در اوج رقابت های فضائی بین آمریکا و شوروی برای فتح اولین های فضا در همه جا برد با شوروی بود و آمریکا همیشه دنباله روی شوروی بود . بنابراین در آخرین مرحله از رقابت های فضائی بعد از سخنرانی کندی که تاکید کرد آمریکا باید تا پایان سده ۶۰ بتواند انسان را روی ماه پیاده کند تلاش و کوشش آمریکا و ناسا برای رسیدن به ماه بسیار بیشتر شد . تا آمریکا توانست در ماموریت آپولو ۱۱ اولین انسان را روی ماه پیاده کند . ولی پیاده کردن انسان روی ماه با ماموریت آپولو یازده خاتمه پیدا نکرد و در ماموریت آپولو ۱۲، ۱۴ ، ۱۵، ۱۶، ۱۷ هم توانستند روی ماه انسان پیاده کنند ولی بعد از ماموریت آپولو ۱۷ چون رقابت فضائی به پایان رسیده بود بودجه ناسا برای سفر به ماه لغو شد و تا امروز (بعد از ماموریت آپولو ۱۷) دیگر سفری به ماه صورت نگرفته است .
در این مقاله در مورد ماموریت های آپولو ۱۴ تا ۱۷ توضیح کامل می دهیم .
۱- قبل از آپولو ۱۴
در مورد آپولو و ماموریت های آپولو در این سایت توضیح بسیار داده شده است در اینجا خلاصه ای از مقالاتی که در مورد پروژه آپولو در این سایت منتشر شده می دهیم و بعد شما را به لینک مقاله ارجاع می دهیم .
برای مطالعه بر روی نوشته های” آبی “ و یا تصویر شاخص مقاله کلیک کنید .
۱) رقابت فضائی
بعد از جنگ دوم جهانی رقابت سیاسی و نظامی بین دو ابر قدرت زمان ( آمریکا و شوروی) شروع شد این رقابت از ساخت سلاح های پیشرفته و کشتار جمعی شروع شد تا دخالت در امور کشورهای دیگر و زیر سلطه در آوردن ملت های مستقل جهان و راه اندازی جنگ های نیابتی و… که برای مردم جهان فاجعه بود و خسارات و عواقب سیاسی و اقتصادی و نظامی برای مردم جهان به ارمغان آورد و تاثیرات منفی زیادی داشت .
این رقابت از امور نظامی و سیاسی شروع شدو به ساخت موشک های پیشرفته کشید وبعد مسئله دستیابی به فضا پیش آمد و هر ابرقدرت سعی می کرد در این زمینه پیشتاز باشد و اولین های فضائی را فتح کند .
برای مطالعه بیشتر به مقاله “ رقابت فضائی “ مراجعه کنید .
۲) ماموریت آپولو
در زمان مسابقه فضائی میان آمریکا و شوروی سرانجام شوروی موفق به فتح فضا با فرستادن اولین ماهواره و موجودات زنده و در نهایت اولین انسان به فضا شد بنابراین آمریکا که در این اولین ها شکست خورده بود تصمیم گرفت به هر قیمتی شده اولین انسان را در روی ماه فرود بیاورد تا به عنوان فاتح اولین کره آسمانی (ماه) در تاریخ ماندگار شود . بنابراین فتح ماه برای آمریکا به یک مسئله حیاتی تبدیل شد در این قسمت به کوشش های آمریکا در پروژه های آپولو و فتح ماه می پردازیم . پروژه آپولو از سال۱۹۶۱تا ۱۹۷۵ اجرا شده و بالغ بر ۲۵میلیارد دلار برای دولت آمریکا هزینه در برداشت .
برای مطالعه در مورد پروژه آپولو به مقاله “ پروژه آپولو “ در همین سایت مراجعه کنید .
۳) آپولو یازده
فتح ماه و قدم زدن بر روی ماه از رویاهای هزاران ساله انسان ها بود ( برای مطالعه بیشتر به مقاله “رویای ماه “ مراجعه کنید) سرانجام کوشش ها و تلاش های بشر به بار نشست پروژه آپولو با هزینه بسیار بالا و تیمی از متخصصین و علاقمندان با کوشش و تلاش و پشتکار بالاخره نتیجه داد و برای نخستیم بار بشر توانست بر روی سیاره ای(سیاره یا قمر)غیر از زمین قدم بزند این حادثه نقطه عطفی درتاریخ بشر بود .
در مقاله” آپولو یازده “ در مورد چگونگی سفر و شروع و پایان سفر و وقایع پیش آمده برای فضانوردان و…
توضیح داده شده است از این رو بیشتر وقایع تاریخی را در بر می گیرد .
برای مطالعه کامل به مقاله “ آپولو یازده “ مراجعه کنید .
۴) در مسیر ماه
آپولو ۱۱ اولین سفینه ای بود که توانست انسان را بر سطح ماه پیاده کند ولی برای طراحی و پرتاب این سفینه کارها و زحمات زیادی انجام شد و ۱۰ماموریت ( آپولو یک تا۱۰) قبلا انجام شد تا تمام موانع و مشکلات احتمالی شناسائی و برطرف شود تا سفینه فضائی آپولو یازده بتواند انسان ها را سالم روی ماه پیاده کرده و سالم برگرداند در غیر این صورت تمام مخارج و زحمات کشیده
شده به هدر می رفت .
در این مقاله در مورد ابعاد علمی و نکات فنی ماموریت توضیح می دهیم .
برای مطالعه کامل به مقاله “ در مسیر ماه “ مراجعه کنید .
۵) آپولو سیزده
در فرهنگ عامیانه ۱۳عدد نحثی می باشد اگر چه این باور خرافه ای بیش نیست ولی از قضای تصادف , ماموریت آپولو ۱۳ که با همان عدد ۱۳همراه است هم با شکست مواجه شد و بار دیگر اعتقاد به نحثی عدد ۱۳ در بین عامه رواج یافت . در این قسمت در باره ماموریت آپولو ۱۳و علت شکست آن توضیح می دهیم.
لازم به توضیح می باشد که در ماموریت آپولو سیزده نرسیده به ماه کپسول اکسیژن فضا پیما منفجر شد و استفاده از هر دو کپسول غیر ممکن شد . ماموریت فرود روی ماه لغو شد و فضانوردان در شرف مرگ قرار گرفتند ولی با هوش و ذکاوت و خلاقیت توانستند از مرگ حتمی نجات پیدا کرده و سالم به زمین برگردند .
در همین رابطه یک فیلم سینمائی به نام آپولو سیزده Apollo13(1995) به کارگردانی ران هاوارد(Ron Howard) کارگردان مشهور هالیوود ساخته شده که تمام ماجرا را شرح می دهد . برای دانلود و دیدن فیلم به مقاله “ آپولو سیزده ” در فیلم مراجعه کنید .
برای مطالعه کامل به مقاله “ آپولو سیزده ” مراجعه کنید .
۶) خلاصه مقاله ها
سفر انسان به ماه تاریخی دیرینه دارد بشر از زمان های قدیم رویای سفر به ماه را در سر داشت . داستان برای مطالعه کوشش های بشر برای سفر به ماه مقاله “ رویای ماه “ را مطالعه کنید .
یکی از پروژهائی که آمریکائی ها برای سفر به ماه تهیه کردند پروژه آپولو بود که در این سایت در مورد همه ابعاد پروژه آپولو مقاله های متعددی نوشته شده است . برای ادامه مطلب و مطالعه کامل مقاله ها را به ترتیبی که ذکر می شود مطالعه کنید .
۱-۶) رقابت فضائی: در مورد رقابت فضائی بین آمریکا وشوروی توضیح داده می شود
لینک مقاله : “ رقابت فضائی “
۲-۶) پروژه آپولو : در مورد همه ماموریت های آپولو توضیح داده می شود .
لینک مقاله : “ پروژه آپولو “
۳-۶) آپولو یازده: درمورد ماموریت آپولو یازده که اولین فرود انسان روی ماه بود توضیح می دهد
لینک مقاله : “ آپولو یازده “
۴-۶) در مسیر ماه : در این قسمت در مورد نکات فنی سفر به ماه با آپوبو یازده توضیح می دهیم .
لینک مقاله : “ در مسیر ماه “
۵-۶) آپولو سیزده : در این مقاله در مورد ماموریت آپولو سیزده و دلائل شکست آن توضیح می دهیم .
لینک مقاله “ آپولو سیزده ”
۶-۶) آپولو ۱۴تا ۱۷ : در این مقاله هم می توانید در مورد ماموریت های آپولو ۱۴ تا ۱۷ توضیح می دهیم .
لینک مقاله “ آپولو چهارده تا هفده “
۲- ماموریت آپولو ۱۴ (Apollo 14)
آپولو ۱۴ (Apollo 14) سومین فرود انسان به سطح کره ماه بود. شروع سفر درتاریخ ۳۱ژانویه ۱۹۷۱ساعت ۲۱:۰۳ به وقت جهانی (۱۲بهمن ۱۳۴۹ساعت۰:۳۳ به وقت ایران)و پایان سفر۹فوریه ساعت۲۱:۰۵به وقت جهانی(۲۱بهمن ساعت۰:۳۳ به وقت ایران) یعنی با تقریب بسیار خوبی ۹ شبانه روز در راه بودند .
۱) فضانوردان آپولو ۱۴
همانند هر ماموریت دیگری سه فضانورد در این ماموریت بودند که در مورد زندگینامه آنها توضیح می دهیم :
آلن شپارد(فرمانده ماموریت), ادگار میچل(خلبان ماه نشین) و استوارت روسا(خلبان سفینه فرماندهی)طبق روال بقیه ماموریت ها دو فضانورد (شپارد و میچل) با ماه نشین بر روی ماه فرود آمده و روسادرمدار ماه باقی ماند. حال در مورد هر کدام جداگانه توضیح می دهیم .
۲) آلن شپارد(Alan Shepard)
آلن بارتلت شپارد جی‌آر (Alan Bartlett Shepard, Jr) در ۱۸نوامبر ۱۹۲۳ (۲۶ آبان ۱۳۰۲) در شهر دری ، از ایالت نیوهمپشایر آمریکا متولد شد.هوش و استعداد او در کودکی معلمان مدرسه آدامز را شگفت زده کرده بود.
در سال ۱۹۴۴مدرک هوانوردی از آکادمی دریایی آمریکا واقع در آناپولیش ، ایالت مریلند ، آمریکا را می گیرد . و در سال۱۹۴۷مشغول آموزش خلبانی با هواپیمای جت می شود . در ۲۷ آوریل ۱۹۵۹( ۶ اردیبهشت ۱۳۳۸) به عنوان اولین گروه به ناسا پیوسته و برای تعلیمات فضانوردی انتخاب می شود .
در تاریخ در تاریخ ۵ مه ۱۹۶۱( ۱۵ اردیبهشت ۱۳۴۰) به عنوان نخستین فضانورد آمریکائی ( قبل از او یوری گاگارین از شوروی عنوان نخستین فضانورد را به نام خود کرده بود ) در یکی از ماموریت های پروژه مرکوری به نام مرکوری-رادستون ۳ (Mercury-Redstone 3) به فضا پرتاب می شود تا عنوان نخستین آمریکائی که به فضا رفت را به نام خود کند ( اگر چه این یک ماموریت زیر مداری بود ) او تا ارتفاع ۱۸۵کیلومتری بالا رفته و ۵ دقیقه حالت بی وزنی را تحمل کرده و بعد به زمین برگشته و در اقیانوس اطلس فرود می آید و مدال خدمت ممتاز را از دست کندی ( رئیس جمهور وقت آمریکا ) دریافت می کند .
وی در ماموریت آپولو ۱۴به عنوان فرمانده ماموریت و به عنوان پنجمین انسان قدم بر روی ماه می گذارد .
بعد از ماموریت آپولو ۱۴رییس دفتر فضانوردی ناسا شد. و در سال ۱۹۷۴از ناسا و نیروی دریائی آمریکا کناره گیری می کند و به عنوان مدیر شرکت ساختمانی ماراتن به کار مشغول می شود .
آلن شپارد سرانجام در تاریخ ۲۱ ژوئیهٔ ۱۹۹۸به دلیل سرطان خون در گذشت .
شکل شماره ۶ – آلن شپارد
شکل شماره ۷- سنگ قبر آلن شپارد
۳) ادگار میچل( Edgar Mitchel )
ادگار دین میچل ( Edgar Dean “Ed” Mitchell) یا ( اد میچل ) در ۱۷سپتامبر ۱۹۳۰در شهر هرفورد، تگزاس بدنیا آمد. در سال ۱۹۵۲در رشته سازمان صنعتی از دانشگاه کارنگی ملون لیسانس مدیریت گرفت و همزمان به آموزش خلبانی هم پرداخت و تا سال ۱۹۶۱از دانشگاه نیروی دریائی لیسانس گرفت و با درجه ناخدا یکم فارغ التحصیل شد . در آوریل ۱۹۶۶عضو گروه پنج نفره ای شد که ناسا استخدام کرد و در ماموریت آپولو ۹ عضو خدمه پشتیبان بود .
