موزه های صنعت نفت

در این قسمت در مورد موزه های صنعت نفت توضیح می دهیم . ابتدا در مورد موزه های ایران و بعد در مورد کشورهای دیگر هم توضیح کوتاهی می دهیم موزه های صنعت نفت در کشورهای مختلف نمادی از صنعت نفت در آن کشور می باشند .

۱- موزه های شرکت ملی نفت ایران ( در تهران )

موزه های صنعت نفت یک مجموعه علمی است که علاقمندان  را به صنعت نفت و به تاریخ صنعت نفت آشنا می کند . این موزه ها در تهران و خوزستان ( آبادان و مسجد سلیمان و شهرهای نفتی خوزستان ) درحال احداث می باشد.برخلاف کشورهای دیگر در ایران با آن که یک کشور کاملا نفتی می باشد موزه های مهمی وجود ندارد و تازه در حال احداث می باشد و ما در اینجا به چند نمونه از این موزه ها اشاره می کنیم .

۱) موزه فناوري صنعت نفت

اصلی ترين موزه نفت در تهران “موزه فناوری صنعت نفت” است که به معرفی چیستی و اهمیت نفت، گاز و پتروشیمی در عرصه های گوناگون زندگی بشر از دیرباز تا کنون و فناوری های به کار گرفته شده در آن می پردازد.
مقدمات راه اندازی اين موزه در حال حاضر در پژوهشگاه صنعت نفت تهران (در منطقه ۲۲)درحال انجام است.
مساحت زمینی که به ساخت موزه اختصاص داده شده ۴۷هزار متر مربع می باشد که ۳۵ هزار متر مربع بنای مفید برای ساخت موزه استفاده می شود . این موزه بعد از تکمیل شدن به یکی از بزرگترین موزه های صنعت نفت در ایران و خاورمیانه در می آید و می تواند گردشگران زیادی را به خود جذب کند .

  

 شکل های شماره ۱ و ۲ – پژوهشگاه صنعت نفت تهران 

۲) موزه بنزين خانه دروازه دولت

در تهران همچنين جايگاه سوخت دروازه دولت، كه ششمين جايگاه سوخت تهران به شمار مي آيد در حال حاضر در دست مرمت و بازسازی است تا به عنوان يكی از موزه های نفت افتتاح شود و آثار و اسناد مربوط به صنعت پخش و توزيع فرآورده هاي نفتی در آن به نمايش درآيد.

 

شکل شماره ۳ – موزه بنزین خانه دروازه دولت

۲- موزه های آبادان

خوزستان مهد صنعت نفت ایران می باشد و جا دارد بزرگترین موزه های ایران در خوزستان باشد . ولی در حقیقت موزه چندانی مربوط به صنعت نفت تا این تاریخ درخوزستان وجود ندارد ولی چندین موزه در شهرهای مختلف خوزستان در حال ساخت و راه اندازی می باشد بیشتر این طرح ها همان صنایع نفتی بوده که زمانی بازدهی قابل توجهی داشته ولی در حال حاضر از رده خارج شده و قرار است به موزه تبدیل شود .در آبادان به عنوان یکی از مشهورترین شهرهای خوزستان مکان های مختلفی در شهر آبادان به عنوان موزه در نظرگرفته شده است .

۱) پمپ بنزين آبادان

براساس اسناد وزارت نفت ، نخستین پمپ بنزین کشور ، سال ۱۳۰۶ شمسی مطابق با ۱۹۲۷ میلادی در آبادان بنا شده است. این جایگاه که از رده خارج شده قرار است به عنوان موزه شرکت نفت در نظر گرفته شد که در ۲۹ دی ماه ۹۵ بازگشائی و مورد استفاده قرار گرفت . تجهیزات مورد استفاده سوخت رسانی و گرمایشی ، انواع دستگاه های پمپ بنزین همراه با تاریخچه استفاده از این دستگاه ها در کشور، خودروهای قدیمی سوخت رسان، پمپ بنزین و خودروهای قدیمی در حال سوختگیری ؛ فضای شعبه های قدیمی نفت، مخازن قدیمی پرچی، مجموعه تانکرهای سوخت رسان و اسناد و مستندات تاریخی مربوط به توزیع فرآورده های نفتی از بخش های تشکیل دهنده موزه بنزین خانه آبادان است .در بازسازی و مرمت این بنای تاریخی، شرایط ۹۰ سال پیش به تصویر کشیده شده و تجهیزات مورد استفاده سوخت رسانی و گرمایشی به معرض نمایش عمومی گذاشته شده است.

شکل شماره ۴ – موزه پمپ بنزین آبادان

۲) آموزشگاه آرتیزان اسکول( موزه کارآموزان )

 این آموزشگاه در سال ۱۳۱۲ خورشیدی (۱۹۳۳ میلادی ) با نام آموزشگاه آرتیزان اسکول (Artisan School ) برای آموزش کادر فنی پالایشگاه به عنوان اولین آموزشگاه شرکت نفت درکنار پالایشگاه آبادان (با مساحت ۱۱ هزار متر مربع ) تاسیس شد و تا مدتی بعد از جنگ هم به کار خود ادامه داد و بعد برای همیشه تعطیل شد .

۳) پارک موزه دریایی صنعت نفت آبادان

 طراحی پارک موزه دریایی صنعت نفت آبادان یکی از بزرگترین طرح های موزه ای در ایران می باشد این پارک که ۱۱ اسکله پالایشگاه را شامل می شود دارای طولی معادل هزار و ۶۰۰ متر است . بنابراین پارک موزه در حال ساخت آبادان , بزرگترین پارک موزه دریایی جهان خواهد شد.

شکل شماره ۵ – پارک موزه دریائی صنعت نفت آبادان

۴)نیروگاه شماره ۱ پالایشگاه

 اولین نیروگاه پالایشگاهی که از کار افتاده و قرار است به موزه تبدیل شود. مساحت زمین آن بالغ بر ۲۳هزار مترمربع می باشد.

شکل شماره ۶ – نیروگاه شماره یک پالایشگاه آبادان

۵) خانه های تشریفاتی

 این خانه ها هم متعلق به شرکت نفت بوده که قرار است به موزه تبدیل شود .

