سیستم متریک

سیستم متریک یکی ازبهترین سیستم های اندازه گیری می باشد که حدود۲۳۰سال پیش( تا سال ۲۰۱۹) توسط دانشمندان فرانسوی بعد از انقلاب کبیر فرانسه بوجود آمد و نظر به سادگی و استاندارد بودن آن به زودی همه کشورها آن را پذیرفته و به یک سیستم اندازه گیری جهانی تبدیل شد . در این مقاله در مورد سیستم اندازه گیری متریک توضیح می دهیم . ولی قبل از آن در مورد تاریخچه اندازه گیری و سیستم های قبل ازمتریک توضیح می دهیم.

۱- تاریخچه اندازه گیری

قبل از روی کار آمدن سیستم متریک هر کشور برای رفع نیاز های خود برای اندازه گیری کمیت های فیزیکی که مورد نیاز در همه بخش های زندگی (داد و ستد و تجارت و بازرگانی و… تا مسائل علمی ) بود سیستم های مختلفی وضع کرده بود . در این بخش توضیح کوتاهی در مورد تاریخچه اندازه گیری و سیستم های اندازه گیری اوزان و مقادیر می دهیم . برای مطالعه کامل این بخش به مقاله “ واحدهای غیر متریک “ مراجعه کنید .

۱) بشر از چه زمانی به اندازه گیری نیاز پیدا کرد؟

انسان های اولیه نیاز زیادی به اندازه گیری نداشتند . بعد از شروع کشاورزی و دامپروری که منجر به شروع تمدن بشری شد برای داد و ستد و اندازه گیری وزن محصولات کشاورزی و دامی و همچنین تقسیم زمین های کشاورزی (که نیاز به اندازه گیری مساحت زمین های کشاورزی بود) و ساخت لباس و…به اندازه گیری نیاز پیدا کردند.بدون اندازه گیری و واحدهای اندازه گیری که مورد توافق همه بود دادو ستد و تجارت و…بسیار مشکل بود . هر روز بر سر این گونه مسائل بین مردم دعوا و اختلاف پیش می آمد. سرانجام مردم آن زمان پی بردند که باید مقیاس هائی برای کمیت های مختلف (وزن و طول و مساحت و…)ساخته که همه بتوانند از آن استفاده کنند.

۲) اولین واحدهای اندازه گیری بر چه پایه ای بودند ؟

اولین واحدهای اندازه گیری را از روی اشیاء و مواردی که در دسترس همه بود انتخاب کردند. مثلا برای اندازه گیری طول های کوچک از اعضای بدن استفاده کردند( به عنوان مثال :از طول و ضخامت انگشتان دست و بعد وجب کردن و طول کف پا و … طول بازو ) و برای طول های بزرگ قدم ها را می شمردند و…برای وزن ابتدا از وزن حبوبات (گندم و جو و نخود و…) و بعد با شمردن آنها واحدهای بزرگتری برای وزن اشیا و… ابداع کردند . این واحدهای ابتدائی بعدا پیشرفت کرده و باز تعریف شد و مبنائی برای بسیاری از واحدهای اندازه گیری قبل از متریک شد .

۳) مصریان پیش قدم شدند

در مصر باستان (حدود ۵۰۰۰ سال پیش) کشاورزی در دره رود نیل گسترش یافت و تمدن عظیمی بوجود آمد در اطراف رود زمین های کشاورزی بزرگی بوجود آمد و بین کشاورزان تقسیم شد بنابراین هرکس مالک زمین خود بود و در زمین خود به کار کشت و برداشت می پرداخت . یکی از خصوصیات رود نیل طغیان آن بود بر اثر طغیان رود زمین های کشاورزی به زیر آب می رفت و بعد از فروکش کردن طغیان مرزهائی که کشاورزان تعیین کرده بودند همه از بین می رفت و دوباره باید زمین ها را تقسیم می کردند بنابراین برای جلوگیری از اختلاف و دعوا باید دوباره زمین ها را تقسیم می کردند و این امر باعث بوجود آمدن یک سیستم اندازه گیری مورد توافق همگان شد که گرچه در ابتدا ایراداتی داشت ولی به مرور زمان استاندارد سازی شد .

۴) مشکلات واحدهای اولیه

همانطور که گفته شد برای انتخاب واحدهای طول از اعضای بدن و قدم زدن و برای واحدهای وزن از وزن حبوبات و بعد با شمردن حبوبات واحدهای بزرگتری برای وزن و همینطور حجم (حجم را پیمانه هائی در نظر گرفته که با حبوبات پر می شدند) بدست می آوردند ولی استفاده از اعضای بدن یک عیب بزرگ دارد و آن این بود که اندازه اعضای بدن افراد مختلف با هم تفاوت داشته و یک مقدار را بدست نمی دهد همینطور حبوبات و…هم وزن های مختلفی داشته (مثلا وزن تمام دانه های نخود برابر نیست) بنابراین اختلافات همچنان باقی می ماند .