ادگار میشل در تاریخ ۲۶ژوئیه ۱۹۷۱ساعت ۶:۳۴به وقت جهانی( ۴ مرداد۱۳۵۰ساعت ۱۰:۰۴ به وقت ایران) در ماموریت آپولو ۱۴به عنوان خلبان ماه نشین به ماه سفر کرد و به عنوان ششمین انسان بر روی ماه قدم گذاشت . در روز ۷ اوت ۱۹۷۱ به زمین برگشت .
ازجمله مطالب جالب در مورد او این است که بعد از برگشتن از فضا گفت:
«در موقع حرکت به سمت ماه در لحظاتی به حالت خلسه فرو می رفته»
همین مسئله توجه او را به دیده‌های ماوراءطبیعه (موجودات فضایی و…) را جلب کرد و بعد از ماموریت به تحقیق در مورد ماوراء الطبیعه پرداخت .
سرانجام در ۴ فوریه ۲۰۱۶ ( ۱۵ بهمن ۱۳۹۴ ) در سن ۸۵ سالگی در گذشت .
شکل شماره ۸ – ادگار میچل
۴) استوارت روسا (Stuart Allen Roosa)
استوارت آلن روسا (Stuart Allen Roosa) در۱۶اوت ۱۹۳۳( ۲۵مرداد ۱۳۱۲) در شهر دورانگو، ایالت کلرادو بدنیا آمد. در سال ۱۹۵۱ تحصیلات ابتدائی و متوسطه را به اتمام رساند و در دانشگاه آریزونا مدرک کارشناسی مهندسی هوانوردی را گرفت . در دوران خدمت سربازی به عنوان آتش نشان در سازمان جنگل داری به کار مشغول شد و با درجه سرهنگی از خدمت مرخص شد .
او در پایگاه نیرو هوائی ویلیامز و مدرسه خلبانی و تحقیقات هوا و فضا آموزش خلبانی دید .
در سال ۱۹۶۶به عنوان یکی از ۱۹نفری بود که به ناسا پیوست و در ماموریت آپولو ۹ به عنوان خدمه پشتیبان آپولو انجام وظیفه می کرد . در ماموریت آپولو ۱۴هم به عنوان خخلبان سفینه فرماندهی در مدار ماه باقی ماند تا دو نفر بعدی بتوانند در روی ماه فرود آمده و برگردند.
استوارت بعد از بازنشستگی از ناسا درسازمان های مختلف از جمله هیئت مدیره کمیته ورزشی به کار مشغول شد و در ۱۲دسامبر ۱۹۹۴( ۲۱ آذر ماه ۱۳۷۳ ) در سن ۶۱ سالگی در گذشت .
شکل شماره ۹ – استوارت روسا
شکل شماره ۱۰- سنگ قبر استوارت روسا
۵) شروع پرواز آپولو ۱۴
آپولو ۱۴(Apollo 14) سومین فرود انسان به سطح کره ماه بود. شروع سفر درتاریخ ۳۱ژانویه ۱۹۷۱ساعت ۲۱:۰۳ به وقت جهانی (۱۲بهمن ۱۳۴۹ساعت۰:۳۳ به وقت ایران)و پایان سفر۹فوریه ساعت۲۱:۰۵ به وقت جهانی(۲۱بهمن ساعت ۰:۳۳ به وقت ایران) یعنی با تقریب بسیار خوبی ۹ شبانه روز در راه بودند .
در ابتدا قرار بر این بود که در اول اکتبر ( نهم مهر ) پرواز کنند ولی بخاطر طراحی مجدد مخازن اکسیژن پرواز ۴ ماه به تاخیر افتاد . در واقع بخاطر فاجعه ای که برای ماموریت آپولو ۱۳ اتفاق افتاده بود و باعث شکست ماموریت شد باید کپسول های اکسیپن را دوباره طراحی می کردند . در این طراحی مجدد ضمن اطمینان از امنیت کپسول ها یک کپسول هم اضافه کردند و تعداد کپسول ها را به سه عدد رساندند .
شکل شماره ۱۱- سرنشینان آپولو ۱۴
شکل شماره ۱۲- ضرب سکه نقره به مناسبت ماموریت آپولو ۱۴
۶) هدف ماموریت
در ماموریت آپولو ۱۱ و ۱۲ هدف فقط پیاده کردن انسان روی ماه بود و چون نمی دانستند چه چیزی آنجا در انتظارشان است مدت زمانی که روی ماه بودند کوتاه بود و دیگر این که نمی توانستند از ماه نشین فاصله بگیرند ولی در ماموریت آپولو ۱۴ این مسائل حل شده بود در ماموریت آپولو ۱۳ هدف این بود که مدت بیشتری روی ماه مانده و ارتفاعات ماه را هم بررسی کنند همچنین چندین آزمایش مهم هم روی ماه انجام دهند که با شکست ماموریت آپولو ۱۳ این اهداف هم باید در ماموریت آپولو ۱۴تامین می شد .
۷) رسیدن به مدار ماه و فرود روی ماه
فضانوردان در تاریخ ۴ فوریه ۱۹۷۱ ساعت ۷ صبح به وقت گرینویچ ( ۱۵ بهمن ۱۳۴۹ ساعت ده و نیم صبح به وقت ایران ) به مدار ماه رسیدند و در روز ۵ فوریه در منطقه فرا مائوری ماه ( منطقه ای کوهستانی روی ماه ) فرود آمدند . (برای آشنائی با مناطق ماه به “ جغرافیای ماه “ مراجعه کنید )
بعد از آپولو ۱۱محل فرود از قبل مشخص و آماده می شد تا در موقع فرود مشکلی پیش نیاید و در این ماموریت “ماه نشین آنتارس” ( این نامی بود که به ماه نشین داده بودند ) توانست با فاصله ۵۳ متر از محل تعیین شده فرود بیاید .
این منطقه در دره های گسترده کم عمق که در ۳۶۰ کیلومتری حفره معروف کپرنیک قرار داشت .
هدف بررسی نواحی کوهستانی ماه بود و فضانوردان فرصت کافی داشتند تا به اندازه کافی از ماه نشین فاصله گرفته و با وسیله ماه پیما مسافت های بیشتری روی ماه رانندگی کنند .طبق معمول اولین کار فضانوردان بعد از پیاده کردن وسائل لازم و ماشین ماه پیما نصب پرچم آمریکا و عکس و فیلم برداری در سطح ماه بود .
۸) پیاده شدن از ماه نشین و پائین آوردن تجهیزات
فضانوردان آپولو ۱۴ (میچل و شپارد) که روی ماه فرود آمده بودند . فرصت کافی برای گردش و پیاده روی , روی ماه در اختیار داشتند بنابراین تصمیم گرفتند در مدت دو روز (روزهای ۵ و ۶ فوریه) در روی ماه باقی مانده و به گردش و عکس گرفتن آزمایشات علمی و رانندگی بپردازند .
برای حمل تجهیزات از نوعی چرخ دستی مدرن(به نام وسیله نگهدارنده لوازم) استفاده می کردند. همچنین ابزارهای علمی برای ثبت ماه لرزه ها (زلزله های ماه ) یک دستگاه انعکاس دهنده لیزری را روی ماه پیاده کردند . همچنین موقع بازگشت حدود ۴۲ کیلو سنگ و خاک از ماه جمع آوری کردند .
برای آشنائی با ماه لرزه ها به مقاله “ زمین شناسی ماه “ مراجعه کنید ) لیزری بود .
شکل شماره ۱۳ – نصب پرچم آمریکا روی ماه توسط شپارد
۹) ماجرای گلف بازی روی ماه
شپارد با خودش توپ گلف و چوب گلف آورده بود و در آخرین ساعاتی که به ماه برمی گشتند اقدام به پرتاب توپ گلف کردند . در همان موقع از مرکز هیوستون از شپارد پرسیدند توپ گلف چقدر حرکت کرد که شپارد گفت فرسنگ ها دور شد ولی در حقیقت ۶ متر بیشتر دور نشده بود .
شکل شماره ۱۴ – گلف بازی روی ماه
شکل شماره ۱۵ – توپ گلف برده شده به ماه توسط شپارد
شکل شماره ۱۶ – دسته گلف برده شده به ماه توسط شپارد
۱۰) ماجرای درختان ماه
رئوسا با خودش صدها دانه درختان مختلف ( صنوبر و کاج و…) به ماه برده بود تا ببیند در شرایط خشن کره ماه ( خلاء مطلق ، جاذبه کم ، اشغه های فضائی و دمای بالا و یا کم ) جوانه دانه ها زنده می ماند یا نه بعد از بازگشت از ماه دانه ها را کاشتند و سبز شدند و به درخت تبدیل شدند . درختان را بردند و در جاهای مختلف پخش کردند و نام درختان ماه را روی آنها گذاشتند .
۱۱) گردش و رانندگی روی ماه و جمع آوری سنگ و خاک
فضانوردان در دو روز مختلف در ماه پیاده روی کردند به این صورت که در روز ۵ فوریه ساعت ۹:۱۸ شروع به راهپیمائی کردند و به مدت۴:۴۸ راه پیمائی کردند در روز ششم فوریه ساعت ۱۸:۴۸ شروع کردند و به مدت ۴:۳۴ راه پیمائی کردند که در مجموع ۹ساعت و ۲۲دقیقه شد. ولی در کل ۳۳/۳۳ ساعت روی سطح ماه بودند . در این راهپیمائی ها از تپه ای به ارتفاع ۱۲۲ متر بالا رفتند و دو بار سعی کردند خودشان را به لبه دهانه ای مخروطی برسانند که در روز اول نتوانستند و در روز دوم هم نتوانستند . تحقیقاتی که بعدا انجام شد نشان داد که آنها تنها ۳۰ متر با لبه دهانه فاصله داشتند و اگر کمی دیگر جلو می رفتند می رسیدند .
۱۲) بازگشت از ماه
در روز ۷ فوریه ماه نشین پرواز کرد و به سفینه فرماندهی ملحق شد و سفر برگشت به زمین شروع شد. فضانوردان در روز ۹فوریه ساعت۲۱:۰۵ در اقیانوس آرام ( ۱۴۱۰ کیلومتری ساموآ آمریکا ) فرود آمدند .
مختصات فرود آپولو ۱۴ : ۲۷°۰۱’۰۰٫۰″S 172°۳۹’۰۰٫۰″W
شکل شماره ۱۷ – فرود سفینه ماه نشین آپولو ۱۴با چتر نجات در اقیانوس
۳- ماموریت آپولو ۱۵ (Apollo 15)
آپولو ۱۵ (Apollo 15) نهمین مأموریت سرنشین‌دار به فضا و چهارمین سفر و فرود انسان به سطح کره ماه بود.
به لطف وسائل و تکنولوژی جدید به کار رفته در سفینه ماه نشین (فالکن) و سفینه فرماندهی (ایندیور ) و همچنین لباس های فضائی , فضانوردان امکانات و فرصت بیشتری برای گردش و اکتشاف در اختیار داشتند . و انتظار بیشتری برای کار و تحقیق از آنها می رفت .
در این بخش در مورد ماموریت آپولو ۱۵ و ابعاد آن به طور کامل توضیح می دهیم . قبل از آن به معرفی فضانوردان می پردازیم .
شکل شماره ۱۸ – فضانوردان آپولو ۱۵در حال تست ماه پیما از چپ به راست :
اروین – اسکات – وردن
شکل شماره ۱۹- ضرب سکه نقره به مناسبت ماموریت آپولو ۱۵
۱) فضانوردان آپولو ۱۵
فضانوردان این ماموریت دیوید اسکات (فرمانده ), آلفرد وردن (خلبان سفینه فرماندهی) و جیمز ایروین (خلبان سفینه ماه نشین) بودند . که در اینجا در مورد هر سه نفر توضیح می دهیم .
۱-۱)دیوید اسکات(David Randolph Scott): دیوید اسکات در سال ۱۹۳۲در شهر سن آنتونیو ( ایالت تگزاس ) بدنیا آمد و در ۱۹۵۴از آکادمی نظامی ایالات متحده فارغ التحصیل شد. و درنیروی هوائی به خدمت پرداخت . او در سال ۱۹۶۲ مدرک مهندسی هوانوردی و فضانوردی را از دانشگاه MIT دریافت کرد. در سال ۱۹۶۲به ناسا پیوست و در ماموریت های جمینی شرکت کرد و در ماموریت آپولو ۹ و همچنین آپولو ۱۵ فرمانده ماموریت و به عنوان هفتمین انسانی بود که قدم بر ماه گذاشت .