 ۳- موزه های مسجد سلیمان

در شهر مسجد سلیمان که صنعت نفت ایران از آنجا شروع شد . موزه های متعددی در دست ساخت است که در اینجا به شرح موزه های مسجد سلیمان می پردازیم .

۱) موزه چاه شماره یک

چاه شماره یک اولین چاه خاورمیانه و ایران می باشد و صنعت نفت ایران از همین چاه شروع شد این چاه هم اینک در داخل شهر مسجد سلیمان قرار دارد (شهر مسجد سلیمان، خیابان نفت ۲، جنب شورای شهر و شهرداری ) و با آن که دیگر نفتی ندارد ولی تاسیسات آن به عنوان موزه نگهداری شده و قرار است بازسازی شده و به عنوان یکی از مهمترین موزه های صنعت نفت و مکانی برای گردشگران (توریست ها ) و علاقمندان به صنعت نفت باشد 

۲) مشخصات موزه چاه شماره یک

مشخصات این موزه به قرار زیر می باشد :
۱-۲) مساحت زمین چاه : زمینی که در آن چاه حفر شده زمینی است به مساحت ۹۰۰ متر مربع ( ۲۵×۳۶ ) که ۲۰ متر مربع اتاق نگهبانی و دارای سرویس بهداشتی و امکانات رفاهی می باشد .
۲-۲)  نوع بهره برداری: به عنوان اولین چاه نفت خاورمیانه درحال حاضر به صورت موزه مورد بازدید قرار می گیرد
۳-۲) اشیای موجود: دیگ تولید بخار، محرک رفت و برگشت با نیروی بخار جهت تولید نفت خام، تلمبه رفت و برگشت با نیروی بخار، لوله های تاسیسات، کابل های مته حفاری چاه، ماسوره های چرخان که بازمانده زمانی هستند که چاه در حال کار بوده (چاه و دکل در همان مکان تاریخی به همان صورت موجود می باشند)
۴-۲)سایر تاسیسات جنبی : در روبروی چاه شماره یک زمینی به مساحت۲۵۰۰متر می باشدکه متعلق به شرکت نفت می باشد و در این زمین پارکینگ و دفتر موزه و…امکانات رفاهی برای بازدید کنندگان در نظر گرفته شده است.
۵-۲) ثبت میراث فرهنگی : موزه چاه شماره یک در میراث فرهنگی به ثیت رسیده است .
۶-۲) آدرس : مسجد سلیمان , خیابان نفت ۲، جنب شورای شهر و شهرداری.
۷-۲) اهداف موزه : این محل مدت هاست نزد مردم به عنوان موزه شناخته می شود هدف اصلی تهیه این مکان به یک مکان مهم برای صنعت نفت کشور می باشد این مکان یکی از قدیمی ترین مراکز استخراج نفت در جهان می باشد و توسعه این مکان می تواند علاوه بر افتخار ایران , شهر مسجد سلیمان را به عنوان یکی از قطب های گردشگری در داخل و خارج کشور تبدیل کند .

شکل شماره ۷ – موزه چاه شماره یک و زمین متعلق به موزه در روبروی چاه نفت

 ۳)پالايشگاه بي بيان

پالايشگاه بی بيان (LDU) درسال ۱۹۳۲ (۱۳۱۱) تاسیس شد . و تا تاریخ۱۳۵۲/۹/۲۰مورد بهره برداری قرار گرفت و از آن تاريخ به بعد به علت عدم احتياج به فرآورده هاي آن از سرويس خارج شد .
بعد از جنگ بخاطر از کار افتادن پالایشگاه آبادان در تاریخ ۱۳۶۱/۱۱/۲۲دوباره فعال شد و با ظرفیت ۵۰۰ تا۵۸۰ بشكه نفت خام در روز شروع به کار کرد محصولات این پالایشگاه شامل گازوئيل نفت كوره ، بنزين و نفت سفيد بود گازوئيل و نفت كوره مورد مصرف محلی قرار می گرفت و بقیه به جبهه های جنگ ارسال می شد .
بعد از جنگ تحميلی باز به کار ادامه داد و ۳۰ هزار ليتر گازوئيل و ۲۵ هزار ليتر بنزين نامرغوب و ۲۵ هزار ليتر نفت كوره توليد مي كرد ولی بعلت کیفیت پائین محصولات و قدیمی و فرسوده بودن دستگاه ها امكان استفاده و بهره برداری مجدد از آن با انجام تعميرات لازم غیر ممكن اعلام گرديد و در تاریخ ۱۳۷۱/۲/۲۵برای همیشه تعطیل گردید .
اکنون این بنا قرار است به عنوان “موزه پالایشگاهی” برای علاقمندان مورد استفاده قرار گیرد . اين پالايشگاه دارای ۶ هكتار مساحت میباشد و داراي ساختمان های اداری و صنعتی است. ساختمان موزه قرار است در زمینی به مساحت ۳۲۵۰مترکه دارای مکانی برای نمایش اسناد و اشیاء با ارزش می باشد تاسیس شود.در این موزه اشیاء ریز و کوچک در فضای بسته و اشیاء بزرگ در فضای باز به نمایش در می آید . 

۴) کارخانه های گوگرد سازی

در مسجد سلیمان دو کارخانه گوگردسازی وجود داشت که از پالایش نفت خام بدست می آوردند . کارخانه اول در سال ۱۹۳۸(۱۳۱۷) از آلمان خریداری شده و روزانه ۳ تن گوگرد تهیه می کرد و کارخانه دوم در سال  ۱۹۴۲از آمریکا خریداری شده و ۲۰ تن گوگرد تولید می کرد (بعدا به ۲۵تن افزایش یافت) گوگرد تولید شده توسط این دو کارخانه روزانه ۲۵تن بوده که به پالايشگاه آبادان و كرمانشاه ارسال می شد و مقداری از آن هم صادر می شد .
این دو کارخانه در سال۱۳۵۳با راه افتادن و بهره برداری از كارخانه گوگرد مجتمع پتروشيمی بندر امام خمينی تعطيل شد.اکنون قرار است محل این دو کارخانه به موزه تبدیل شود .