۵) چگونه واحدهای طول استاندارد سازی شدند؟

سرانجام دولت های مختلف کوشش کردند تا این واحدها را استاندارد کنند تا حداقل در همه جای کشورشان این استانداردها یکسان باشدآنها از اعضای بدن پادشاهان و بزرگان استفاده کردند(مثلا برای واحدهای انگلیسی اعضای بدن هنری هفتم که بین سال های ۱۴۸۵تا ۱۵۰۹درانگلستان سلطنت می کرد را ملاک قرار دادند ) ولی این کار مشکلات استاندارد سازی را حل نکرد زیرا با مرگ پادشاه و یا سقوط سلسله پادشاهی و اشغال کشور حاکمان جدید دوباره این واحدها را تعغیر می دادند دیگر این که این واحدها فقط در همان سرزمین کاربرد داشت و در کشورها و مناطق دیگر کاربرد نداشت بنابراین باز همان اختلافات پابرجا می ماند .

۶) راه حل مصریان

در امپراتوری مصر باستان برای حل این موضوع افراد مختلف با اندازه های مختلف را جمع کرده و واحدهای طول را با میانگین گرفتن از آنها حساب کردند و میله های سنگی و بعد چوبی ساختند و در اختیار  مردم مختلف قرار دادند و باز برای راحتی کار این استانداردها را در اکثر دیوار معابد و بناهای دولتی قرار دادند تا واحدهای مورد استفاده همه مردم در همه جای کشور یکسان باشد . مصریان همچنین شب و روز را ( به طور جداگانه ) به ۱۲ قسمت که هر قسمت یک ساعت نام داشت تقسیم کردند و شبانه روز ۲۴ساعته از آن زمان بوجود آمد . 

۷) تاریخچه اندازه گیری زمان

برای انسان های دنیای باستان اندازه گیری دقیق زمان اهمیتی نداشت . بابلیان برای تقسیم بندی زاویه مبنای ۶۰ را انتخاب کردند و زاویه را به۶۰درجه و هر درجه را هم به ۶۰ثانیه تقسیم می کردند بعدها (به پیشنهاد ابوریحان بیرونی) ساعت را هم به ۶۰دقیقه و دقیقه را هم به۶۰ ثانیه تقسیم کردند . ولی بعد از انقلاب صنعتی و…تمدن نوین ایجاب می کرد که مردم برای رسیدن به سر قرار و…دقیقه و حتی ثانیه را هم حساب کنند .

۸)واحدهای اندازه گیری در کشورهای دیگر

بعد از امپراتوری مصر در کشورهای مختلف هم از الگوی مصریان تبعیت کرده و استانداردهای آنها را با تعغیراتی اعمال کردند تمدن های سومر و آشور و بابل و یونان و ایران همین راه را در پیش گرفتند . اکثر واحدهای سنتی کشورهای مختلف ( ایران و واحدهای انگلیسی و… ) برگرفته از همان تعاریف و استانداردهای مصریان باستان می باشد ولی این استانداردها نه تنها از کشوری به کشور دیگر متفاوت بود بلکه حتی در مرزهای یک کشور هم با همدیگر تفاوت داشت از این رو مشکلات و اختلافات بسیاری پیش می آمد و تجارت جهانی با مشکل بزرگی مواجه شده بود. این مسئله بخصوص در دوران مدرن که علم و تکنولوژی و تجارت جهانی بسرعت در حال پیشرفت بود مسئله ساز شده بود و جا داشت تا یک سری واحدهای استاندارد و جهانی ساخته شود تا همه کشورها بتوانند آن را به کار ببرند در بخش های بعد در این مورد توضیح می دهیم همچنین در مقاله  “ واحدهای غیر متریک “ در این مورد بیشتر توضیح دادیم .

۲- نیاز جامعه جهانی به واحدهای اندازه گیری استاندارد 

در دوران قدیم هر کشوری واحدهای خودش را داشت که نه استاندارد بود نه با واحدهای کشورهای دیگر همخوانی داشت حتی در همه جای کشور هم یکسان نبود و این موجب اختلاف و سوء استفاده سودجویان می شد . مثلا بسیاری از بازرگانان از واحدهای خودشان استفاده می کردند و از این راه با کم و زیاد کردن وزن کالاها و…(همان که ما به آن کم فروشی می گوئیم ) سودهای هنگفتی می بردند .
در دوران مدرن با انقلاب علمی و بالا رفتن حجم تجارت جهانی استاندارد نبودن نیاز به سیستم یکپارچه برای واحدها روز به روز بیشتر احساس می شد در این بخش در مورد نیاز جامعه جهانی به استاندارد بودن واحدهای اوزان و مقادیر و کوشش هائی که در این راه انجام شده خواهیم پرداخت .