بعد از آپولو ۱۵ مدیر مرکز پژوهشی درایدن ناسا شد و در برنامه های شاتل های فضائی نقش فعال داشت .
همچنین نویسنده کتاب “دوطرف ماه “ نیز می باشد و در بسیاری از فیلم ها و سریال های فضائی نقش مشاور را انجام می دهد . هم اینک در لس آنجلس زندگی می کند .
شکل شماره ۲۰- دیوید اسکات
۱-۲) آلفرد وردن( Alfred Merrill Worden) : آلفرد وردن در۷ فوریهٔ ۱۹۳۲میلادی (۱۷بهمن۱۳۱۰) در شهر جکسون، میشیگان بدنیا آمد.در دوره دبیرستان همواره رتبه اول را بدست می آورد . او توانست مدرک کارشناسی علوم نظامی را از اکادمی علوم نظامی آمریکا بدست آورد . همچنین توانست تا سال ۱۹۶۳مدرک فوق لیسانس را دررشته های فضانوردی و هوانوردی و مهندسی ابزار دقیق از دانشگاه میشیگان بدست بیاورد. و آموزش خلبانی را هم در دوره سربازی بگذراند . درسال ۱۹۶۶به استخدام ناسا در آمده و در ماموریت آپولو ۱۵ به عنوان خلبان سفینه فرماندهی شرکت کند . بعد از سفر به ماه فعالیت خود را در مرکز پژوهشی ایمز ناسا ادامه داد و در سال
۱۹۷۵بازنشسته شدو در شرکت هائی در زمینه هوا و فضا مشغول به کار شد .
شکل شماره ۲۱ – آلفرد وردن
۱-۳) جیمز اروین (Jemes Irwin): جیمز بنسن اروین در ۱۷مارس۱۹۳۰(۱۳۰۸/۱۲/۲۶)در شهر پتسبرگ ایالت پنسیلوانیا آمریکا بدنیا آمد او نیز در نیروی هوایی آمریکا مشغول به کار بود و درسال ۱۹۶۶به ناسا پیوست. او پس از ماموریت آپولو ۱۵ و در سال ۱۹۷۲ از ناسا کناره‌گیری کرد و پس از آن به فعالیت‌های مذهبی روی آورد. اروین در۷ فوریه سال۱۹۹۱(۱۳۷۰/۵/۱۷) براثرحمله‌ی قلبی درگذشت.
شکل شماره ۲۲ – جیمز اروین
۲) برنامه ریزی و آموزش
فضانوردان که به ماه اعزام می شدند قبل از سفر باید آموزش های خاص می دیدند . تقریبا تمام آنها قبل از استخدام در ناسا خلبانان حرفه ای بودند و در نیروی هوائی و دریائی خدمت می کردند بودند بعد از استخدام درناسا آموزش های مربوط به فضانوردی و یک سری آموزش های مخصوص را هم باید می دیدند. یکی از این آموزش ها , آموزش زمین شناسی بود .
شکل شماره ۲۳ – فرمانده دیوید اسکات (سمت راست) و جیمز اروین
در طول آموزش زمین شناسی در نیومکزیکو، مارس ۱۹۷۱
۳) زمان ها و پارامترهای ماموریت
زمان های ماموریت آپولو ۱۵ به شرح زیر می باشد .
۱-۲) شروع پرواز : ۲۶ژوئیه ۱۹۷۱ساعت ۶:۳۴به وقت جهانی(۴مرداد۱۳۵۰ساعت ۱۰:۰۴ به وقت ایران)
۲-۲) قرار گیری در مدار ماه : ۲۹ژوئیه ساعت ۲۰:۰۶ به وقت گرینویچ ( ۷ مرداد ساعت ۲۳:۳۶ به وقت ایران )
۳-۲) فرود بر روی ماه : ۳۰ ژوئیه ساعت ۲۲:۱۶ به وقت جهانی ( ۹ مرداد ساعت ۰۱:۴۶ به وقت ایران )
۴-۲) برخاستن از روی ماه : دوم اوت ساعت۱۷:۱۱ به وقت جهانی (۱۱مرداد ساعت ۲۰:۴۱به وقت ایران )
بنابراین فضانوردان سه روز روی ماه بودند که تا آن تاریخ بیشترین مدت اقامت در روی ماه بود(در بخش اقامت در ماه توضیح کافی می دهیم)
۵-۲) بازگشت به زمین : ۷ اوت ساعت ۲۰:۴۶ به وقت گرینویچ (۱۷مرداد ساعت ۰۰:۱۶ به وقت ایران)
بنابراین در کل ۱۲روزدرفضا بودند.که تا آن تاریخ بیشترین مدتی بود که فضانوردان در خارج از زمین بسر برده بودند .
۴) تجهیزات همراه فضانوردان
در این ماموریت دستگاه ها و وسائل پیشرفته برای حرکت و رانندگی در روی ماه و فیلم برداری و عکس برداری در اختیار فضانوردان قرار داده شده بود(مانند: طیف سنج گاما ، طیف سنج جرمی ، دوربین های نقشه برداری و عکس برداری ، زلزله نگار و…مهمتر از همه خودروی ماه نورد ) بسیاری از این وسائل در ماه نشیمن و برای استفاده اسکات و ایروین طراحی شده بودند ولی وسائلی هم بود که برای استفاده آلفردوردن ( که درمدار ماه بود ) طراحی شده بود .
۱-۵) وسائل مورد استفاده برای اسکات و ایروین : علاوه بر دوربین های پیشرفته مهمترین وسیله ای که در اختیار فضانوردان روی ماه قرار داده شد ماشین ماه نورد مدرن بود . که به کمک آن فضانوردان می توانستند با خیال راحت ده ها کیلومتر روی ماه رانندگی کرده و از ماه نشین دور شوند و مناطق بیشتری را ببینند . در مورد ماشین ماه نورد در قسمت دیگر توضیح مفصل می دهیم .
۲-۵) وسائل مورد استفاده آلفرد وردن در مدار ماه : آلفرد وردن خلبان سفینه فرماندهی بود و در مدار ماه مانده بود تا فضانوردان از ماه برگردند . در این مدت که بر گرد ماه می گشت بیکار نبود و به لطف دوربین ها و وسائل مدرن به کار عکس برداری و نقشه برداری از ماه مشغول شد .
۵) ماشین ماه نورد ( رانندگی در ماه )
اسکات و ایروین از ماه نشین پیاده شدند و تصمیم به گردش در روی ماه گرفتند یکی از مهمترین وسائل برای حرکت و انجام سفر خودروی ماه پیما بود . البته در ماموریت های قبل هم از خودروهای دیگری همچون خودوی ردیاب قمری و یا دستگاه ماهی استفاده می شد که هم کارائی کمتری داشت هم امنیت کمتر ولی این خود رو نقش بسیار مهمی در این ماموریت داشت . بنابراین در اینجا به توضیح کامل آن خواهیم پرداخت .
می دانیم که در کره ماه هوا وجود ندارد و خودروی معمولی با سوخت بنزین و گازوئیل در ماه کار نمی کند و به علاوه خودروی طراحی شده بایدحتی الامکان سبک بوده و با آن بتوان در جاهای مختلف ماه (تپه ها و دامنه ها و… که جاده ای وجود ندارد ) براحتی و بدون دغدغه رانندگی کرد . همچنین به کمک این خود رو می توان تجهیزات را به هر نقطه ای حمل کرد و از مناطق مختلف عکس و فیلم گرفت .
در روی ماه (و کلا سیارات فاقد اکسیژن) تنها راه استفاده از خودروی برقی می باشد که مجهز به پنل های خورشیدی (برای تولید برق از نورخورشید) و باطری های پرقدرت (برای ذخیره سازی برق خورشیدی ) و همچنین موتورهای الکتریکی باشد . علاوه بر این لاستیک های خود رو هم باید توپر باشد وگرنه می ترکد .
این خود رو یک وسیله چهار چرخ بوده که در بسته بندی کوچک و تا شده در ماه نورد قرار داشته و وزن آن با همه تجهیزات در روی زمین ۲۰۸کیلوگرم بوده (پس روی ماه با جاذبه یک ششم زمین فقط ۳۵کیلوگرم می شد) این خود رو مجهز به دو باطری ۳۶ ولتی بود که هر یک از باطری ها به تنهائی می توانست خودرو را به کار بی اندازد . این خودرو می توانست ۴۹۰کیلو بار به وزن روی زمین (۸۱ کیلو به وزن روی ماه ) را حمل کرده و با شارژ باطری ها تا ۷۲ کیلومتر بپیماید و در روی ماه تا شیب های ۲۵درجه حرکت کند و در شیب ۳۵درجه پارک کند . همچنین از روی موانع تا ۳۰ سانتیمتری براحتی گذشته و از شکاف های تا ۷۰سانتیمتر عبور کند. در وسط هر کدام از چرخ ها موتور الکتریکی کار گذاشته شده بود که به تنهائی ۱/۴اسب بخار قدرت داشت (جمعا ۵/۶ اسب بخار) در وسط خودرو دوربین فیلمبرداری و عکس برداری برای گرفتن فیلم و عکس تعبیه شده بود .
هزینه ساخت این خود رو برای ناسا ۴ میلون دلار تمام شده بود . بنابراین کافی بود بعد از فرود از ماه نشین در آورده و باز کنند و با خیال راحت استفاده کنند .
شکل شماره ۲۴ – ماه نورد مجهز آپولو ۱۵
نکته : اسکات اعتقاد داشت به دلیل کمبود جاذبه و ناهمواری ها در سطح کره ماه سرعت ماه پیما نباید بیش از ۱۰کیلومتر در ساعت باشد و حداکثر با همین سرعت هم ماه نوردی کرد ولی بعد معلوم شد نظر او خیلی محافظه کارانه بوده و در ماموریت آپولو ۱۷ سرعت ماه پیما تا ۱۸کیلومتر هم رسید . و هیچ اتفاقی نیفتاد .
۶) تجهیزات عکس برداری و نقشه برداری
آلفرد ورن در مدتی که فضانوردان در روی ماه به رانندگی و گشت و گذار و تحقیق مشغول بودند با استفاده از دوربین های پیشرفته به عکس برداری و نقشه برداری از قسمت های مختلف ماه مشغول شد . نقشه هائی که به دانشمندان کمک کرد تا جغرافیای ماه را کامل بشناسند و تمام نقاط روی سطح ماه را بشناسند . از جمله این دستگاه ها می توان به این موارد اشاره کرد :
۱-۶) دوربین پانوراما : عکس های پانوراما به عکس هائی گفته می شود که در آنها می توان مناظر بسیار گسترده ای را که در یک عکس معمولی جا نمی گیرد جای داد . در این ماموریت از دوربین پانورامای پیشرفته برای گرفتن عکس هائی که حوزه ای به مساحت ۳۰۰کیلومتر در ۲۰ کیلومتر (۶ هزار کیلومتر مربع) را پوشش می دهد استفاده شد.این دوربین می توانست حداکثر۱۶۵۰ عکس بگیرد.
۲-۶) دوربین نقشه برداری : این دوربین نقشه برداری ۳ هزار عکس را که منطقه ای به وسعت ۱۰کیلومتر مربع را پوشش می داد در بر می گرفت و همزمان از آسمان و ستارگان نیز عکس می گرفت .
۳-۶) ارتفاع سنج : با کمک این دستگاه در هر لحظه می شد ارتفاع سفینه را از سطح ماه اندازه گیری کرد .
۷) هدف ماموریت و شروع سفر
هدف ماموریت بررسی ارتفاعات ماه بود بنابراین از همان آغاز سفر باید در روی ارتفاعات فرود می آمدند .
یکی دیگر از اهداف ماموریت نقشه برداری دقیق از مناطق مختلف ماه بود که به لطف دستگاه های فیلمبرداری و عکس برداری مدرن انجام می شد(در قسمت های بعدی همین بخش در این مورد توضیح می دهیم)
شروع سفر(ماموریت)درتاریخ ۲۶ژوئیه ۱۹۷۱ساعت ۶:۳۴به وقت جهانی ( ۴مرداد۱۳۵۰ساعت ۱۰:۰۴ به وقت ایران) و پایان سفر ۷ اوت ساعت ۲۰:۴۶ به وقت جهانی ( ۱۷مرداد ساعت ۰:۳۳ به وقت ایران ) بود . پرتاب توسط موشک ساترن ۵ و از سکوی شماره A-39 , مرکز پرتاب های فضایی کاناورال انجام شد .