شکل شماره ۸ – کارخانه گوگرد سازی

۵) چشمه های نفت “سی برنج”

چشمه های نفت سی برنج مکان هائی است در اطراف مسجد سلیمان است که نفت بوجود آمده در زمین به طور طبیعی از دل زمین بیرون زده و چشمه هائی بوجود می آورد که بجای آب , نفت خام از آن بیرون می آید نظر به این که هیدروکربن های سبک این چشمه ها سریعتر تبخیر می شوند اطراف این قبیل چشمه ها پر از قیر و هیدروکربن های سنگین می باشد. آشنائی پیشینیان ما با نفت هم ناشی از همین چشمه ها می باشد . در قدیم از این قبیل چشمه ها درخوزستان بسیار زیاد بود ولی با حفاریها و استفاده از چاه های نفت این چشمه ها هم از بین رفت ولی چشمه های “سی برنج” در اطراف مسجد سلیمان هنوز فعالند و مکانی زیبا جهت گردشگری و آشنائی علاقمندان می باشند .

 شکل شماره ۹ – چشمه های نفت 

۴- موزه نفت سبزوار

موزه نفت سبزوار یکی از بزرگترین و مهمترین موزه های صنعت نفت در ایران است . و در واقع اولین موزه ای است که در ایران راه اندازی و تکمیل شد . این موزه در سال ۱۳۸۰با همکاری کارکنان زحمتکش شرکت نفت سبزوار راه اندازی شد .

۱) بنای اولیه موزه

ساخت بنای اولیه به سال ۱۳۲۰برمی گردد (همان سالی که متفقین ایران را اشغال کردند ) این بنا ابتدا جایگاه پخش بنزین و فرآورده های نفتی بوده و به عنوان ساختمان شرکت نفت ایران و انگلیس شناخته می شد و بعد از ملی شدن نفت جزء اموال شرکت ملی نفت ایران درآمد . و در سال ۱۳۲۹( سال ملی شدن صنعت نفت ) به ساختمان شرکت ملی نفت ایران تعغیر نام داد . شهر سبزوار به دلیل پخش فرآورده های نفتی در شرق ایران از نظر شرکت ملی نفت ایران و انگلیس بسیار مهم بوده و از این رو یکی از مهمترین اماکن شرکت در سبزوار بوده است .  

۲) اشیاء موجود در موزه

در موزه نفت سبزوار، بیش از ۲۰۰ قلم شی شناسایی، ثبت و کدگذاری شده است که از جمله آنها می توان به لوازم ابزار دقیق، لوازم آزمایشگاهی، آتش نشانی، پالایشگاهی، پمپ های روغن و بنزین، ولو، موتورهای دیزلی و انواع پیمانه اشاره کرد.
از جمله اشیاء به نمایش گذاشته شده در موزه نفت سبزوار می توان از تلمبه ها و پمپ های روغن و بنزین متعلق به دهه بیست، ولوها، لوازم آزمایشگاهی، موتورهای دیزلی، ماشین های آتش نشانی، پيمانه ها و… نام برد.

۳) بازدیدهای دانش آموزی

سالانه بیش از پنج هزار دانشجو، دانش آموز و علاقه مند به تاریخ نفت (در غالب اردوهای دانش آموزی) از موزه نفت شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي منطقه سبزوار، دیدن می کنند. موزه نفت سبزوار به یک محل آموزشی برای علاقمندان به صنعت نفت تبدیل شده است .

 

شکل های شماره ۱۰ تا ۱۳ – موزه نفت سبزوار

۵- موزه صنعت نفت كرمان

 “باغ آقا” یک ساختمان تاریخی از زمان زندیه بوده که متعلق به حاکم کرمان بود ولی چون شرکت نفت ایران و انگلیس آن را خریداری می کند جزء اموال شرکت نفت ایران و انگلیس در می آید و بعد از ملی شدن صنعت نفت به تملک شرکت ملی نفت ایران در می آید . در این قسمت در مورد باغ آقا و تاریخچه آن و اقداماتی که شرکت نفت می خواهد انجام دهد و طرح “موزه صنعت نفت باغ آقا “ توضیحاتی می دهیم .

۱) تاریخچه “ باغ آقا “

باغ آقا در محله زریسف که یکی از قدیمی‌ترین محله‌ها در شرقی‌ترین نقطه شهر کرمان است، توسط سیدابوالحسن خان بیگلربیگی، حاکم وقت کرمان در دوره زندیه بنا شد. مردم كرمان در توصيف اين باغ مي‌گويند: سيدابوالحسن‌خان، والي كرمان مرد بخشنده‌ای بود و وقتي در دوره‌ای، مردم شهر در فقر و تنگدستی قرار گرفتند، او وجوهات و هدايايی را كه از سراسر دنيا برايش ‌فرستادند در ميان مردم پخش كرد و پس از آن بودكه باغ والی كرمان به باغ آقا معروف شد .                                                     

۲) چگونه عمارت “باغ آقا” به تملک انگلیسی ها و شرکت نفت درمی آید ؟

حدود ۱۲۳ سال پیش ژنرال «سايكس»  انگلیسی این باغ را از حاکم وقت کرمان خریده و به کنسولگری تبدیل کردند . کرمان آن زمان برای ارتش انگلیس بسیار مهم بود زیرا از طرفی دروازه ورود به هند حساب می شد و از طرفی پایگاهی برای جاسوسی و مراقبت از روس ها بود . بعد از اینکه کنسولگری انگلیس در هند اهمیت خود را برای ارتش انگلیس از دست داد ژنرال «سايكس» این بنا را به “شرکت نفت ایران و انگلیس” واگذار کرد و بعد از ملی شدن نفت که اموال “شرکت نفت ایران و انگلیس”  را مصادره کردند باغ آقا هم در اختیار شرکت نفت قرار گرفت و تا الان هم جزء اموال شرکت نفت می باشد .(خانه‌‌هاي مسكوني داخل باغ هنوز محل اقامت مديران منطقه‌اي شركت نفت است )

۳) چگونه شرکت نفت این باغ را از تخریب نجات داد

بعد از انقلاب بر اثر بی توجهی این باغ زیبا با درخت های سرو ۵۰۰ ساله رو به تخریب گذاشت (بخشهائی  از سقف و ديوارهايش نيز تخريب شد ) تا اينكه در سال ۱۳۹۴مرمت اين باغ به همت و تلاش مركز موزه‌ها و اسناد شركت نفت آغاز شد. حالا باغ آقا از بهمن‌ماه ۹۶ ميزبان گردشگرانی است كه راهي كرمان می‌شوند. مرمت و بازسازي عمارت كنسولگري در فاز اول ١٤٥ميليون تومان و در فاز دوم كه بازسازي كامل‌تر انجام شد ٧٤٥ميليون تومان هزينه داشت .
اکنون شرکت نفت در تلاش است تا این مجموعه را به عنوان یکی از موزه های شرکت نفت در بیاورد . 
 