۱) اولین قدم های برداشته شده توسط حکومت ها

سرانجام بسیاری از دولت ها که با هم روابط بازرگانی گسترده ای داشته و روابط سیاسی دوستانه تری داشتند ضمن ایجاد سیستمی منسجم تر و هماهنگ در داخل کشورشان شروع به اتحاد سیستم های خود کردند از جمله این موارد را می توان بر شمرد
۱-۱) اتحاد روسیه و انگلستان : پطر کبیر امپراتور روسیه برای ایجاد روابط بازرگانی با امپراتوری بریتانیا واحدهای روسی را با واحدهای بریتانیائی متحد کرد .
۱-۲) اتحاد اسپانیا با فرانسه : دولت اسپانیا هم واحدهای سلطنتی فرانسه ( قبل از انقلاب فرانسه ) را پذیرفت و در کشور خود به کار بست .

۲) پیشنهاد دانشمندان

در قرن هفدهم همراه با پیشرفت هائی که در اثر انقلاب علمی پیش آمده بود علاوه بر تجار و بازرگانان حالا دانشمندان (فیزیک و نجوم و…) هم نیاز به یک سیستم منسجم جهانی را حس کردند و طرح هائی پیشنهاد کردند که بعدها زمینه ای برای بوجود آمدن سیستم منسجم و جهانی متریک شد. از جمله این دانشمندان به موارد زیر می توان اشاره کرد .
 ۱-۲) پیشنهاد گابریل موتون:درسال۱۶۶۷اسقفی(اسقف و ستاره شناس)فرانسوی به نام “گابریل موتون “ پیشنهاد کرد که به جای واحدهای سنتی که تبدیل آنها به همدیگر مشکل می باشد سیستمی از نو بوجود بیاید که استانداردهای لازم را داشته و ایرادهای سیستم فعلی را نداشته باشد . سیستمی که گابریل موتون پیشنهاد کرد بر اساس سیستم ده دهی استوار بود . او پیشنهاد کرد که واحد طول بر اساس ابعاد کره زمین باشد او یک دقیقه (یک شصتم درجه یا یک ۶۰۰ر۱/۲۱محیط زمین که حدودا ۱۸۵۱متر یا یک مایل دریائی می شد) در امتداد نصف النهار را پیشنهاد داد و اجزای کوچکتر را بر اساس مضارب۱۰(یک دهم ،یک صدم ، یک هزارم و…) بود.
۲-۲) جیمز وات:جیمز وات،مخرع ماشین بخار یکی از این دانشمندان بود . او در سال ۱۷۸۰ پیشنهاد کرد که از آب که پایه حیات می باشد و در همه جا به وفور یافت می شود برای ایجاد واحد استاندارد جرم استفاده شود.
۳-۲) لاوازیه :لاوازیه (شیمی دان مشهور)پیشنهاد کرد که سیستمی هماهنگ و منسجم باید وضع شود که اجزای(واحدهای کوچکتر) هر کمیت و اضعاف(واحدهای بزرگتر ) آن بر اساس سیستم ده دهی باشد تا کار روی آن ساده تر شود تا قابل استفاده برای همه جهانیان باشد . همچنین لاوازیه و رنه کیلوگرم نمونه را از براساس جرم یک لیتر آب مقطردر دمای ۴ درجه سلسیوس ساختند .
۴-۲)سرکریستوفررن:او منجم و معیار مشهور انگلیسی بود که پیشنهاد کرد طول آونگی را که در هرنیم ثانیه یک بار در نوسان است را به عنوان واحد طول درنظر بگیرند (که تقریبا برابر نصف همان زرع باستانی می شد. )

شکل شماره ۱ – نقاشی از لاوازیه و همسرش اثری از نقاش ژاک لوئی داوید

شکل شماره ۲ – جیمز وات مخترع ماشین بخار

۳) کمیت های اصلی و فرعی

سنگ بنا و ستون علم فیزیک کمیت های فیزیکی می باشد در فیزیک هر چیزی که مقدار آن با یک عدد مشخص شده و قابل اندازه گیری باشدکمیت فیزیکی نامیده می شود در این بخش ابتدا در مورد کمیت های اصلی فیزیکی توضیح داده داده و بعد سیستم های اندازه گیری را به اختصار توضیح می دهیم تعداد کمیت های فیزیکی خیلی زیاد است ولی مستقل از هم نیستند بنابراین از میان کمیت های فیزیکی چند کمیت را انتخاب می کنیم (که مهمترین آنها : جرم و زمان و مسافت می باشد ) و کمیت های دیگر را از روی آنها تعریف می کنیم این کمیت ها را کمیت اصلی و کمیت هائی که از روی کمیت اصلی تعریف شده اند (مانند: سرعت ، شتاب ، نیرو و…)را کمیت فرعی می نامیم. کمیت‌های فرعی بر اساس قوانین و فرمول های فیزیک (روابط ریاضی بین کمیت ها ) بدست می آیند .