در همان لحظات اولیه پرتاب یک لامپ هشدار دهنده روشن شد و کارشناسان نتوانستند علت آن را پیدا کنند. بنابراین نزدیک بود ماموریت را لغو کنند که بعد از بررسی کامل به این نتیجه رسیدند که همه دستگاه ها کار می کند و روشن شدن لامپ دلیل خطر نیست . بنابر این ماموریت ادامه پیدا کرد .
بعد از رسیدن به مدار زمین سفینه سه دور به دور زمین چرخید و بعد از طبقه سوم موشک جدا شده و با ۱۸۰ درجه تعغیر مسیر به ماه نشین متصل شد و راهی مدار ماه شد . بعد از ۳ روز یعنی در تاریخ ۳۰ ژوئیه ۱۹۷۱ فضاپیما به ماه رسید و در یک مدار بیضی به دور ماه چرخید و بعد این مدار دایره شد و به ارتفاع لازم برای جدا شدن ماه نشین (فالکن) از سفینه فرماندهی (ایندیور) رسید ولی برای جداشدن فالکن از ایندیور به مشکل برخورد کرد و این درحالی بود که سفینه در بخش نامرئی ماه قرار گرفته بود و امکان تماس با زمین ممکن نبود. بعد که سفینه از بخش نامرئی خارج شد و با مرکز ارتباط برقرار شد فالکن از ایندیور جدا شدو روی ماه نشست.
۸) اولین لحظه های فرود
بر خلاف سفرهای قبلی که در منطقه ای با دشت های صاف فرود می آمدند در این ماموریت در نقاط کوهستانی فرود آمدند.ماه نشین(فالکن )در تاریخ ۳۰ ژوئیه (۹مرداد) دردهانه سانسوینوس (۱۵کیلومتری استوای ماه , بین دریای بخارها و دریای شهد) ودر گردنه هادلی(یکی از خطرناک ترین گردنه های ماه) تقریبا در محل پیش بینی شده (موقعیت محل فرود با بررسی و رصددقیق ستارگان مشخص می شد) به آرامی فرود آمد.
ماه نشین (فالکن) بعد از فرود در روی ماه طبق دستور مرکز کنترل , فضانوردان حدود ۳۳دقیقه توقف کرده و استراحت کردند و در این هنگام از دریچه بالای ماه نشین به اطراف نگاه کرده و موقعیت را بررسی کرده و فیلم و عکس گرفتند و بعد شروع به خارج شدن از سفینه کردند .
شکل شماره ۲۵ – جیم ایروین در حال سلام نظامی به پرچم ایالات متحده اول اوت ۱۹۷۱
۹) گردش و آزمایش روی ماه
در این سفر هم فرصت کافی برای راه پیمائی و گردش بر روی ماه داشتند و هم به لطف دستگاه ماه پیمای مدرن و جدید فضانوردان می توانستند مسافت زیادی از ماه نشین فاصله گرفته (تا ۲۷/۹ کیلومتر) و براحتی در روی ماه رانندگی کنند و مناطق مختلف را بازدید کنند . (قبل از آن در ماموریت های قبلی از دستگاهی به نام دستگاه ماهی استفاده می کردند که نه تنها امنیت نداشت بلکه نمی شد به راحتی از ماه نشین فاصله گرفته بنابراین در سه روزی که در ماه اقامت داشتند در سه نوبت به پیاده روی و رانندگی در روی ماه پرداختند .
در نوبت اول ‘۶h:33 و در نوبت دوم’۷h:12 و در نوبت سوم’۴h:50 که در مجموع’۱۸h:35 ساعت شد .
همچنین حدود ۳۳/۵ دقیقه هم پیاده روی کردند .
فضانوردان در مدت اقامت درروی ماه علاوه بر راهپیمائی و جمع آوری سنگ و خاک دست به آزمایش های مختلفی هم زدند که یکی ازآزمایش های معروف رها شدن همزمان پرو چکش می باشدکه با هم به سطح ماه برخورد می کنند.و نشان می دهد در محیطی که هوا نباشد اشیاء در سقوط آزاد همزمان به زمین می رسند.
۱۰) جمع آوری سنگ و خاک
به لطف ماه پیمای مدرن فضانوردان توانستند به مناطق مختلف سفر کرده و از نقاط مختلف سنگ و خاک جمع آوری کنند.بار اول (روز اول) فقط ۱۳کیلو سنگ و خاک(به وزن روی زمین)جمع کردند و در روز دوم هم ۳۵کیلو جمع آوری کردند . در روز سوم هدف این بود که از نقاط خاص سنگ و خاک جمع آوری کنند که نزدیک بود در یک دره سقوط کنند ولی بخیر گذشت به هر حال روز سوم هم ۳۰ کیلو سنگ و خاک جمع کردند . بنابراین در مدت اقامت در کره ماه جمعا ۷۸ کیلو سنگ و خاک جمع آوری کردند . و قبل از بازگشت لوح یادبودی که به مناسبت قربانیان سفرهای فضائی ( آمریکا و شوروی ) از جمله قربانیان آپولو یک و یوری گاگارین تهیه کرده بودند بر سطح ماه گذاشتند .
۱۱) بازگشت از ماه
موقع بلند شدن از ماه فرا رسید. در روز دوم اگوست ۱۹۷۱ساعت۱۷:۱۱ به وقت گرینویچ ماه نشین (فالکن ) برای پیوستن به سفینه فرماندهی (ایندیور ) از روی ماه بلند شد و بعد از پیوستن به سفینه فرماندهی و پیاده شدن دو فضانورد ماه نشین بسرعت به طرف ماه پرتاب شد .عملیات پرتاب به گونه ای طراحی شده بود که به ۲۰ کیلومتری محل فرود برخورد کند و این برخورد هم توسط دستگاه های زلزله سنج ثبت شد. در روز چهارم اوت ساعت۲۱:۲۳ (به وقت گرینویچ) فضاپیما از مدار ماه راهی فضا شد . در روز پنجم اوت موقعی که سفینه هنوز ۳۰۰ هزارکیلومتر از زمین فاصله داشت آلفرد وردن در حالی که لباس فضائی پوشیده بود با یک کمربند ۱۱ متری به مدت ۳۹دقیقه و ۷ ثانیه راهپیمائی فضائی کرد که این اولین راهپیمائی فضائی می باشد . همچنین یک شی را به عنوان ماهواره مصنوعی با دست در مدار ماه قرار داد . در موقع فرود بر روی زمین یکی از سه چتر سفینه باز نشد و لی با همان دو چتر با وجودی که سفینه محکمتر به سطح آب برخورد کرد ولی هیچ اتفاقی برای سفینه و فضانوردان نیفتاد و در روز ۷ اوت ساعت ۲۰:۴۵ به وقت گرینویچ با ۹۰۰ متر اختلاف در محل پیش بینی شده یعنی در اقیانوس آرام شمالی ۴۵۵کیلومتری شمال هاوائی فرود آمدند .
بنابراین جمعا ۱۲ روز و ۷ ساعت و ۱۱دقیقه و ۵۳ ثانیه در سفر بودند .
مختصات فرود آپولو ۱۵ : ۲۶°۰۷’۰۰٫۰″N 158°۰۸’۰۰٫۰″W
شکل شماره ۲۶ – سفینه فرماندهی آپولو ۱۵ در حال فرود
در حالی که یک چترش باز نشد
۱۲) سرنوشت ناو فرماندهی آپولو ۱۵بعد از فرود
بخش فرماندهی آپولو ۱۵ امروز در موزه ملی نیروی هوایی آمریکا در پایگاه رایت پاترسن نگهداری می شود
این پایگاه در نزدیکی شهر دیتون از ایالت اوهایوی آمریکا قرار دارد.
شکل شماره ۲۷ – سفینه فرماندهی آپولو ۱۵ در موزه ملی
نیروی هوایی ایالات متحده در دیتون به نمایش گذاشته شده است .
۴- ماموریت آپولو ۱۶ (Apollo 16)
آپولو ۱۶(Apollo 16) پنجمین سفر انسان به کره ماه و اولین سفر انسان به «ارتفاعات» کره ماه بود . در این بخش در مورد ماموریت آپولو ۱۶توضیح می دهیم قبل از آن در مورد فضانوردان آپولو۱۶توضیح می دهیم.
شکل شماره ۲۸ – فضانوردان آپولو ۱۶
شکل شماره ۲۹- ضرب سکه نقره به مناسبت ماموریت آپولو ۱۶
۱) فضانوردان آپولو ۱۶
فضانوردان آن: جان یانگ( فرمانده ماموریت), کن متینگلی (خلبان سفینه فرماندهی) و چارلز دوک (خلبان ماه نشین) بودند که متینگلی در سفینه فرماندهی و در مدار زمین ماند و یانگ و دوک روی ماه فرود آمدند.
۱-۱) جان یانگ (John Watts Young) : جان یانگ در ۲۴سپتامبر ۱۹۳۰(۱۳۰۹/۷/۱) در سان فرانسیسکو، کالیفرنیا متولد و در اورلندو، فلوریدا بزرگ شد. و در ۵ ژانویه ۲۰۱۸(۱۳۹۶/۱۰/۱۵)به علت کهولت سن درگذشت. به علت نقش مهم او در پیشبرد پروژه های فضائی درقسمت بعد به طور مفصل در باره او توضیح می دهیم.
شکل شماره ۳۰ – جان یانگ
۲-۱) کن متینگلی(Ken” Mattingly) : کن متینگلی در ۱۷مارس۱۹۳۶(۲۶ اسفند ۱۳۱۴) در ایالت شیکاگو بدنیا آمد. متینگلی در سال ۱۹۵۸ لیسانس علوم مهندسی هوا فضای خود را گرفته و همان سال به نیروی دریائی پیوست . در سال ۱۹۶۶ به ناسا پیوست و قرار بود به عنوان فرمانده آپولو ۱۳ به ماموریت برود که به دلیل احتمال ابتلا به سرخک او را کنار گذاشتند و به جای او جان اسویگرت به ماموریت رفت (اما جیمز لاول فرمانده شد ) ولی در ماموریت آپولو ۱۶به عنوان فرمانده انتخاب شد .
بعد از آپولو در توسعه شاتل فضائی نقش مهمی ایفا کرد همچنین نقش بسیار مهمی در سایر پروژه های علوم فضائی آمریکا داشت در لاکهید مارتین وی معاون رئیس جمهور مسئول برنامه توسعه X-33 بود. متینگلی در سال ۱۹۸۵بازنشسته شد و هم اینک در برنامه ریزی و تجزیه و تحلیل سیستم ها در ویرجینیا کار می کند.
شکل شماره ۳۱- کن متنگلی
نکته : همانطور که گفته شد کن متینگلی قرار بود در ماموریت آپولو ۱۳به عنوان فرمانده به ماموریت برود که به جای او “جان اسویگرت “رفت به همین دلیل در مقاله “ آپولو ۱۳ “هم به معرفی او پرداختیم .
۳-۱) چارلز( چارلی) دوک) Duke Charlie): چارلز ماس “چارلی” دوک جونیوز (Charles Moss “Charlie” Duke, Jr) در ۳اکتبر ۱۹۳۵(۱۳۱۴/۷/۱۰)در شهر شارلوت ایالت کارولینای شمالی متولد شد.و تا سال ۱۹۵۳از آکادمی سنت پترزبورگ واقع درفلوریدا فاغ التحصیل شدو تاسال ۱۹۵۷مدرک کارشناسی(لیسانس)علوم دریائی را از نیروی دریائی آمریکا گرفت و تا سال۱۹۶۴هم فوق لیسانس هوانوردی و فضانوردی را از دریافت موسسه تکنولوژی ماساچوست دریافت کرد از سال ۱۹۵۷ تا ۱۹۶۴ هم همزمان با تحصیل مدرک آموزش خلبانی را هم گرفت . در سال ۱۹۶۶جزء یکی از تیم ۱۹نفره به استخدام ناسا در آمد. در ماموریت آپولو ۱۱ او رئیس کل ماموریت بود . قبل از ماموریت آپولو ۱۳کن متینگلی دوست صمیمی چارلی دوک بود و رفت و آمد زیادی داشت و چون چارلی به سرخک مبتلا شده بود مسئولین پروژه گمان کردند کن متینگلی هم سرخک می گیرد و او را از ماموریت آپولو ۱۳کنار زدند (برای مطالعه در مورد آپولو ۱۳ به مقاله “ آپولو ۱۳ “مراجعه کنید)
در آپولو ۱۶او به عنوان خلبان ماه نشین دهمین کسی بود که قدم بر روی ماه گذاشت . آزمایش معروف پر و چکش که با هم در روی ماه رها وی شوند و همزمان به زمین می رسند از کارهای چارلی دوک می باشد .