 

  شکل های شماره ۱۴ تا ۱۶ – “باغ آقا” موزه نفت کرمان 

۶- سایر موزه های نفت کشور

بجز مواردی که برشمردیم موزه های مختلف دیگری در شهرهای مختلف ایران وجود دارد که در اینجا فقط به آن ها اشاره کوتاهی می کنیم . در واقع ۱۲۰ نقطه از کشور را به منظور ساخت موزه های شرکت نفت در نظر گرفتند که بسرعت در حال ساخت و آماده شدن است .

۱) موزه تلمبه خانه دارخوين

روستای دارخوين از جمله تلمبه خانه هايی بود كه نفت مسجد سليمان را به پالايشگاه آبادان منتقل مي ساخت. با افزايش توليد نفت از ميدان اهواز در اوايل دهه ۱۳۵۰ خورشيدي و كشيدن خط لوله جديد اهواز به آبادان، كل نياز پالايشگاه به نفت خام از طريق اين خط لوله تامين شد و از آن پس نفت مسجد سليمان از طريق يك خط لوله صادراتی به جزيره خارک انتقال يافت. و چون این تلمبه خانه بدون استفاده مانده قرار است به موزه تبدیل شود .

شکل های شماره ۱۷ و ۱۸ – دارخوین و تلمبه خانه اش

۲) موزه کرمانشاه

موزه صنعت نفت غرب کشور، در شهر کرمانشاه و در محل کارخانه حلب سازی و حلب پرکنی پالایشگاه کرمانشاه تاسیس می شود. اين موزه با توجه به قدمت حدودا یک صدساله کارخانه حلب سازی و نقش آن در توزیع فرآورده های نفتی در سراسر کشور طی دهه های گذشته، به نمایش گوشه ای از تاریخ صنعت نفت، با اولویت تاریخ این صنعت در غرب کشور، اختصاص خواهد یافت.

شکل های شماره ۱۹ – موزه کرمانشاه

۳) گنجینه اشیا

موزه و اسناد صنعت نفت ایران تلاش دارد تا با بازیابی، مرمت، و نمایش اشیاء و تجهیزات به جای مانده از یک قرن و اندی تلاش و فعالیت در عرصه صنعت نفت و گاز کشور، در حفظ این میراث و انتقال آن به نسل های آینده بکوشد

۴) تبدیل تاسیسات بلامصرف به موزه

بر اين اساس و آنطور كه اكبر نعمت‌اللهي، مدير موزه‌هاي صنعت نفت در سفر به سايت موزه‌هاي تاريخ نفت ايران در جنوب كشور به همشهري گفته است، تمامي شهر آبادان، پالايشگاه‌هاي تاريخي نفت در شهرهاي اهواز، مسجد سليمان، دارخوين و هر آنچه در استان خوزستان به صنعت نفت وابسته است و ارزش تاريخی دارد به بخشي از سايت موزه بزرگ نفت ايران در خوزستان مي‌پيوندند.

۷- موزه های خارج از کشور

در این قسمت در مورد موزه های خارج از کشور توضیح می دهیم . موزه های صنعت نفت همانند موزه های دیگر نماد رشد و شکوفائی صنعت نفت در آن کشور می باشد .

۱) موزه چاه دریک ( آمریکا – ایالت پنسیلوانیا )

چاه دریک اولین چاه نفت دنیا می باشد . که در سال ۱۸۵۹حفاری شد . امروزه اگر چه از چاه نفت بهره برداری نمی شود ولی چاه و ساختمان آن به همراه منطقه ای که در آن قرار دارد به پارک و موزه تبدیل شده است.
نظر به اهمیت این موزه در یک بخش جداگانه به طور مفصل به آن می پردازیم .
برای مطالعه بیشتر در مورد اولین چاه نفت و همینطور اطلاعات تاریخی دیگر به مقاله “ تاریخچه نفت “ از همین سایت مراجعه کنید . قسمت “۲- تاریخچه نفت در آمریکا “

۲) موزه نفت پرمین بیسن ( آمریکا – ایالت تگزاس )

در شهر میدلند در ایالت تگزاس موزه ای وجود دارد به نام “پرمین بیسن “ که در آن تاریخچه ۲۳۰ میلون ساله حوزه نفتی “پرمین بیسن “ را برای بازدید کنندگان روایت می کند .
حوزه نفتی پرمین بیسن غرب تگزاس و بخشی از منطقه شرقی جنوب نیومکزیکو را شامل می شود. تاریخ اکتشاف و استخراج نفت و گاز در این منطقه به دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ می رسد و این موزه در سال ۱۹۷۵تاسیس شده و در حال حاضر با برخورداری از اسناد و تجهیزات غنی یکی از مهم ترین موزه های نفت و گاز جهان و از جمله مراکز مهم نمایش آثار و اسناد تاریخی در آمریکا به شمار می رود.
موزه پرمین بیسن در زمینی به مساحت ۴۰ هزار فوت مربع در فضاهای داخلی و خارجی به نمایش آثار و اسناد مربوط به این حوزه نفتی و تجهیزات، ابزارآلات، اشیاء و اسناد مربوط به صنعت نفت طی دهه ها فعالیت در این منطقه می پردازد.
در محوطه خارجی موزه در فضای باز، انواع تجهیزات اکتشاف و حفاری، از جمله دکل های حفاری که با نیروی گاز و نیروی الکتریکی کار می کردند به نمایش درآمده است.
مراجعه کنندگان به موزه نفت پرمیان بیسن، در حین بازدید از موزه، علاوه بر آشنایی با تاریخچه و صنعت نفت در این منطقه، با زندگی رومره مردم این منطقه و جنبه های مختلف زندگی و حیات اجتماعی آنها آشنا می شوند.
دست اندرکاران این موزه تلاش کرده اند تا داستان نفت و انرژی و تاثیر آن بر زندگی روزمره را با مرور حوادث و رخدادهای برجسته و معرفی چهره های اثرگذار در صنعت نفت این منطقه و جهان برای بازدید کنندگان روایت کنند.