۴) چه کمیت هائی را به عنوان کمیت های اصلی انتخاب کنیم

حال این سوال پیش می آید که در بین کمیت های مختلف چه کمیت هائی را به عنوان کمیت های اصلی در نظر بگیریم . مهمترین پاسخ این است که کمیت های اصلی را طوری باید انتخاب کنیم که ضمن این که کمترین تعداد از کمیت ها را انتخاب کردیم این تعداد بتواند توصیف کاملی از فیزیک بدهد . در ضمن کمیت های اصلی باید بیشترین کاربرد را در : فیزیک و تجارت و… علوم دیگر دارا باشد .

۵) ویژگی های یک سیستم خوب

همانطور که در بخش های مختلف این مقاله و همچنین در مقاله “ واحدهای غیر متریک “ توضیح دادیم یک سیستم خوب باید این مشخصات را داشته باشد .
۵-۱)معیارهای یکسان و جهان شمول : یکی از ویژگی های یک سیستم خوب این است که معیارهائی که برای آن در نظر می گیرند در همه جای جهان یکسان و در دسترس باشد . به عبارت دیگر از ویژگی های قابل مشاهده جهان طبیعت که قابل مشاهده و اندازه گیری باشد الهام گرفته باشد .
۵-۲)تعغیر ناپذیری: واحدهای انتخاب شده نباید در گذر زمان تعغیر کنند .درسیستم متریک با تعریف دقیق واحدهای اصلی و ساختن نمونه از آنها جلو تعغیر این واحدها را گرفتند .
۵-۳)واحدهای اصلی و انسجام واحدها : یک سیستم خوب آن است که حتی الامکان کمترین کمیت ها را به عنوان کمیت های اصلی انتخاب و کمیت های دیگر را از روی آن تعریف کنند . بنابراین با انتخاب تعداد انگشت شماری از واحدها بقیه واحدها را از روی فرمول ریاضی و فیزیکی آن تعریف می کنند و لازم نیست برای هر کمیتی یک واحد مجزا انتخاب شود . بنابراین همه واحدهای کمیت های فیزیکی در یک سیستم یکپارچه و منسجم در می آیند .
۵-۴)اجزا و اضعاف واحدها : برای هرکمیتی یکسری اضعاف و اجزاء(واحدهای کوچکتر و بزرگتر) وجود دارد در هر سیستم رابطه ای بین این اجزاء و اضعاف وجود دارد . یک سیستم خوب آن است که تبدیل اجزا و اضعاف آن با یکدیگر تا حد ممکن ساده باشد و طبیعتا ساده ترین روش آن است که رابطه آنها مضارب۱۰(ده دهی) باشد.

۳- تاریخچه انقلاب کبیر فرانسه و شروع سیستم متریک 

قبل از فراگیر شدن سیستم متریک هرکشور و منطقه ای سیستم واحدها و مقیاس های خودش را داشت و این سیستم ها همه ایرادهای اساسی داشتند و همین مسئله باعث شده بود همه کشورها نتوانند یک سیستم یکپارچه ای برای داد و ستد و بازرگانی و تجارت داشته باشند . از طرف دیگر انقلاب علمی که از سال ۱۵۴۳با نظریه خورشید مرکزی کپرنیک (در زمینه نجوم و ستاره شناسی) و همچنین علوم دیگر شروع شده بود نیاز به سیستمی جهانی و واحد داشت که ایرادهای سیستم های قدیمی را نداشته باشد تا بتوان از آن در همه کشورهای جهان استفاده کرد . در این راه فرانسویان پیشقدم شدند و توانستند سیستمی بسیار کارآمد ساخته و بتدریج جهانی کنند.

۱) سیستم واحدهای فرانسوی قبل از متریک

در فرانسه هم مانند کشورهای دیگر سیستم های اندازه گیری با همان اشکالات که برشمردیم وجود داشت سیستم سنتی فرانسویان همانند نقاط دیگر جهان مهمترین ایرادی که داشت این بود که در همه جای کشور یکسان نبود و این باعث درگیری بین مردم و همچنین سودجوئی عده ای سودجو می شد .

۲) اولین پیشنهادات

در سال۱۶۶۷اسقفی فرانسوی به نام “گابریل موتون “پیشنهاد کرد که به جای واحدهای سنتی که تبدیل آنها به همدیگر مشکل می باشد سیستمی از نو بوجود بیاید که استانداردهای لازم را داشته و ایرادهای سیستم فعلی را نداشته باشد . همچنین لاوازیه دانشمند و شیمیدان مشهور پیشنهاد کرد که یک سیستم جدیدی باید وضع شود که اضعاف و اجزاء آن به صورت دهدهی بوده تا کار با آن ساده تر شود و بتوان به عنوان سیستمی جهانی به همه کشورها معرفی کرد در این صورت تجارت و بازرگانی و…علوم بسیار ساده ترخواهد شد .