چارلی درسال ۱۹۷۵ از ناسا بازنشسته شدو هم اینک رئیس هیئت مدیره بنیاد بورسیه فضانوردان است.
شکل شماره ۳۲ – چارلی دوک
توضیح شکل شماره ۳۳ : چارلی دوک در ماموریت آپولو ۱۶ همان کسی بود که عکس خانوادگیش را روی سطح ماه گذاشت.
شکل شماره ۳۳ – عکس خانوادگی چارلی دوک
۲) جان یانگ (John Watts Young)
۱-۲) یانگ قبل از ناسا : جان واتس یانگ در ۲۴سپتامبر ۱۹۳۰(۱۳۰۹/۷/۱)در شهر سان فرانسیسکو، کالیفرنیا متولد و در اورلندو، فلوریدا بزرگ شد. در سال ۱۹۵۲دوره کارشناسی در رشته مهندسی هوافضا در مؤسسه فناوری جورجیا را به پایان رساند و بعد به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا پیوست . و در جنگ کره فعالانه شرکت کرد . سپس به مدرسه آموزش خلبانان آزمایشی رفت.
۲-۲) قبل از آپولو ۱۶ : در سال۱۹۶۲ به ناسا پیوست و در شش ماموریت از مهمترین ماموریت های ناسا شرکت کرد . از جمله همراه با “گاس گریسوم”( گاس گریسوم در جریان فاجعه آپولو یک در۲۱ فوریه ۱۹۶۷ کشته شد) اولین پرواز سرنشین دار به فضا را با پروژه “جمینی ۳” انجام دادند . و سه بار به دور زمین چرخش کردند . همچنین در ماموریت جمینی ۱۰ (در ماموریت جمینی ۱۰ همراه با مایکل کالینز ۳ روز در فضا سپری کرده و ۴۳ بار دور زمین گشت ) و بعد آپولو ۱۰هم فعالانه شرکت کرد .
۳-۲) ماجرای ساندویچ قاچاقی : در آن موقع غذای فضانوردان که از طریق ناسا در اختیار آنها قرار داده می شد . مواد مغذی بود که به صورت تیوپ های خمیری در اختیار آنها قرار داده می شد . یانگ که از این وضع راضی نبود در جریان پرواز جمینی ۳ به صورت پنهانی دو عدد ساندویچ استیک به فضا بردند . البته مسئولین ناسا زیاد سخت نگرفتند ولی این واقعه سبب شد از آن به بعد در کیفیت غذا بیشتر دقت کنند.
۴-۲) فرماندهی آپولو ۱۶: جان یانگ در ماموریت آپولو ۱۶به عنوان فرمانده ماموریت شرکت کرد و به عنوان نهمین انسانی که قدم بر ماه گذاشت نام خود را در تاریخ فضانوردی جاودانه کرد .
۵-۲) بعد از آپولو ۱۱ : بعد از پروژه آپولو و پس از آنکه کنگره آمریکا با طرح شاتل های فضائی موافقت کرد . در سال ۱۹۷۳ ناسا یانگ را به عنوان رئیس بخش شاتل فضایی اداره فضانوردان آمریکا منصوب کرد. بعدها او به سمت رئیس کل این اداره منصوب شد. سپس او با شاتل به فضا سفر کرد. بعدها او به سمت دستیار ویژه رئیس مرکز فضایی جانسون منصوب شد.
۶-۲)دوران بازنشستگی : یانگ در سال ۲۰۰۴ از ناسا بازنشسته شد، البته همچنان به عنوان مشاور در این آژانس فضایی خدمت کرد. در طول۴۲سالی که او به خدمت در صنعت فضایی آمریکا مشغول بود، نقشی کلیدی در بسیاری از مأموریت های فضایی این کشور از جمله سفر به فضا و ماه ایفا کرد.
۷-۲) درگذشت جان یانگ : سرانجام یانگ در ۵ ژانویه ۲۰۱۸( ۱۳۹۶/۱۰/۱۵)به علت کهولت سن در گذشت. رابرت لایتفوت (مدیر اجرائی ناسا ) در باره یانگ گفت :
«یانگ یکی از اولین پیشتازان فضا بود که شجاعانه و متعهدانه ملت ما را به اولین دستاوردهای بزرگش در زمینه فضایی نایل کرد. او تمام عمر خود را صرف خدمت به کشورش کرد و از هر لحاظ او فضانورد فضانوردان (پیشرو در میان تمام آنها) است.»
۳) آموزش های ویژه ماموریت
فضانوردان از جمله باهوش ترین و با استقامت ترین افراد هستند و باید معلومات کافی در زمینه فضانوردی و هوانوردی داشته باشند . در ماموریت های آپولو همچنان که در شرح حال فضانوردان گفته شد اکثرا خلبان حرفه ای بودند و در رشته فضانوردی و هوانوردی و علوم مربوطه مدارک لیسانس و یا بالاتر را اخذ کردند .
فضانوردان قبل از اعزام به فضا آزمایش های سخت و تمرینات مختلفی را باید انجام دهند (با دستگاه های شبیه ساز بی وزنی و تمرینات استقامت و…) و بعد از عبور از تمام مراحل می توانند به فضا اعزام شوند . علاوه بر تمرینات معمول ( که امروزه بسیار جدی تر از آن زمان انجام می شود ) برای ماموریت هائی که به ماه اعزام می شدند برای این که بتوانند داده های زمین شناسی را در ماه بدرستی ثبت کنند . باید در محل های مخصوص (که شباهت بیشتری با سطح ماه داشته باشد) آموزش های ويژه زمین شناسی را ببینند . بنابراین فضانوردان در ژوئیه سال ۱۹۷۱ به منطقه انتاریو کانادا برای آموزش زمین شناسی رفتند . در این منطقه یک دهانه برخوردی مربوط به ۱/۸میلیارد سال پیش وجود داشت که عرض دهانه حدود ۹۷کیلومتر بود.این برای آموزش تاثیر شهاب سنگ بر سطح ماه و زمین نیز بود . علاوه بر این آموزش رانندگی با ماه پیما و صحبت کردن با هم و تمرین پرواز و فرود با ماه نشین در روی زمین و… هم از دیگر موارد آموزشی بود .
شکل شماره ۳۴ – فضانوردان در حال آموزش در منطقه انتاریو
۴) زمان ها و پارامترهای ماموریت
زمان های ماموریت آپولو ۱۶ به شرح زیر می باشد .
۱-۴) شروع پرواز : ۱۶آوریل۱۹۷۲ساعت ۱۷:۵۴به وقت جهانی(۲۷ فروردین ۱۳۵۰ساعت ۲۱:۲۴ به وقت ایران)
۲-۴) قرار گیری در مدار ماه : ۱۹آوریل ساعت۲۰:۲۲ به وقت گرینویچ (۳۰فروردین ساعت۲۳:۵۲ وقت ایران )
۳-۴) فرود بر روی ماه : ۲۱ آوریل ساعت ۰۲:۲۳ به وقت جهانی ( اول اردیبهشت ساعت ۰۵:۵۳ به وقت ایران )
۴-۴)برخاستن از روی ماه : ۲۴ آوریل ساعت۰۱:۲۶ به وقت جهانی( ۴ اردیبهشت ساعت ۰۴:۵۶به وقت ایران )
بنابراین جمعا ۲ روز و ۲۳ ساعت و ۳ دقیقه روی ماه بودند .
۵-۴) فرودبر روی زمین : ۲۷ آوریل ساعت ۱۹:۴۵ به وقت گرینویچ ( ۷ اردیبهشت ساعت ۲۳:۱۵ به وقت ایران )
بنابراین در کل ۱۱ روز و یک ساعت و ۵۱ دقیقه در فضا بودند.
۵) هدف ماموریت و شروع سفر
هدف از ماموریت فرود در ارتفاعات ماه و جمع آوری سنگ و خاک ماه برای آزمایش باشد. آزمایش این که کوه های ماه چگونه تشکیل شده اند . بعد از بازگشت فضانوردان و آزمایش سنگ و خاک معلوم شدکه کوه های ماه از مواد آتش فشانی تشکیل نشدند .
همانطور که توضیح داده شد شروع سفر در روز ۱۶ آوریل ۱۹۷۲در ساعت ۱۷:۵۴ دقیقه به وقت جهانی بود . که این پرواز از مرکز کندی و با موشک ساترن ۵ ( زحل ۵ ) بود .
شکل شماره ۳۵ – پرتاب موشک حامل فضاپیمای آپولو ۱۶
۶)فرود و اقامت بر روی ماه
در روز۲۱ آوریل ساعت ۰۲:۲۳ به وقت جهانی سفینه ماه نشین آپولو ۱۶ با دو فضانورد (جان یانگ و چارلی دوک) در منطقه “دیسکارتز” ماه فرود آمد. این محل در کنار یک کوه بزرگ (دهکده بالاست) و در نزدیکی دریاچه “ نکتاریس “در نزدیکی دهانه دکارت درجنوب ماه می باشد. این دریاچه دشتی گدازه ای به مساحت ۸۴۰۰ کیلومتر می باشد .
در ابتدای کار موقع فرود نقص فنی پیش آمد که نزدیک بود منجر به لغو ماموریت شود ولی چارلز دوک (خلبان ماه نشین) توانست با مهارت تمام نقص فنی را بر طرف کرده و به سلامت فرود آید .
در این ماموریت هم از دوربین های پیشرفته عکس برداری و فیلم برداری و همینطور دستگاه های مختلف برای آزمایش های گوناگون استفاده شد .
فضانوردان در این ماموریت هم به پیاده روی در سطح ماه پرداختند و هم با ماشین ماه نورد رانندگی کردند آنها در مجموع ۲۰ ساعت و ۱۴دقیقه پیاده روی کردند ( بار اول ’۷h:11 بار دوم’۷h:23 – بار سوم’۵h:40 (و حدود ۲۶/۸کیلومتر هم رانندگی کردند(حداکثر ۵کیلومتر از ماه نشین دورشدند) آنها در کل ۹۵/۷۱ کیلو سنگ و خاک از ماه آوردند که بسیاری از این سنگ و خاک ها را از کوه های دکارت (کوه های اطراف منطقه دکارت) بدست آوردند . آنها در کل حدود ۳ روز بر روی ماه بودند و در تاریخ ۲۴ آوریل ساعت ۰۱:۲۶ از روی ماه برخاستند .
۷) بازگشت به زمین
فضانوردان در تاریخ ۲۷ آوریل ساعت ۱۹:۴۵ به وقت گرینویچ در اقیانوس آرام جنوبی در ۹۵کیلومتری جنوب غرب جزایر لاین فرود آمدند . بنابر این در کل در ۳ روز و ۱۸ساعت و بیست دقیقه در راه بودند تا سرانجام توانستند . از ماه به زمین برسند و مجموعا ۱۱روز و یک ساعت و ۵۱ دقیقه درفضا بودند.
مختصات فرود آپولو ۱۶ : ۰°۴۳’۰۰٫۰″S 156°۱۳’۰۰٫۰″W
۸) سرنوشت ناو فرماندهی آپولو ۱۶بعد ازفرود
بخش فرماندهی ناو آپولو- ۱۶، پس از انجام ماموریت خود و بازگرداندن سرنشنیانش اینک تزیین بخش مرکز موشک و فضا آمریکا در شهر هانتسویل از ایالت آلاباما است.
شکل شماره ۳۶ – ناو فرماندهی فضاپیمای آپولو ۱۶
۵- ماموریت آپولو ۱۷ (Apollo 17)
آپولو ۱۷یازدهمین سفر از ماموریت‌های سرنشین دار آپولو و ششمین و آخرین سفر انسان به کره ماه بود.
پرتاب آپولو ۱۷، اولین پرتابی بود که در شب انجام می‌شد. در این قسمت در مورد آپولو ۱۷ توضیح می دهیم .
۱) فضانوردان آپولو ۱۷
در ماموریت آپولو ۱۷ , وجین سرنان ( فرمانده ماموریت ) , رونالد اوانز ( خلبان سفینه فرماندهی ) و هریسون اسمیت (خلبان ماه نشین) بودند . در این قسمت در مورد فضانوردان آپولو ۱۷ توضیح می دهیم .
۱-۱) یوجین آندرو سرنان(Eugene Andrew Cernan): یوجین سرنان در۴مارس۱۹۳۴(۱۳۱۲/۱۲/۲۳)در شهر شیکاگو ، از ایالت ایلینوی آمریکا بدنیا آمد. پدرش اهل “اسلواکی” و مادرش “چک” بود . بعد از گرفتن دیپلم متوسطه درسال ۱۹۵۲بورسیه نیرو دریائی شد و در سال ۱۹۵۶لیسانس مهندسی برق را از دانشکده نیرو دریائی با معدل ۵/۱ از ۶دریافت کرد و تا سال ۱۹۶۳ در مدرسه عالی نیرو دریائی با مدرک فوق لیسانس فارغ التحصیل شد و همزمان در حین تحصیل مدرک خلبانی خود را هم گرفت .