 

شکل های شماره ۲۰ – موزه نفت پرمین بیسن

۳) موزه نفت کانادا ( کانادا – ایالت اونتاریو )

موزه نفت کانادا در محل نخستین چاه تجاری نفت در آمریکای شمالی، یعنی شهر لمبتون در ایالت اونتاریو واقع شده است و داستان پیشروان صنعت نفت این کشور را روایت می کند.
مردم لمبتون در منطقه ای به نام “چشمه سیاه” از دیرباز با مایعی سیاه که از آن برای عایق کردن قایق های شان استفاده می کردند، آشنایی داشتند. اما در سال ۱۸۵۸ بود که حفاری شخصی به نام جیمز میلر ویلیامز برای آب، به نفت رسید!
کشف ویلیامز سبب شد که به زودی نخستین هجوم برای کشف نفت در آمریکای شمالی شکل گیرد و نام این محل به “چشمه نفت” تغییر یابد. در سال های پس از کشف نفت منطقه لمبتون با حضور هزاران نیروی کار به منطقه صنعتی مهمی تبدیل شد.
از جمله بخش های دیدنی موزه چاه نفتی است که به عنوان نخستین چاه تجاری نفت در آمریکای شمالی از آن نفت استخراج شد. در این بخش می توان بسیاری از تجهیزات را دید که در حفاری های قدیمی مورد استفاده قرار می گرفته است؛ حفاری هایی که غالبا با دست انجام می شده و گاه تا عمق ۶۰ پایی ( حدود ۱۸متر) زمین می رسید.
موزه نفت کانادا، همچنین به معرفی افراد تاثیرگذار در صنعت نفت این کشور می پردازد، از جمله هنری فربنگ که در سال ۱۸۶۱ کمپانی فربنک را در لمبتون کانتی بینان گذاشت که اکنون به عنوان قدیمی ترین کمپانی نفتی در جهان شناخته می شود.
فربنک همچنین مبتکر برخی روش ها در حفاری و استخراج نفت از چاه به وسیله موتورهای بخار بود که بخشی از فضای باز موزه به نمایش آنها اختصاص یافته است.
در گالری های موزه تجهیزات قدیمی اکتشاف، حفاری، پالایشی و … به نمایش درآمده است. البته نمایش آثار در این موزه از قواعدی پیروی می کند که از جمله آنها قدمت حداقل ۵۰ سال برای اشیاء به نمایش درآمده است. همچنین اقلامی که از نواحی جغرافیایی دیگر جمع آوری شده اند باید نقش یا ارتباطی با صنعت نفت در این منطقه داشته باشد. 
البته در مورد قدمت اشیاء استثناءهایی هم وجود دارد و آن در مواردی است که یک شی یا سند از ارزش تاریخی خاصی برخوردار بوده یا وجود آن با حادثه ای مهم در صنعت نفت کانادا پیوند خورده باشد که در آن صورت با وجود نداشتن قدمت لازم نیز قابلیت نمایش در موزه را کسب خواهد کرد.
به طور ایده آل اقلامی قابل اضافه شدن و نمایش در موزه هستند که به مهم ترین جنبه زندگی مردم منطقه و وقایعی که لمبتون کانتی به خاطرآنها شناخته شده و شهرت یافته است، بپردازند.
موزه نفت کاناد، که اکنون یک مکان تاریخی ملی در این کشور به شمار می آید، حفاظت از فرهنگ و میراث تاریخی این کشور و انتقال آنها را به نسل های آینده به عنوان اهداف خود مطرح ساخته است.

شکل های شماره ۲۱ – موزه نفت کانادا

۴) موزه نفت فرانسه ( فرانسه – ایالت گرانت است)

شاید وجود موزه نفت در کشوری اروپایی که مصرف کننده و نه تولید کننده نفت است، کمی عجیب به نظر آید. اما واقعیت این است که در ۵۰ کیلومتری شمال استراسبورگ و هم مرز با آلمان در ناحیه آلزاس شهر کوچکی به نام پشلبورن قرار دارد که یکی از موزه های نفتی دنیا را در خود جای داده است.
ساکنان این منطقه سرسبز و کوهستانی از ۵۰۰ سال قبل با ماده ای سیال و سیاه رنگ به نام نفت که در گل و لای حوضچه های جنگلی از زمین می جوشید آشنا بودند و از آن برای روغن کاری چرخ های دستی و مصارف درمانی استفاده می کردند.
استخراج صنعتی نفت در این منطقه از نیمه اول قرن هجدهم آغاز شد. کشف نفت در آلزاس شمالی سبب شد که اندک اندک بافت روستایی این منطقه تغییر یابد و طولی نکشید که منطقه آلزاس به تگزاس اروپا شهرت یافت.
اوج استخراج نفت در آلزاس در دهه ۱۹۲۰ بود. یعنی زمانی که بیش از ۶۵۰ حلقه چاه و چهار پالایشگاه در این منطقه فعال و بیش از ۳۰۰۰ نفر مشغول به کار بودند. در این زمان شرکت های نفتی بزرگی مانند برادران اشلومبرگ در منطقه شکل گرفتند.
موزه نفت فرانسه در ماه می ۱۹۶۷ جهت حفط میراث صنعت نفت در آلزاس، مشهور به گهواره نفت فرانسه، توسط شهردار پشلبورن افتتاح شد. بازدید کنندگان از موزه می توانند تاریخ ۵۰۰ ساله نفت در این منطقه را با کمک فیلم های ویدیویی، مدل هایی از تجهیزات و ابزارهای نفتی، وسایل و ابزارهای واقعی، تصاویر قدیمی و طرح های گرافیکی مشاهده کنند.
موزه نفت فرانسه مراحل شکل گیری، حفاری و استخراج نفت و فعالیت های پالایشی را برای بازدید کنندگان به نمایش می گذارد، همچنین آنها را با زندگی و فرهنگ مردم منطقه آشنا می سازد.
جالب این که شهر استراسبورگ، مرکز ایالت آلزاس، مانند بسیاری دیگر از شهرهای فرانسه قانونی را به اجرا می گذارد که بر اساس آن، بازدید از موزه ها در یکشنبه های اول هر ماه مجانی است. اینها بعلاوه طبیعت زیبا و آب و هوای کوهستانی منطقه پشلبورن از جمله عوامل جلب توریست ها به موزه نفت است.
افزایش بهای نفت در یکی دوسال اخیر سبب شده بود که برخی از شرکت های نفتی بار دیگر به فکر احیاء چاه ها نفت منطقه آلزاس بیفتند. چاه های که در حال حاضر تنها ۱۳ حلقه از آنها همچنان فعال هستند و کمتر از ۲ درصد نفت مورد نیاز فرانسه را تامین می کنند. 