۳) انقلاب کبیر فرانسه

با شروع قرن ۱۸ میلادی کشور فرانسه که یکی از مهمترین کشورهای اروپائی بود بر اثر بی کفایتی پادشاهان و غارت و چپاول کشور به یکی از فقیرترین کشورهای جهان تبدیل شده بود دهقانان و مردم روستاها در فقری شدید دست و پا می زدند و در نقطه مقابل اشراف و شاهزادگان و نجبا و روحانیون غرق در ثروت و تجمل بودند و این در حالی بود که بار همه مخارج بر دوش همان دهقانان و مردم فقیر بود . طبقات اشراف و روحانیون حتی مالیات هم نمی دادند . سلطنت و قدرت مطلقه بدون مجلس قانون گزاری در اختیار پادشاه بود . و بنابراین مردم شاه را مسئول همه وقایع می دانستند . وضع به این منوال بود تا نوبت سلطنت لوئی شانزذهم رسید( سال ۱۷۷۴) او احمق تر از آن بود که بتواند کشور را در این زمان اداره کند . مجموع وقایع پی در پی باعث شروع و پیروزی انقلاب کبیر فرانسه شد از جمله این وقایع می توان به : دخالت فرانسه در حمایت از انقلاب آمریکا که موجب هزینه سنگین و نشر افکار انقلابیون آمریکا به مردم فرانسه شد و خزانه را تهی کرد و… وقایع دیگری که باعث خشم و عصبانیت مردم شد و سرانجام با هجوم سراسری مردم به قلعه باستیل در صبح ۱۴ژوئیه ۱۷۸۹ انقلاب شروع شد ولی هنوز بساط سلطنت پابرجا بود . سرانجام در۲۱ ژانویه۱۷۹۳با اعدام لوئی شانزدهم (در میدان کنکورد پاریس با گیوتین گردن زده شد) و نه ماه بعد ماری آنتوانت (همسر اتریشی او نیز که بسیار مورد نفرت مردم بود ) در همین میدان با گیوتین اعدام شد. انقلاب فرانسه رسما به پیروزی رسید .
برای مطالعه بیشتر در این مورد انقلاب فرانسه به مقاله “انقلاب فرانسه” از ویکی پدیا و منابع دیگر مراجعه کنید .

  

شکل شماره ۳- لوئی شانزدهم

شکل شماره ۴- ماری آنتوانت و بچه هایش

 شکل شماره ۵- سقوط باستیل

 ۴) تعغیر یکاهای اندازه گیری بعد از پیروزی انقلاب کبیر فرانسه

در جریان انقلاب فرانسه خشم و نفرت از رژیم سلطنتی همه جا موج می زد انقلابیون و مردم فرانسه از هر چیزی که مربوط به سلطنت می شد نفرت داشتند بنابراین تصمیم به تعغیر هر آنچه مربوط به سلطنت بود  کردند . یکی از این موارد واحدهای اندازه گیری بود .حالا که از نظر سیاسی انقلاب کردند باید در سیستم های اندازه گیری هم انقلابی بزرگ به پا کنند . از این رو تصمیم گرفتند به پیشنهادات گابریل موتون و لاوازیه (هرچند لاوازیه بدست همین انقلابیون اعدام شد)  و جیمز وات و…جامه عمل بپوشانند و تمام واحدهای اندازه گیری را از نو بر اساس استانداردهائی تعریف کنند که ضمن این که از طبیعت الهام گرفته و قابل دسترس باشد دقیق و جهانی بوده و همانند واحدها و استانداردهای قبل از روی معیارهای متغیری مانند اعضای بدن و…که دقیق نبوده و مورد مناقشه می باشد استفاده نکنند.تا استفاده از آن هرچه ساده تر و جهانی تر باشد.
قانون استفاده از سیستم متریک در تاریخ ۷ آوریل ۱۷۹۵رسما تعریف و لازم الاجرا شد .

۵) معیارهای در نظر گرفته شده

همچنان که گفته شد انقلابیون معیارهائی برای ساختن سیستم اندازه گیری ابداع کردند . یکی از این معیارها استفاده از ابعاد و جرم اجسامی بود که به اشخاص و مکان ها بستگی نداشته باشد بنابراین کل کره زمین را به عنوان معیار طول درنظر گرفتند همچنین برای حجم (و بعدها دما) ازآب که ماده ای بسیار مهم درزندگی می باشدو همه جا بسهولت یافت شده و خواص آن در سرتاسر جهان یکسان است استفاده کردند . (در بخش های بعددر مورد این معیارها توضیح کامل می دهیم ) همچنین هر واحدی یک اجزاء و اضعاف هم دارد این اجزا و اضعاف بر اساس توان های ده تنظیم شده است که چون مبنای عدد نویسی ما عدد۱۰می باشد تبدیل آنها به یکدیگر بسیار ساده می باشد و ما در بخش های بعدی در این مورد مفصل توضیح می دهیم .