در سال ۱۹۶۳جزء گروه سوم فضانوردان به ناسا ملحق شد و در ماموریت آپولو ۱۰ شرکت کرد و به مدار ماه رفت . در ماموریت آپولو ۱۷ “فرمانده عملیات” و یازدهمین انسانی بود که قدم بر خاک ماه گذاشت . در سال ۱۹۷۶ از ناسا و نیروی دریائی بازنشسته شد و در بخش های مختلف خصوصی به کار پرداخت .
سرانجام در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۷ در سن ۸۲ سالگی به رحمت خدا رفت .
شکل شماره۳۷ – یوجین سرنان
۲-۱) هریسون هاگان جک اشمیت (Harrison Hagan “Jack” Schmitt) : هریسون اشمیت در سوم ژوئیه ۱۹۳۵(۱۳۱۲/۴/۱۱)درشهردرسانتا ریتا، نیومکزیکو بدنیا آمد. اشمیت در ماموریت آپولو ۱۲به عنوان “خلبان سفینه ماه نشین”همراه با وجین سرنان برروی ماه فرود آمدوتا به امروز(دسامبر ۲۰۱۸-آذر۱۳۹۷) به عنوان آخرین نفری که بر روی ماه فرود آمد (نفردوازدهم) و همچنین جوانترین کسی که قدم بر ماه گذاشت مشهور است.
در مورد هریسون اشمیت در یک قسمت مجرا درهمین بخش توضیح می دهیم .
شکل شماره ۳۸ – هریسون اشمیت
۳-۱) رونالد اوانز جونیور (Ronald Evans, Jr) : رونالد جونیور در۱۰نوامبر۱۹۳۳میلادی (۱۳۱۲/۸/۱۹) درسنت فرانسیس، کانزاس بدنیا آمد . تحصیلات متوسطه را درمدسه پارک کوهستان به اتمام رساند و درسال ۱۹۵۱ در کارشناسی مهندسی برق از دانشگاه کانزاس قبول شد و در سال ۱۹۵۶فارغ التحصیل شد و مهندسی حمل و نقل هوائی را در سال ۱۹۶۴ از دانشکده نیروی دریائی گرفت . از سال ۱۹۵۷ همزمان با تحصیل به آموزش خلبانی هم پرداخت و خلبان جنگنده شد و در طی سال های ۶۴ تا ۶۶درجنگ ویتنام حضور فعال داشت .
در آوریل سال ۱۹۶۶به عنوان یکی از ۱۹فضانورد به استخدام ناسا درآمد و عضو پشتیبان ماموریت آپولو ۷ و آپولو یازده بود و در ماموریت آپولو ۱۷به عنوان خلبان سفینه فرماندهی در مدار ماه باقی ماند و رکورد بیشترین زمان صرف شده در مدار ماه را با ۶روز و ۴ ساعت (جمعا ۱۴۸ساعت) شکست .
در مارس ۱۹۷۷از ناسا و در۳۰ آوریل ۱۹۷۶ از نیروی دریائی بازنشسته شد تا بتواند شغل خود را در صنعت ذغال سنگ دنبال کند . سرانجام در ۷ آوریل ۱۹۹۰ با سکته قلبی در گذشت .
شکل شماره ۳۹ – رونالد جونیور
۲) سناتور هریسون اشمیت
در میان فضانوردانی که به ماه رفتند هریسون اشمیت جوانترین آنها می باشد که برخلاف دیگر فضانوردان ناسا که ابتدا خلبان بودند و وارد ناسا شدند اشمیت به عنوان یک دانشمند وارد ناسا شد .
۱-۲) قبل از ناسا : هریسون اشمیت در سوم ژوئیه ۱۹۳۵(۱۳۱۲/۴/۱۱)درشهردرسانتاریتا، نیومکزیکو بدنیا آمد و در اطراف شهرنقره (شهری درنزدیک شهر سیلور) بزرگ شد.درسال۱۹۵۷ازموسسه فناوری کالیفرنیا لیسانس زمین شناسی گرفت و برای ادامه تحصیل در رشته زمین شناسی یک سال هم به اسلو (پایتخت نروژ) رفت و بعد برای ادامه تحصیل به دانشگاه هاروارد برگشت و تا سال ۱۹۶۴دکترای زمین شناسی گرفت.
۲-۲) استخدام در ناسا : در سال ۱۹۶۵به عنوان اولین دانشمند زمین شناس به ناسا پیوست و چون همه فضانوردان ناسا باید خلبان بودند بعد از پیوستن به ناسا دوره خلبانی را دید و مدرک خلبانی جت را گرفت .
چون فضانوردان اعزامی به ماه باید دوره های زمین شناسی می دیدند وجود یک دانشمند زمین شناس بسیار برای ناسا حیاتی و مهم بود . “هریسون اشمیت “ به عنوان یک زمین شناس حرفه ای نقش کلیدی و مهمی در آموزش زمین شناسی به فضانوردان را داشت و برای ناسا یک موهبت بود .
۳-۲) ماموریت آپولو ۱۷ : در ماموریت آپولو ۱۷ به عنوان خلبان ماه نشین دوازدهمین و آخرین کسی بود که قدم بر روی ماه گذاشت . رکوردی که تا امروز هم شکسته نشده است.در زمان اقامت در روی ماه چون زمین شناس حرفه ای بود بهترین سنگ ها را از روی ماه جمع آوری کرد . از جمله کشفیات اشمیت در مدت اقامت در ماه این بود که اعلام کرد ماه دارای میدان مغناطیسی قابل توجهی است .
۳-۲) اشمیت و فعالیت های سیاسی : اشمیت در ۳۰ اوت ۱۹۷۵ برای شرکت در انتخابات مجلس سنا در ایالت نیومکزیکو از ناسا استعفا داد و در تاریخ اول ژوئن ۱۹۷۶به عنوان جمهوری خواه در انتخابات شرکت کرد و رقیب خود “جوزف” را شکست داد ولی درسال۱۹۸۲درمقابل (جفرو)شکست خورد .
شکل شماره ۴۰ – سناتور هریسون اشمیت
۴-۲) بعد از سنا : بعد ازسنا به مشاغلی مانند : مشاور تجارت، زمین‌شناسی فضا و سیاست عمومی مشغول بوده‌است. او همچنین استاد یار در رشته فیزیک مهندسی در دانشگاه ویسکانسین است .
۵-۲) نظر اشمیت در مورد سفر به ماه : اشمیت اعتقاد دارد که ماه منابع غنی از هلیم ۳ دارد که در زمین بسیار کمیاب و گران قیمت می باشد و با ساختن پایگاه دائمی در ماه و استخراج هلیوم ۳ می توان نیروگاه های همجوشی متعددی ساخت و از انرژی فراوان و رایگان آن استفاده کرد این یکی از فوائد ادامه سفر به ماه می باشد . بنابراین او بشدت از طرح بازگشت به ماه حمایت کرده و می کند . بر اثر کوشش های اشمیت و طرفدارانش دونالد ترامپ طرح بازگشت به ماه را (فرستادن انسان به ماه, بعد از ۴۵ سال) امضا کرد .
شکل شماره ۴۱ – ترامپ در حال امضای طرح بازگشت به ماه
۶-۲) اشمیت و گرمایش زمین : متاسفانه اسمیت همانند بیشتر جمهوریخواهان نظر موافقی در مورد تاثیر گازهای گلخانه ای درگرمایش زمین ندارد او بدون رد علنی اثر گازهای گلخانه ای این نظریه را ناشی از تاثیر کمونیست های شکست خورده بعد از فروپاشی شوروی می داند و حتی اعلام کرده : « کمونیست ها بعد از فروپاشی شوروی مجبور به پیدا کردن مکان دیگری شدند و آن مکان جنبش زیست‌محیطی است »
۳) زمان ها و پارامترهای ماموریت
زمان های ماموریت آپولو ۱۷به شرح زیر می باشد .
۱-۴) شروع پرواز : ۷دسامبر۱۹۷۲ساعت ۵:۳۳ به وقت جهانی (۱۶ آذر۱۳۵۰ساعت ۹:۰۳ به وقت ایران)
۲-۲) قرار گیری در مدار ماه : ۱۰دسامبرساعت۱۹:۴۷ به وقت گرینویچ (۱۹آذر ساعت۲۳:۱۷ وقت ایران )
۳-۲) فرود بر روی ماه : ۱۱دسامبر ساعت ۱۹:۵۵ به وقت جهانی (۲۰ آذر ساعت ۲۳:۲۵ به وقت ایران )
۴-۲)برخاستن از روی ماه : ۱۴دسامبر ساعت۲۲:۵۵ به وقت جهانی (۲۳ آذرساعت ۰۲:۲۵ به وقت ایران)
بنابراین جمعا ۳روز و ۳ ساعت روی سطح ماه بودند . که بالاترین رکورد توقف روی ماه تا امروز است .
۵-۲) ترک مدار ماه : ۱۶دسامبر ساعت۲۳:۳۵ به وقت جهانی ( ۲۵ آذر ساعت ۰۳:۰۵ به وقت ایران )
بنابراین جمعا ۶روز و ۳ساعت و ۴۸دقیقه سفینه فرماندهی (با خلبانی رونالد جونیور) بالاترین رکورد بودن در مدار ماه
۶-۲) فرودبر روی زمین : ۱۹دسامبر ساعت ۱۹:۲۵ به وقت گرینویچ ( ۲۸ آذر ساعت ۲۲:۵۵ به وقت ایران)
بنابراین درکل۱۲روز و ۱۳ساعت و ۵۲ دقیقه در فضا بودند.
۴) هدف ماموریت و پرتاب آپولو ۱۷
دیگر کسی به ماه نرفت . برنامه های آپولو ۱۸و ۱۹هم لغو شد.بنابراین برای دانشمندان این ماموریت بسیار مهم بود یکی از جهت مکان فرود بر روی ماه که تا جائی که امکان دارد مکان جدید باشد و دیگر بردن دستگاه ها و لوازم کافی برای این که آزمایشات لازم را بتوانند بر روی ماه انجام دهند .
آپولو هفده در ۷دسامبر۱۹۷۲ساعت۵:۳۳ به وقت جهانی (۱۶ آذر۱۳۵۰ ساعت ۰۹:۰۳ به وقت ایران) توسط موشک ساترن ۷پرتاب شد و در مراسم رسمی حدود ۰۰۰ر۵۰۰ نفر از مردم عادی شرکت کردند . حدود ۸۰۰ کیلومتر دورتر در میامی مردم شاهد رد قرمزی در آسمان بودند که حرکت موشک حکایت داشت .
شکل شماره ۴۲ – پرتاب موشک حامل سفینه آپولو ۱۷
۶) پیدا کردن محل فرود
مانند بقیه ماموریت های آپولو (بجز آپولو ۱۱)محل فرود از قبل مشخص و برنامه ریزی شده بود در ماموریت آپولو ۱۷چون آخرین ماموریت بود مسئولین ناسا می خواستند بهترین محل را برای فرود پیدا کنند هدف این بود که مکان هائی که قبلا بازدید نشده بودند در نظر گرفته شود . محل های مختلفی پیشنهاد شد و بحث های زیادی بر سر این انجام شد . مکان نهائی باید مکانی باشد که علاوه بر آن که در ماموریت های مختلف آپولو مورد بازدید قرار نگرفته بلکه دارای دارای مواد آتشفشانی جوان تری باشد تا بتوانند نمونه آتشفشان های جوان را برای بررسی و مطالعه و آزمایش قرار دهند.همچنین باید محل مناسبی هم برای فرودماه نشین داشته باشد.
ابتدا دهانه کوپرنیک در نظر گرفته شد ولی چون آپولو ۱۲قبلا از آنجا بازدید کرده بود رد شد .بعد جنوب غربی دریای تاریکی در نظر گرفته شد ولی بخاطر این که سفینه های شوروی می توانستند به راحتی به آنجا دسترسی داشته باشند رد شد .
سرانجام سه منطقه پیشنهاد شد : دهانه Alphonsus ( آلفانوس)، دهانه Gassendi ( گاسندی) و دره Taurus Littrow ( دهانه تائوروس ) که بالاخره دهانه‌ی تائوروس (شمال دریای آرامش) بهترین محل برای فرود در نظر گرفته شد . جایی که احتمال رسیدن به اطلاعات زمین شناسی تاریخی بیشتری وجود داشت .