شکل های شماره ۲۲ و  ۲۳ – موزه نفت فرانسه

۵) موزه نفت نروژ

موزه نفت نروژ در شهر ساحلی “استاوانگر” به دلیل معماری ویژه آن شهرت دارد؛ ساختمان این موزه به گونه ای طراحی شده که ازدریا به شکل یک سکوی شناور نفتی و از خشکی به صورت دیوارهای یک مخزن به نظر می آید.
موزه­ نفت نروژ در ۲۰ می ۱۹۹۹ با هدف نمایش تاریخ ۵۰ ساله صنعت نفت و گاز در این کشور، افتتاح شد. معماران معروف این موزه با طراحی نامتعارف خود، ساختمانی بسیار دیدنی و جالب توجه در بندر استاوانگر بنا کردند.
نمای این بنا از دریا و ساحل که دیوارهای مخازن نفتی، سکوها و پالایشگاه را به یاد می آورد، به گونه ای است که هر کسی با دیدن آن متوجه می­ شود که این بنا متعلق به موزه­ نفت است.
در نمایشگاه این موزه، چگونگی ایجاد، کشف و تولید نفت و گاز و کاربرد آن­ها در زمینه­ های مختلف نمایش داده می ­شود. بازدیدکنندگان از این موزه می توانند با مراحل شکل گیری، کشف، تولید و بالاخره چگونگی مصرف نفت و گاز آشنا شوند.
این موزه همچنین اطلاعاتی را در مورد پیشرفت های فناوری در صنعت نفت، بویژه در بخش فراساحل که کشور نروژ در آن پیشگام است، به بازدید کنندگان عرضه می کند. چرا نفت و گاز در دریای شمال وجود دارد؟ چه فن آوری ­های برای استخراج این منابع مورد نیاز است؟ نفت و گاز به چه کار می ­آید؟ زندگی و کار در سکوهای نفتی داخل دریا چگونه است؟ پاسخ این سوالات و بسیاری سوالات دیگر را در این موزه­ می توان یافت.
نمایشگاه­ های این موزه با استفاده از وسایل سمعی و بصری و وسایل و تاسیسات تعاملی، بینش مسحورکننده­ای نسبت به عوامل جغرافیایی، زمین ­شناسی، سیاسی، اقتصادی و فنی موثر در صنعت نفت به شما خواهد داد.
موزه­ نفت نروژ شامل چهار بخش است:بخش اداری و مدیریت، بخش نمایشگاه ها و آموزش، بخش مستند سازی و تحقیق و بخش ارائه خدمات به بازدید کنندگان.
کتابخانه موزه مکانی بسیار غنی از دانش مربوط به صنعت نفت است که تمامی سرفصل­ های مطرح شده در نمایشگاه­ ها و کنفرانس ­ها را پوشش می ­دهد. بنابر این افرادی که بخواهند اطلاعات دقیق­تری را به دست آورند می توانند از این کتابخانه استفاده کننند. کتاب ها، مجلات علمی، فیلم، پایگاه­ های داده و برنامه­ های چند رسانه ای طیف گسترده ای از منابع در دسترس در این کتابخانه است.
همچنین کتابخانه­ موزه­ نفت نروژ مکان بسیار مناسبی برای کودکان و نوجوانان برای انجام تحقیقات مدرسه ­ای است که دارای سالن مطالعه، همچنین سالنی برای کار گروهی است و برای استفاده­ عموم آزاد است.
موزه­ نفت نروژ محیطی بسیار مطلوب برای برگزاری سمینارها و کنفرانس ­ها است. در این موزه سالن­ های با تجهیزات کامل و مدرن برای نزدیک به ۸۰ شرکت­ کننده مهیا است. همچنین با برگزاری سمینارها و کنفرانس ­ها در این مکان، از امکان بازدید از موزه و نمایشگاه­ ها و همچنین استفاده از کافی­ شاپ و رستوران دیدنی که محیطی کاملا ویژه برای پذیرایی از مهمانان است بهره­ مند خواهید شد.

شکل های شماره ۲۴ و ۲۵ – موزه نفت نروژ

۶) موزه های نفت آلمان

در روزگاری نه چندان دور آلمان یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت در قاره اروپا بود . از سال ۱۹۲۰ حفاری برای استخراج نفت در ایالت “لاور ساکسون “آغاز شد و در جنگ جهانی دوم، نفت این منطقه، یکی از منابعی بود که دولت آلمان برای تامین سوخت به آن اتکا داشت. ولی از سال ۱۹۶۳ استخراج نفت متوقف شد .
اکنون دو موزه در آلمان می باشد که در اینجا در مورد آن توضیح می دهیم .
همه ساله هزاران تن از این دو موزه مربوط به صنعت نفت دیدن می کنند و این مکان ها از جمله جاذبه های گردشگری منطقه، بویژه برای گردشگرانی است که به موضوعات علمی و تاریخی علاقه مند هستند. این در حالی است که کشور آلمان دیگر از صنعت نفت برخوردار نیست.
۱-۶) موزه “موزه نفت آلمان” : “موزه نفت آلمان” در کنار روستای کوچک ویتس در غرب لاور ساکسونی قرار دارد. “ویتس” نقش مهمی در تاریخ نفت آلمان بازی کرده است. در قرن هفدهم، نفت خام در این منطقه از قطرات قیر در سطح زمین جمع آوری می شد و برای روغن کاری و مصارف دارویی مورد استفاده قرار می گرفت.
موزه نفت آلمان” و موزه “نفت و گاز توریست” در لاور ساکسون در شمال غرب آلمان، یادآور روزهایی هستند که آلمان یکی از مهم ترین تولید کنندگان نفت در قاره اروپا به شمار می آمد …
موزه نفت آلمان که اکنون در زمینی به وسعت ۲۰ هزار متر مربع در کنار این میدان نفتی قدیمی واقع شده، تاریخ و چگونگی استخراج نفت خام و گاز طبیعی و موارد متنوع مصرف آنها را به نمایش گذاشته است.
موزه نفت آلمان تلاش دارد تا عرضه این آثار برای بازدید کنندگان جالب و سرگرم کننده باشد. از همین رو اضافه کردن بخش فناوری های نوین و بخش هایی برای آموزش کودکان را نیز از یاد نبرده است.