۶) واحدهای اولیه درنظرگرفته شده

در سال۱۷۹۰انقلابیون فرانسوی تصمیم قاطع گرفتند که سیستمی منسجمی را برای واحدهای اندازه گیری ( که بعدا سیستم متریک نام گذاری شده) پایه گذاری کنند(در بخش تاریخچه واحدهای اصلی متریک در این باره توضیح می دهیم) بنابراین یک سری کمیت هائی را به عنوان کمیت های اصلی در نظر گرفتند که بعدا در طی ۲۰۰ سال تکمیل تر شد تا به امروز رسید(و این روند هنوز ادامه دارد) کمیت های اولیه و واحدهائی که به کار بردند با کمیت ها و واحدهای امروزی تفاوت زیادی دارد . این کمیت ها و واحدهای آن عبارتند از :
۱) طول : طول به عنوان یکی از کمیت های اصلی تعریف شد که واحد آن را متر تعریف کردند. بنابر تعریف متر یک ده میلونیم فاصله استوا تا قطب در امتداد نصف النهاری که از رصدخانه پاریس می گذرد می باشد . بعد از تعیین اندازه متر یک مکعب به طول یک متر ازجنس پلاتین ساخته و در آکادمی علوم فرانسه نگهداری کردند .
۲) مساحت( زمین) : یکصد متر مربع را یک “ آر “ نامگزاری کرده و به عنوان واحد اصلی قرار داده  که برای اندازه گیری مساحت زمین به کار بردند .   “ آر “ = یکصد متر مربع(۱۰۰m³)
۳)حجم(حجم مایعات) : برای حجم مایعات لیتر را در نظر گرفتند که عبارت است از ده دسیمتر مکعب (هر دسیمتر یکدهم متر مربع می باشد) و یا هزار سانتی متر مکعب 
۴)حجم(اجسام جامد بزرگتر):برای حجم های بزرگتر مترمکعب را در نظر گرفتند که برابر مکعبی است که هر ضلع آن یک متر می باشد .
۵) جرم : مفهوم جرم تا آن زمان بخاطر کارهای نیوتن و دانشمندان دیگر شناخته شده بود . بنابراین وضع واحدی برای جرم ضروری بود برای این منظور از پیشنهاد جیمز وات استفاده کردند و وزن یک لیتر آب مقطر (در دمای ۴درجه) را به عنوان واحد وزن در نظر گرفته و آن را کیلوگرم نامگزاری کردند . و یک استوانه از پلاتین به اندازه یک کیلوگرم ساخته و در آکادمی علوم فرانسه نگهداری کردند .
۶)فرانک (واحد پول): اگر چه واحد پول جزئی از کمیت های فیزیکی نیست ولی در آن زمان فرانک را هم جزء واحدهای اصلی قرار دادند .
بنابراین می بینیم که سیستم متریک در آن زمان ایرادهای زیادی داشت در بخش های بعد توضیح می دهیم که چگونه این سیستم کامل شد تا امروزه که قابل استفاده برای همگان می باشد .

۴) لغو سیستم متریک و ظهور مجدد آن در فرانسه

در جریان انقلاب فرانسه خشونت ها و افراط کاری های بسیاری به وقوع پیوست که بعدا موجب شکست انقلاب و بازگشت سلطنت شد از این رو بسیاری (ازجمله ناپلئون) بخاطر ضدیت با انقلابیون واحدهای ابداع شده توسط آنها را هم ملغی کرده و واحدهای قدیمی را برگرداندند .
بعد از شکست انقلاب اول فرانسه و روی کار آمدن ناپلئون مجددا سیستم های سنتی برگشت و سیستم متریک از بین رفت ولی بعد از شکست و مرگ ناپلئون ودر سال ۱۸۳۷(زمان سلطنت لوئی فیلیپ) که کارآمدی سیستم متریک را دیدند دوباره این سیستم را برقرار کردند و تا سال ۱۸۴۰ اجرای آن را اجباری کردند . 

 

 شکل شماره ۶ – ناپلئون بناپارت

 ۵) تکمیل واحدهای متریک

همانطور که توضیح داده شد سیستمی که انقلابیون فرانسه وضع کردند هر چند کاملتر و جامعتر از سیستم های قدیمی تر بود ولی هنوز ایرادات زیادی داشت در سال ها و قرن های بعد که از عمر سیستم متریک گذشت بسیاری از واحدهای اضافه (ازجمله واحد پول که یک کمیت فیزیکی حساب نمی شد) ازسیستم متریک حذف و بعد واحدهای دیگری اضافه شد که در بخش های بعد در مورد آن توضیح می دهیم تا نهایت در سال ۱۹۶۰ سیستم بین المللی یکاها (SI) جانشین سیستم متریک شد .

۴- تاریخچه سیستم متریک

بعد از فرانسه کشورهای دیگر که کارآمدی سیستم متریک را دیدند به تدریج آن را پذیرفتند .(ولی کشورهائی از جمله:آمریکا ولیبریا وبرمه هم هیچوقت آن رانپذیرفتند )درمقاله “واحدهای غیر متریک “در موردتاریخچه واحدها در کشورهای مختلف ( ایران و انگلیس و آمریکا و…چین و ژاپن) توضیح مفصل تری دادیم . در این بخش در مورد توسعه سیستم متریک و جهانی شدن آن توضیح مفصل می دهیم و در بخش های بعدی در مورد هر کدام از واحدهای متر و کیلوگرم و ثانیه مفصل توضیح می دهیم .