۷) فرود و گردش و جمع آوری سنگ و خاک
در ۱۰دسامبر ۱۹۷۲ساعت ۱۹:۴۷ سفینه آپولو ۱۷به مدار ماه رسید و روز بعد (۱۱دسامبر ساعت ۱۹:۵۵) سفینه ماه نشین از سفینه فرماندهی جدا شدو در منطقه‌ی دهانه‌ی تائوروس ( شمال دریای آرامش ) فرود آمد.
در این ماموریت آزمایش های مختلفی باید انجام می شد از جمع آوری سنگ و خاک از نقاط مختلف ماه گرفته تا آزمایش های مختلفی که کاملا جدید بود بنابراین فضانوردان بعد از پیاده کردن لوازم و وسائل و آماده کردن ماه نشین شروع به انجام آزمایش ها و حرکت برای گردش و عکس و فیلم و… تا جمع آوری خاک و سنگ شدند .
که در کل’۲۲h:04 ساعت پیاده روی و رانندگی کرده و ۱۱۴کیلو سنگ و خاک جمع آوری کردند .
۱-۷)روزاول(۱۱دسامبر): روز اول’۷h:12راه پیمائی و رانندگی کرده و ۱۴کیلو سنگ و خاک جمع آوری کردند .
۲-۷)روزدوم(۱۲دسامبر): روزدوم’۷h:37راه پیمائی و رانندگی کرده و ۳۴کیلو سنگ و خاک جمع آوری کردند.
۲-۷)روزسوم(۱۳دسامبر): روزسوم’۷h:15 راه پیمائی و رانندگی کرده و ۶۶کیلو سنگ و خاک جمع آوری کردند.
۸) آزمایش ها و تحقیقات علمی در ماموریت آپولو ۱۷
در این ماموریت آزمایش های مختلفی باید انجام می شد که مهمترین آن به شرح زیر می باشد :
۱-۸) آزمایش گرانسنجی:گرانش‌سنج یا گراویمتر (Gravimeter) یک وسیله مورد استفاده در ثقل سنجی برای اندازه‌گیری میدان های گرانشی محلی می باشد. این وسیله که توسط موسسه تکنولوژی ماساچوست ساخته شده بود برای اندازه گیری جاذبه محلی در نقاط مختلف ماه (محل فرود و اطرافش ) توسط فضانوردان روی ماه و همینطور نمونه مشابه در سفینه فرماندهی به کار رفت به دانشمندان کمک کرد تا لایه های مختلف ماه و فعالیت های زمین شناسی ماه را بدقت بررسی کنند و اطلاعات کاملی را جمع آوری کنند .
۲-۸) دستگاه اشعه مادون‌قرمز (radiometer radiometer): با استفاده از این دستگاه که اسکن کننده مادون‌قرمز هم نامیده می شود دمای قسمت های مختلف سطح ماه را اندازه گیری کرده و یک نقشه دما از سطح ماه تهیه کردند و به کمک آن اطلاعات مفیدی درباره دمای سطح ماه و ویژگی های زمین شناسی (پوسته ماه و فعالیت آتشفشانی ) درون پوسته ماه بدست آوردند .
۳-۸) دستگاه اسکن کننده ماوراء بنفش: با استفاده از این دستگاه اطلاعات کاملی مربوط به ترکیب (گازهای تشکیل دهنده ) ، چگالی و درصد گازهای اتمسفر ماه به دست آوردند . اساس این دستگاه به این صورت است که اشعه ماوراء بنفش را که از نور خورشید بعد از تابش از سطح ماه بازتابیده می شود جمع آوری کرده و روی آن بررسی های مختلف صورت بگیرد .
۴-۸) ارتفاع سنج لیزری : این دستگاه روی سفینه فرماندهی نصب شده و در هر لحظه به کمک این دستگاه می توانستند فاصله سفینه تا سطح ماه را با دقت حدود ۲ متر بدست آورند . این دستگاه اطلاعات را به دوربین نقشه برداری داده تا از آن برای تهیه نقشه های جغرافیائی از سطح ماه استفاده کنند .
۵-۸) آزمایش ویژگی‌های الکتریکی سطحی : در این آزمایش یک آنتن فرستنده در سفینه ماه نشین قرار داده شده و یک آنتن گیرنده هم در ماه پیما قرار داده می شود و با حرکت ماه پیما اطلاعات مربوط به ویژگی های الکتریکی خاک گرفته می شود با بررسی خصوصیات الکتریکی خاک ماه دانشمندان تشخیص دادند که خاک ماه حداقل در ۲ کیلومتر زیر خاک بسیار خشک و هیچ آبی وجود ندارد .
۶-۸) آزمایش اثر پرتوهای کیهانی : در این آزمایش تعداد پنج عدد موش جیبی (نوعی موش که جثه کوچکی داشته و به کم آبی و شرایط فضا مقاومند) برداشته و در ماه در معرض اشعه های فضائی قرار دادند تا تاثیرات تشعشعات فضائی را بر بدن موش ها آزمایش کنند . تنها یکی از موش ها به دلائل نامعلوم کشته شد و بقیه زنده به زمین برگشتند و آزمایشات بعدی هم هیچ ضایعه ای که ارتباط با اشعه های فضائی داشته باشد روی موش ها پیدا نکردند .
۷-۸) آزمایش طوفان و فلش های : یکی از پدیده هائی که آپولو ۱۷در مورد آن تحقیق کرد پدیده فلش ها و طوفان های ماه بود . نظر به اهمیت آن هر کدام را در یک قسمت مجزا توضیح خواهیم داد .
۹) پدیده فلش نور
صدها سال است كه دانشمندان پديده ي عجيبي را در سطح ماه مشاهده مي كنند اين پديده به صورت فلاش هاي كوتاهي (جرقه هائی) در سطح ماه ديده مي شود . فضانوردانی که در ماموریت های مختلف آپولو بر گرد ماه می چرخیدند از این جرقه ها می دیدند . حتی قبل از پرواز های آپولو منجمان وقتی با تلسکوپ های قوی ماه را رصد می کردند این جرقه ها را می دیدند و این یک معما بود .
می دانیم که ماه هوا و آتشفشان فعال هم ندارد که به پدیده های آب و هوائی(رعد و برق) و یا فعالیت های آتشفشانی ربط دهیم (گرچه قبلا ربط می دادند) یک نظریه هم این بود که این جرقه ها از برخورد شهاب سنگ ها ایجاد می شود ولی در آن صورت باید در محل برخورد چاله های تازه و بقایای برخورد مشاهده شود که مشاهده و تحقیقاتی که توسط آپولو ۱۶و ۱۷ انجام شد ردی از برخورد هم پیدا نکردند . بنابراین یکی از تحقیقاتی که آپولو ۱۷ انجام داد توضیح این پدیده بود که متاسفانه نتایج مفیدی نتوانست بدست بیاورد .
به تازگي ، طي پژوهش هاي انجام گرفته در دانشگاه نجوم كلمبيا توسط پرفسور” آرلين كراتس” خروج گازهاي رادون از داخل منفذهای ماه و پرتو افشانی این گاز به عنوان علت اين پديده شناخته شده است .
برای مطالعه بیشتر در این مورد به مقاله “جو و آب در روی ماه” (بخش دوم – پدیده های مربوط به جو در کره ماه) از همین سایت مراجعه کنید .
شکل شماره ۴۳ – جرقه هائی که در روی ماه دیده می شود
۱۰) طوفان در ماه
آیا ممکن است در کره ماه طوفان شود.حتما می گوئید چگونه ممکن است درحالی که ماه اتمسفر ندارد . در حقیقت هم هیچ طوفانی مشابه زمین در ماه رخ نمی دهد ولی پدیده ای در ماه روی می دهد که بی شباهت به طوفان نیست . فضانوردان آپولو( ۸ و ۱۱ و ۱۲ و… و ۱۷) هنگام گردش به دور ماه چیزی شبیه حالت گرگ و میش و یا طوفان های شن را مشاهده کردند در حالی که این پدیده نمی تواند در ماه اتفاق بی افتد چون جو ندارد . پس این پدیده به یک معما تبدیل شد . تا فضانوردان آپولو ۱۷پی بردند که این پدیده به علت تفاوت بار الکتریکی ذرات خاک در موقع شب و روز می باشد .
برای مطالعه بیشتر به مقاله “جو و آب در روی ماه” (بخش دوم -پدیده های مربوط به جو در کره ماه ) مراجعه کنید .
شکل شماره ۴۴ – گزارش دستنویس خدمه آپولو۱۷
در سال۱۹۷۲ از طوفان غبار بر روی ماه
۱۱) تیله آبی
تیلهٔ آبی (The Blue Marble) مشهورترین تصویر کره زمین است که در۱۶ آذر۱۳۵۱(۷دسامبر۱۹۷۲) توسط فضانوردان آپولو ۱۷( اشمیت فرمانده ماموریت ) از فاصله ۴۵٬۰۰۰کیلومتری زمین و در مسیر کره ماه برداشته شده است .( شکل شماره ۴۹ )
این عکس توسط کاپیتان اشمیت که فرمانده آپولو ۱۷ بود گرفته شد و در آن لحظه خورشید پشت فضانوردان بود از این رو تمام قرص کره زمین توسط خورشید روشن شده و زمین به صورت کامل در عکس دیده می شود (در هیچکدام از عکس های اپولو تمام قرص زمین دیده نمی شود)بخاطر رنگ آبی زمین به ان نام “تیله آبی” داده اند . در این تصویر ایران , خلیج فارس و دریای عمان به وضوح دیده می شود . ( شکل شماره ۴۵ ) نکته مهم این است که با توجه به موقعیت فضانوردان نسبت به زمین در فضا عکس حالت وارونه دارد یعنی قطب شمال در پائین قرار دارد .
شکل شماره ۴۵ – تیله آبی آپولو ۱۷ (عکاس اشمیت )
توضیح شکل شماره ۴۶ : تیله‌های آبی‌رنگ جدید که از مونتاژ نگاره‌های ماهواره‌ای از نیم‌کره‌های شرقی و غربی زمین در سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ ساخته شده‌اند.( شکل شماره ۴۶ )
شکل شماره ۴۶ – تیله آبی بازسازی شده در سال های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲
۱۱) رکوردهائی که آپولو ۱۷شکست
آپولو ۱۷ رکوردهائی را هم شکست که در اینجا به ذکر آن می پردازیم :
۱-۱۱) آخرین سفر به ماه : رکورد آخرین سفرسرنشین دار به ماه تا این تاریخ ( دسامبر ۲۰۱۸- آذر۱۳۹۷) می باشد و جک اشمیت ( سناتور اشمیت ) آخرین کسی است که قدم بر ماه گذاشت .
۲-۱۱) طولانی ترین مدت گردش سرنشین دار در مدار ماه : این رکود فعلا در اختیارسفینه فرماندهی آپولو ۱۷می باشد (رونالد جونیور خلبان سفینه فرماندهی ) به مدت ۶ روز و ۴ ساعت یا جمعا ۱۴۸ساعت
۳-۱۱) طولانی ترین مدت اقامت در ماه : این رکورد با زمان ۳روز و ۳ساعت یا ۷۵ساعت می باشد .
۴-۱۱) بزرگترین نمونه سنگ و خاک : آپولو ۱۷با حمع آوری ۱۱۴ کیلو سنگ و خاک رکورد شکست .
۱۲) بازگشت به زمین
سرانجام هنگام بازگشت فرا رسید . ماه نشین آپولو ۱۷در روز ۱۴دسامبر ساعت۲۲:۵۵ به وقت جهانی از روی ماه بلند شد و بعد از اتصال به سفینه فرماندهی از سفینه جدا شد و به روی ماه پرتاب شد (کاری که در همه ماموریت های آپولو انجام شد) در روز ۱۶دسامبر ساعت۲۳:۳۵ به وقت جهانی مدار ماه را ترک کرده و در تاریخ
۱۹دسامبر دسامبر ساعت ۱۹:۲۵ به وقت گرینویچ (۲۸ آذر ساعت ۲۲:۵۵ به وقت ایران) در اقیانوس آرام جنوبی در ۴۱۰ کیلومتری شمال غرب نیووی فرود آمدند .
مختصات فرود آپولو ۱۷ : ۱۷°۵۲’۴۸٫۰″S 166°۰۶’۳۶٫۰″W
شکل شماره ۴۷ – عملیات بازیابی آپولو ۱۷ پس از فرود
شکل شماره ۴۸ – ناو فرماندهی آپولو ۱۷
۱۳) سرنوشت ناو فرماندهی آپولو ۱۷بعد ازفرود
ماژول فرماندهی آمریکا در حال حاضر در مرکز فضایی هیوستون در شهر لیندون بی واقع در ایالت تگزاس می باشد .