شکل های شماره ۲۶ – موزه نفت آلمان
۲-۶) موزه نفت و گاز توریست : این موزه در سال ۱۹۹۰راه اندازی شد. فضای نمایشگاهی این موزه در حدود ۴۵۰ متر مربع در دو طبقه است. موزه همچنین دارای نمایشگاهی در فضای باز است که در آن امکانات و تجهیزات بزرگ مرتبط با صنایع نفت و گاز به نمایش گذاشته شده است.
موزه دارای یک کتابخانه کوچک و یک اتاق کنفرانس برای برگزاری جلسات و سخنرانی ها و نمایش فیلم است. معماری موزه به گونه ای است که تمامی نقاط آن برای معلولان در دسترس است و بروشورهای موزه اطلاعات لازم را به دو زبان ارائه می کند.
همچنین موزه گاه و بی گاه برنامه ها و نمایش های جنبی را ترتیب می دهد. برای مثال در نوامبر ۲۰۱۱، موزه نفت و گاز توریست با همکاری شرکت “نورد استریم پایپلاین” لوله های واقعی را به نمایش گذاشت که گاز را از روسیه و از راه دریای بالتیک به آلمان می رساند. این یک پروژه ۷/۵ میلیارد دلاری بود که در سال ۲۰۱۱ به پایان رسید و یک خط لوله دو تایی را شامل می شد که بخش هایی از آن از دریا عبور می کرد .

شکل های شماره ۲۷ – موزه نفت و گاز توریست

۷)  موزه “پتروساینس” مالزی

موزه “پتروساینس “ یکی از موزه های نفت مالزی می باشد که متعلق به شرکت “نفت پتروناس” می باشد
این موزه در طبقه چهارم برج های دو قلوی مالزی قرار داشته تا بازدید کنندگان بتوانند علاوه بر آشنایی با چگونگی تشکیل نفت، مراحل مختلف زمین شناسی، تشکیل، استخراج و بهره برداری از این ماده حیاتی را مشاهده نمایند.
در اینجا قسمت های مختلف موزه را شرح می دهیم .
۱-۷) واگن هایی به شکل قطرات نفت : در ورودی به موزه واگن هائی ساخته شده اند که شبیه قطرات نفت می باشند و این واگن ها گردشگران را به اعماق شبیه سازی شده زمین می برند تا در آنجا ( با کمک تصاویر سه بعدی و جلوه های صوتی) با مراحل تشکیل نفت آشنا شوند . این واگن در مسیری تاریک و جذاب حرکت کرده و به کمک فیلم های سه بعدی مراحل تشکیل نفت و گاز را از فیتوپلانکتون ها به تصویر می کشد. 

شکل شماره ۲۸ – واگن هائی به شکل قطرات نفت
۲-۷) آشنایی با عملیات حفاری :  در این قسمت بازدید کنندگان با حفره ای مواجه می شوند که واجد قطرات طبیعی نفت است و می توانند رنگ، شکل و بوی نفت را از نزدیک مشاهده و احساس کنند. بعد نمایش چگونگی عملیات حفاری می باشد که همراه با شبیه سازی مجازی بازدید کنندگان را با عملیات حفاری آشنا می کنند .

شکل شماره ۲۹ – مسیر تونل مراحل تشکیل نفت و گاز
 ۳-۷) شبیه سازی روی سکوهای نفتی : عمده فعالیت شرکت پتروناس فعالیت صنعتی روی سکوهای نفتی می باشد بنابراین در این موزه (که یکی از ابتکارات شرکت پتروناس می باشد) به کمک تکنولوژی مجازی گردشگران را سوار هلی کوپتر می کند (همانطور که کارمندان شرکت به محل کار خود می روند) و به سکوی نفتی می برد.
شبیه ساز بقدری واقعی جلوه می کند که گردشگران حتی تکان های هلی کوپتر را هم احساس می کنند .

شکل شماره ۳۰ – آشنائی با مراحل حفاری و سکوی حفاری
۴-۷) زندگی در کنار نفت : بازدیدکنندگان پس از مشاهده سکوی های نفتی از راهرو کوچکی به قسمت جانبی موزه که واجد ادوات و ابزارآلات صنعتی و بخش نمایشگاهی و بازی و سرگرمی ویژه کودکان و نوجوانان است راهنمایی می شوند. در پایان نیز واگن های مدور در شکل قطره های نفت، مجددا انتظارشان را می کشند تا آنان را به سوی درب خروج هدایت کنند . مجسمه های استفاده شده در این قسمت، گویای خستگی و زحمات کسانی است که روی سکوهای نفتی و کیلومترها دورتر از خانه و خانواده به کار و تلاش می پردازند. در این بخش آشپزخانه یک سکوی نفتی نیز وجود دارد که آشپز آن در حال آماده کردن غذا برای کارگران است.

شکل شماره ۳۱ – زندگی در کنار نفت

۸- موزه چاه دریک ( در کشور آمریکا )

چاه دریک اولین چاه نفت دنیا می باشد . که در سال ۱۸۵۹حفاری شد . امروزه اگر چه از چاه نفت بهره برداری نمی شود ولی چاه و ساختمان آن به همراه منطقه ای که در آن قرار دارد به پارک و موزه تبدیل شده است .  