۱) ایراد های اولیه

سیستم متریک که در زمان انقلاب فرانسه وضع شد ایرادهای زیادی داشت این سیستم بیشتر برای کارهای تجارتی و داد و ستد بود و هنوز از روش های قدیمی برای مشخص کردن واحدهای اصلی استفاده می کردند و هنوز نمی شد آن را سیستمی کاملا منسجم و یکپارچه نامگزاری کرد این سیستم به مروز زمان پیشرفت کرد و تا سال ۱۹۶۰سیستم کاملا نوین SI جانشین سیستم متریک شد . ایرادهای اولیه از این قرار بودند :
۱-۱) کمیت های اضافی:کمیت هائی که به عنوان کمیت اصلی در ابتدا در نظرگرفته شد: طول(متر) ،مساحت زمین (آر)،حجم مایعات (لیتر)،حجم اجسام بزرگ (متر مکعب)، جرم (کیلوگرم )،پول( فرانک) همچنان که دیده می شود واحدهائی مانند مساحت زمین و حجم و… را می توان از روی واحد طول تعریف کرد و نیازی نیود که به عنوان واحد اصلی تعریف کرد . همچنین پول جزء کمیت های فیزیکی نیست که بتوان جزء سیستم اوزان و مقادیر برای آن واحدی تعریف کرد .
۱-۲)کمیت های اصلی و مهم : در حالی که کمیت هائی به عنوان حجم مایعات و…واحد پول در سیستم متریک قرار داده شد ازکمیت های مهم دیگر خبری نبود . مثلا زمان که یکی از کمیت های بسیار مهم می باشد در سیستم متریک ابتدائی نبود کمیت های دیگر یا در آن موقع کشف نشده بود یا اهمیت آن را درک نمی کردند.
۳-۳) ثابت نبودن واحدها : یکی از مهمترین مشخصه های یک سیستم خوب این است که واحدهای اصلی آن در طول زمان ثابت باشند .با توجه به تعاریف اولیه ای که برای واحدهای متریک انجام شد و در زمان خودش فکر می کردند ثابت و تعغیر ناپذیرند امروزه مشخص شده که چندان هم تعغیرناپذیر نبوده و به مرور تعغیر می کنند از این رو بعدا تعریف های جدیدی انجام شدو امروزه هم درصدد تعریف جدیدی برای واحد جرم هستند .

۲) تبدیل کمیت های اصلی به سه کمیت طول و جرم و زمان   

در آغاز قرن نوزدهم تنها متر و کیلوگرم با استانداردهای امروزی تعریف شده بود و هنوز خبری از واحدهای دیگر نبودمثلا زمان که کمیت بسیار مهمی بود هنوزجزء واحدهای اصلی نبود از طرفی نیازی نبود واحدهای سطح و حجم جزء واحدهای اصلی باشد بنابراین درسال۱۸۳۲کارل فردریک گاوس ضمن حذف واحدهای اضافه که به عنوان واحد اصلی تعریف شده بود (ازجمله واحد پول که جزء کمیت های فیزیکی حساب نمی شود) زمان را هم به عنوان واحد اصلی در سیستم متریک گنجاند . او ثانیه را به عنوان واحد اصلی زمان معرفی کرد طبق این تعریف ثانیه” ۴۰۰ر۱/۸۶ ” شبانه روز متوسط خورشیدی تعریف شد .
بنابراین تا این تاریخ تنها سه کمیت اصلی “طول و جرم و زمان “ برای سیستم تعریف شد . برای تکمیل این سیستم به یک کمیت اصلی برای دما (سلسیوس در سال۱۷۴۲و فارنهایت در سال۱۷۲۶تعریف شده بود ) و یک کمیت هم باید از میان کمیت های الکتریکی (شدت جریان و اختلاف پتانسیل و… ) انتخاب می شد . ( همچنین کمیت هائی برای شدت روشنائی و مقدار ماده که در ان زمان شناخته شده نبود )
در سال ۱۹۰۱شدت جریان (واحد آن آمپر) به سه کمیت اضافه شد و سرانجام تا سال ۱۹۶۰که سیستم بین المللی واحدها (SI) به جای سیستم متریک پذیرفته شد تعداد کمیت ها به هفت عدد افزایش یافت .