۱۴) آپولو ۱۷ در ادبیات و فیلم و سینما
سفر آپولو ۱۷ آخرین سفر سرنشین دار انسان به ماه بود بنابر این در حواشی این سفر داستان ها و فیلم ها و سریال های تلویزیونی متعددی ساخته شده که در اینجا به نمونه هائی از آن اشاره می کنیم .
۱-۱۴)سریال تلویزیونی “سفر به ماه” : نام یک سریال تلویزیونی است ( مینی سریال ) که در سال ۱۹۹۸ به کارگردانی ران هاوارد (Ron Howard) در باره ماجرای آپولو ۱۷ ساخته شد .
۲-۱۴) بازگشت به ماه :بازگشت به ماه یک رمان علمی‌تخیلی است و اولین رمان تخیلی که در مورد ماجرای آپولو ۱۷نوشته شده است.نویسنده هومر هیچام (Homer Hickam) ,تاریخ انتشار ژوئن ۱۹۹۹
۳-۱۴) رمان (ترانوسور کانیون) Tyrannosaur Canyon : این رمان در سال ۲۰۰۵ توسط “داگلاس پرستون” نوشته شده است .
۴-۱۴) فیلم سینمائی آپولو ۱۸ : این یک فیلم تخیلی و ترسناک است که در باره “ماموریت آپولو ۱۸ “ ساخته شده (ماموریتی که هیچگاه انجام نشد) در مورد این فیلم در قسمت بعد توضیح می دهیم .
۴-۱۴) Aldnoah.Zero : یک سریال ژاپنی است که در همین مورد ساخته شده است .
علاوه بر این ها فیلم ها و سریال ها و داستان های بسیاری بر همین اساس ساخته شده اند .
۶- بعد از آپولو ۱۷
پروژه آپولو درجریان رقابت فضائی(برای مطالعه در مورد رقابت فضائی به مقاله “رقابت فضائی “ مراجعه کنید) بین آمریکا و شوروی رقم خورد و بعد از موفقیت های پی در پی آمریکا در فرود بر روی ماه که از پروژه آپولو ۱۱ شروع شد و تا آپولو ۱۷ ادامه پیدا کرد و بجز یکی ( آپولو ۱۳) بقیه با موفقیت همراه بود به یکباره قطع شد و ماموریت های آپولو بعد از ماموریت آپولو ۱۷ خاتمه پیدا کرد و دیگر متوقف شدهمین مسئله سوال های زیادی را مطرح کرد که راستی چرا ؟ در این بخش از مقاله به این سوال ها پاسخ می دهیم .
۱) دلائل توقف پروژه آپولو
در جریان رقابت فضائی بین آمریکا و شوروی دولت آمریکا و ناسا به هر صورت که شده می خواستند به ماه دستیابی پیدا کنند تا نام خود را به عنوان اولین کشوری که توانست به ماه برود در تاریخ ثبت کنند و نگذارند شوروی زودتر به ماه برسد.بنابراین هزینه بسیار زیادی توانستند در پروژه آپولو یازده اولین انسان ها (نیل آرمسترانگ و باز الدرین) را بر سطح ماه نشانده و سالم برگردانند و توانستند برنده این رقابت فضائی شوند .
بعد از آپولو یازده ابتدا فقط به دلائل سیاسی و برای این که نشان دهند ما این تکنولوژی را داریم و بارها و بارها می توانیم انسان به ماه بفرستیم و بعد به دلائل علمی(که فقط ناسا می خواست دنبال شود) این پروژه را ادامه دادند ولی بعد به یکباره متوقف شد علت آن هم بیشتر اقتصادی بود که ما در اینجا توضیح می دهیم .
۱-۱)جنگ ویتنام : با آن که آمریکا تا سال ۱۹۷۳ از جنگ ویتنام کنار کشیده بود ولی هزینه های و تبعات آن برای آمریکا هنوز ادامه داشت از این رو آمریکا دیگر صلاح ندانست به این پروژه ادامه دهد .
۲-۱)بحران نفتی۱۹۷۳: در همین سال(۱۹۷۳) کشورهای صادر کننده نفت “ اپک “ ابتدا دست به تحریم نفت و بعد افزایش قیمت نفت(به میزان ۴برابر) زدند و کشورهای صنعتی (مانند آمریکا ) را در بحران بزرگی فرو بردند (برای مطالعه در مورد بحران نفتی ۱۹۷۳ به مقاله” نفت و سیاست و محیط زیست “ بخش چهارم , « ۴- بحران های نفتی (شوک های نفتی)» مراجعه کنید)و دولت آمریکا هم ناچار دست از این پروژه هزینه بر کشید .
۳-۱) اعتراضات مردم وسیاستمداران : هزینه های گزافی که آمریکا برای ادامه پروژه آپولو (نه شروع آن) متحمل شد مورد اعتراض بسیاری از مردم و سیاستمدارن به این بریز و بپاش های فضائی قرار گرفت و این یکی از دلائل توقف این پروژه بود .
۴-۱) هدف از ابتدا سیاسی بود : هدف پروژه آپولو از ابتدا سیاسی بود تا علمی بنابراین بعد از آن که دلائل سیاسی برای ادامه آن از بین رفت و هدف تامین شد لزومی به ادامه آن ندیدند .
۵-۱) پایان رقابت فضائی: در زمان خروشجف دولت شوروی بعد از شکست از آمریکا در رقابت سیاسی دیگر لزومی به ادامه آن ندید و بجای رقابت فضائی , پیشنهاد همکاری فضائی را داد و همانطور که گفته شد دلائل سیاسی برای ادامه پروژه از بین رفت و پیشنهاد توقف پروژه صادر شد .
۶-۱) شروع و ادامه پروژه های دیگر : پروژه های فضائی با پروژه آپولو خاتمه پیدا نکرد . بعد از کاهش بودجه ناسا (به میزان بسیار زیادی ) دیگر این پروژه برای ناسا قابل ادامه نبود در عوض پروژه ایستگاه فضائی و شاتل های فضائی و… فرستادن کاوشگر به مریخ و سیارات منظومه شمسی با قدرت بیشتری ادامه پیدا کرد .
۲) دلائل طرفداران تئوری توطئه فرود بر ماه
تئوری توطئه (Conspiracy theory) نوعی طرز تفکر می باشد که هر اتفاقی را توطئه ای از طرف قدرت های بزرگ سیاسی و یا اقتصادی می داند ( برای مطالعه به مقاله ” فرضیه توطئه ” مراجعه کنید ) و در این میان سفر به ماه و فرود بر روی ماه هم از این امر مستثنا نبوده و نیست . (بنابر بعضی از آمارهای غیر رسمی هم اکنون بیش از ۴۸درصد از مردم جهان و ۲۰درصد مردم آمریکا سفر به ماه را یک دروغ و حقه بازی می دانند)
امروزه عده زیادی اعتقاد دارند که فرود بر ماه هم یک دروغ و توطئه از طرف آمریکا و ناسا بوده که بتوانند به دروغ برای خودشان افتخار کسب کرده و در رقابت فضائی از شوروی خود را پیروز میدان نشان دهند . این تئوری امروزه به نام “ادعای جعلی بودن فرود بر ماه (Moon landing conspiracy theories) ”نامیده می شود و ما در مقاله “ توطئه فرود بر ماه “ در باره آن مفصل توضیح داده و جواب آن را هم دادیم .
یکی از دلائلی که این گروه می آورند این است که اگر سفر به ماه با تکنولوژی ۵۰ سال پیش امکان پذیر بود چرا بعد از آپولو ۱۷(یعنی سال۱۹۷۲) و با تکنولوژی امروز و با وجود این همه پیشرفت‌های فضایی که صورت گرفته ( فرستادن کاوشگر به مریخ و… )دیگر به ماه نرفتند ؟ جز آنچه همان موقع هم نرفتند و صحنه پردازی کردند و…
۳) تئوری فضانوردان باستانی و عدم بازگشت به ماه
فضانوردان باستانی یک نظریه است که بر طبق آن در دوران‌های گذشته موجودات فرازمینی هوشمند (فضانوردان باستانی یا موجودات فضایی) از زمین دیدن کرده‌اند و نتیجه این تماس در فرهنگ، فناوری و…. نقش داشته یا آنها را به وجود آورده است. آنها در کره ماه پایگاه دارندحتی ادعا شده ماه را آنها ساختند (شکل ۴۵)
در ماموریت های آپولو (بخصوص آپولو ۱۷)با موجودات فضائی برخورد کردند و آنها دیگر اجازه ندادند انسان ها به ماه پا بگذارند . در مورد این مسئله(و مسائل مشابه) در مقاله های آینده (فصل مربوط به هوش فرا زمینی) توضیح مفصل خواهیم داد .
در همین مورد هم یک فیلم سینمائی تخیلی به نام “ آپولو ۱۸ “ساخته شده است .
شکل شماره ۴۹ – مشاهده یوفوها در ماموریت های آپولو
شکل شماره ۵۰ – ماه کره ای مصنوعی است که فضانوردان باستانی آن را ساخته اند
۴) آیا امروزه می توان دوباره به ماه رفت؟
آیا امروزه می توان دوباره به ماه رفت؟ پاسخ ناسا منفی است و امروزه دیگر نمی توان با آن تکنولوژی به ماه رفت.مگر آن که تکنولوژی جدیدی ساخته شود. که درحال کار کردن بر روی آن هستند و بزودی جواب می دهد.
فرستادن یک کاوشگر بدون سرنشین و در یک سفر یکطرفه به روی سیارات و کرات آسمانی (ماه و مریخ و…) با فرستادن انسان و سالم برگرداندن آن بسیار متفاوت است.بزرگترین چالش در این میان بردن سوخت کافی برای بلند شدن از روی ماه و افزایش شدید وزن سفینه و به طبع آن افزایش شدید وزن موشک بالابرنده از زمین خواهد بود.در زمان اجرای پروژه آپولو این موشک ساترن ۵ بود که توانست انسان را به ماه برساند و بعد از توقف پروژه آپولو دیگر ساختن این موشک امکان پذیر نسیت ولی چرا ؟
چون کلیه شرکت هائی که قطعات این موشک را می ساختند به کارخود ادامه ندادند و درحوزه های دیگر به تولید مشغول شدند . متخصصانی که هم که روی ساختن این قطعات و این پروژه کار می کردند به کارهای دیگر مشغول شدند و بعد از این همه سال یا بازنشسته شدند و یا به رحمت خدا رفتند . و افراد جدیدجایگزین آنها نشدند چون این تکنولوژی نبود که مرتب به آن نیاز باشد.بنابراین نه آن تکنولوژی موجوداست نه افراد و شرکت هائی که بتوانند آن قطعات را بسازند . و بازسازی آن تکنولوژی از روی میکرو فیلم ها و…امکان پذیر نبوده و اگر هم باشد دیگر مقرون به صرفه نیست .در مورد ساخت قطعات و قسمت های دیگر سفینه ها و ماه نشین و…هم وضعیت به همین منوال است بنابراین بشر فعلا توانایی پرواز مجدد به ماه را ندارد.
برای مطالعه سایر مقاله های نجومی روی شکل زیر کلیک کنید.
برای مطالعه مقاله های روانشناسی اینجا را کلیک کنید .
عکس های طبیعت, طبیعت خوانسار , شکوفه های بهاری , گلستان کوه ,دانلود آلبوم های کامل بهترین و زیباترین عکس ها ,آلبوم هائی با صدها عکس کیفیت بالا , در هیچ کجای اینترنت این عکسها را پیدا نمیکنید , عکس هابدون استفاده از تکنیک های فتوشاپ تهیه شده , کاملا طبیعی
برای آموزش کامل و حرفه ای گوگل مپ روی شکل زیر کلیک کنید
۱) هر گونه اظهار نظر را در فرم اظهار نظر کاربران وارد کنید .
۲) نظرات بعد از تایید مدیریت نشان داده می شود .
۳) با انتقادات و پیشنهادات سازنده خود ما را هرچه بیشتر همراهی کنید . مدیریت از انتقادات و پیشنهادات سازنده شما استقبال میکند .
۴) نوشته های قرمز پر رنگ ارجاع به لینک هستند که هنوز لینک آنها قرار داده نشده است ( هنوز صفحه آنها منتشر نشده است )
۵) نوشته های آبی پر رنگ ارجاع به لینک هستند که لینک آنها قرار داده شده است ( صفحه آنها منتشر شده است )
۶) هرگونه بهره برداری : کپی تمام و یا قسمتی از مطالب این سایت بدون ارجاع منبع آن ممنوع می باشد .
۷) تکثیر فایل های Pdf با ذکر منبع آزاد ولی فروش آن تحت هر عنوان و با ذکر منبع هم ممنوع می باشد.