۱) موزه چاه دریک (Drake Well Museum)

موزه چاه دریک” یادآور تولد صنعت نفت به سال ۱۸۵۹میلادی توسط سرهنگ “ادوین دریک” در ناحیه کوچک “تیتوسویل” در شمال غربی ایالت پنسیلوانیای آمریکا است. و همانطور که گفته شد این واقعه برای مردم پنسیلوانیا از اهمیت شایانی برخوردار است .
امروزه اگرچه این چاه دیگر نفت ندارد ولی مقامات محلی در محل این چاه که امروزه بخشی از پارک ایالتی می باشد موزه ای ساخته که به موزه چاه دریک معروف است.و از سوی اتحادیه موزه های آمریکا به رسمیت شناخه شده است. ایالت پنسیلوانیا هشت میلیون دلار برای احیا و بازسازی این موزه هزینه کرده است و موزه توسط شورای موزه و تاریخ پنسیلوانیا و انجمن دوستداران چاه دریک اداره می شود.

شکل شماره ۳۲ – ورودی موزه و پارک “چاه دریک “

۲) ساختمان موزه

ساختمان چاه دریک، دکل و موتورخانه آن که نفت خام را به حرکت درمی آوردند، دقیقا و به همان شکلی که در سال۱۸۶۰بود، با استفاده از تصاویر قدیمی، در سال ۱۹۴۵بازسازی شد.ساختمان اولیه یک بار در اثر آتش سوزی یک تانکر نفت از میان رفته و مجددا ساخته شده بود.

شکل شماره ۳۳ – ساختمان اصلی موزه “چاه دریک “

۳) اشیاء موجود در موزه

بیش از ۵۳۰ شی، صدها نسخه سند و مدرک، بیش از ۱۵۰۰ عکس تاریخی، بیش از ۲۵۰۰ عنوان کتاب، ۱۵۰۰ نشریه دوره ای با موضوع نفت، کاتالوگ ها، راهنماها، بیوگرافی ها، تحقیقات زمین شناسی و .. اقلام نمایشی این موزه را شامل می شود. مجموعه تصاویر این موزه از بزرگترین مجموعه عکس های مرتبط با توسعه اولیه صنعت نفت است.

۴) ایستگاه پمپاژ نفت

نکته جالب این که برای آشنایی بازدید کنندگان با نحوه استخراج نفت، در حال حاضر از ماه می تا اول اکتبر، این موتورخانه هر روز روشن می شود و کار می کند. انرژی آن نیز از گاز طبیعی تامین می شود و به این ترتیب قدیمی ترین چاه نفت در حال کار است.
همچنین ایستگاه پمپاژ نفت که در سال ۱۸۹۴توسط کمپانی نشنال ترانزیت ساخته شده، در این موزه به نمایش گذاشته شده است. این شرکت برای مدیریت خطوط لوله استاندارد اویل ایجاد شده بود و ایستگاه مزبور تا سال ۱۹۶۸در فرانکلین در حال کار بود، اما در سال۱۹۸۱به موزه چاه دریک اهدا شد.

شکل شماره ۳۴ – پمپ چاه به همان شکلی که در سال ۱۸۵۹بود

شکل شماره ۳۵ – پر کردن بشکه ها با نفت مانند سال ۱۸۵۹

۵) تانکرهای چوبی حمل نفت

یک از دیدنی های این موزه، تانکرهای چوبی حمل نفت، ابداع برادران دنسمور ( آموس و جیمز) است. این تانکرها در سال ۱۸۶۵طراحی و ساخته شد، یعنی در زمانی که دو سال از ایجاد راه آهن اویل کریک و تتسوویل می گذشت و چنین ابداعی تحولی مهم در حمل و نقل نفت به شمار می آمد . موزه چاه دریک همچنین نمایشگاه دائمی جدیدی را با عنوان “در زندگی روزمره شما همیشه یک قطره نفت و گاز وجود دارد” راه اندازی کرده که به ارتباط زندگی امروز با صنعت نفت می پردازد.
یک از دیدنی های این موزه، تانکرهای چوبی حمل نفت، ابداع برادران دنسمور ( آموس و جیمز ) است. این تانکرها در سال ۱۸۶۵ طراحی و ساخته شد، یعنی در زمانی که دو سال از ایجاد راه آهن اویل کریک و تتسوویل می گذشت و چنین ابداعی تحولی مهم در حمل و نقل نفت به شمار می آمد.

شکل شماره ۳۶ – تانکرهای چوبی و خط آهن مخصوص حمل بشکه ها

 منبع : مدیریت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت

برای مطالعه سایر مقاله های نجومی روی شکل زیر کلیک کنید.

برای مطالعه مقاله های روانشناسی اینجا  را کلیک کنید .

عکس های طبیعت, طبیعت خوانسار , شکوفه های بهاری  , گلستان کوه ,دانلود آلبوم های کامل بهترین و زیباترین عکس ها ,آلبوم هائی با صدها عکس کیفیت بالا ,  در هیچ کجای اینترنت این عکسها را پیدا نمیکنید , عکس هابدون استفاده از تکنیک های فتوشاپ تهیه شده , کاملا طبیعی 

برای آموزش کامل و حرفه ای گوگل مپ روی شکل زیر کلیک کنید

همه جیز در مورد گوگل مپ

۱) هر گونه اظهار نظر را در فرم اظهار نظر کاربران وارد کنید .
۲) نظرات بعد از تایید مدیریت نشان داده می شود .
۳) با انتقادات و پیشنهادات سازنده خود ما را هرچه بیشتر  همراهی کنید . مدیریت از انتقادات و پیشنهادات سازنده شما استقبال میکند .
۴) نوشته های قرمز پر رنگ ارجاع به لینک هستند که هنوز لینک آنها قرار داده نشده است ( هنوز صفحه آنها منتشر نشده است )
۵) نوشته های آبی پر رنگ ارجاع به لینک هستند که لینک آنها قرار داده شده است ( صفحه آنها منتشر شده است )
۶) هرگونه بهره برداری : کپی تمام و یا قسمتی از مطالب این سایت بدون ارجاع منبع آن ممنوع می باشد .
۷) تکثیر فایل های Pdf با ذکر منبع آزاد ولی فروش آن تحت هر عنوان و با ذکر منبع هم ممنوع می باشد