۳) پیمان متر

کنوانسیون یا پیمان متر (Meter Convention) یک معاهده بین المللی می باشد که در تاریخ ۲۰ مه ۱۸۷۵(۳۰ اردیبهشت ۱۲۵۴) با شرکت ۱۸کشور صنعتی و مهم دنیا ( آرژانتین، آلمان ،آمریکا ،اتریش – مجارستان، اسپانیا ،ایتالیا،برزیل ،بلژیک، پرو ، پرتقال ، دانمارک ، روسیه ، سوئد ، سوئیس ،عثمانی ، فرانسه ، نروژ و ونزوئلا ) درشهر سور فرانسه (شهرکوچکی در جنوب غرب پاریس) جهت اجرا و نظارت بر سیستم های اندازه گیری واحد و استاندارد به امضا رسید.
هدف این کنفرانس که توسط دولت فرانسه برگزار شد جایگزینی متر و کیلوگرم به جای واحدهای مختلف و غیر استانداردی بود که در نقاط مختلف جهان استفاده می شد(چون این واحدها هماهنگی نداشتند تجارت و داد وستد با مشکل مواجه شده بود.)همچنین برای ثابت ماندن استانداردهای متر و کیلوگرم مقرر شد که یک سازمان بین المللی برای دولت های عضو ایجاد شود تا در همه مسائل مربوط به واحدهای اندازه گیری یک ساختار دائمی ایجاد کند همچنین جهت حفظ و نگهداری متر و کیلوگرم نمونه یک مرکز مشخص ایجاد شود .
این سازمان به نام اداره بین‌المللی اوزان و مقیاس‌ها(International Bureau of Weights and Measures) با نام اختصاری “BIPM “ یکی ازسه سازمانی بود که بعد از امضای “پیمان متر” ایجاد شد. این گروه حدود ۷۰ نفر را استخدام کرد و از آن پس قرار شد هر چهار سال یک بار هم در جهت بهتر کردن اوزان و مقیاس ها و رفع ایرادات احتمالی مجددا تشکیل شود . و این ۷۰کارمند هم میزبان جلسات باشند . از آن پس به تدریج کشورهای مختلف عضو این پیمان شدند تا ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹، جمعا ۶۱ کشور و ۴۱ ایالت و اقتصاد عضو شدند . ایران نیز در سال ۱۳۵۳(۱۹۷۴میلادی) یعنی بعد از ۱۰۰سال از کنوانسیون متر به عضویت این سازمان درآمد.
مرکز فرماندهی در فرانسه ، زبان اصلی به زبان فرانسوی نوشته شده و زبان رسمی تمام اسناد رسمی فرانسوی است. ارتباط بین کشورهای عضو از طریق وزیر امورخارجه فرانسه و در مورد تمامی کشورهای دیگر از طریق سفیر کبیر فرانسه در آن کشورها است. محل سازمان کاخی تاریخی می باشد که درسال ۱۶۷۵ساخته شدو در زمان ناپلئون سوم محل اقامت ناپلئون بود و در جریان جنگ پروس و فرانسه ( سال ۱۸۷۰) بشدت آسیب دیدولی کامل بازسازی شدو به عنوان اداره بین‌المللی اوزان و مقیاس‌ها مورد استفاده قرار گرفت.رئیس آکادمی علوم فرانسه نیز رئیس کنفرانس عمومی اوزان و مقیاس‌ها می‌باشد. همچنین روز ۲۰ ماه می(۳۰ اردیبهشت) به عنوان روز جهانی اندازه شناسی انتخاب شد.

شکل شماره ۷ – لگوی اداره بین المللی اوزان و مقادیر

شکل شماره ۸  – اداره بین المللی اوزان و مقادیر

۴) تعغیرات اوزان و مقادیر بعد از پیمان متر

فلسفه سیستم متریک این بود که بنای واحدها را بر یک امر ثابت و تعغیرناپذیر قرار گیرد همچنین هر موقع باید بتوان واحد استاندارد را (در صورتی که کیلوگرم نمونه و یا متر نمونه به هر دلیلی از بین برود) از نو ساخت مبناهائی که برای متر نمونه و کیلوگرم نمونه وجود دارد ایرادهای مربوط به خودش را دارد مثلا متر نمونه یک ده میلونیم فاصله استوا تا قطب شمال در امتداد رصدخانه پاریس می باشد .دانشمندان پی بردند به علت کند شدن حرکت وضعی زمین این مقدار تعغیر می کند . کیلوگرم هم بر اساس یک جسم نمونه می باشد که با وجود همه نوع دقتی که درساخت آن انجام شد به علت هوا زدگی و…به مقدار بسیار کوچکی(درحدود کسری ازمیلی گرم)تغییر کرده است بدترازهمه واحد زمان است که براساس شبانه روزخورشیدی تعریف شده بود بعدا دانشمندان پی بردند که طول شبانه روز متوسط خورشیدی هم ثابت نبوده و به علت کند شدن چرخش زمین تعغیر می کند.بنابراین واحد زمان(ثانیه)را به این گونه تعریف کردند: یک ثانیه” ۰۰۰ر۵۳۶ر۱/۳۱” یک سال متوسط خورشیدی می باشد .
همه این موارد باعث شد که دانشمندان در تعریف واحدهای اصلی متریک تجدید نظر کنند . و بنا را بر امر ثابت و تعغیر ناپذیر قرار دهند.خوشبختانه ثابت های فیزیکی بدقت اندازه گیری شده و دانشمندان توانستند از روی ثابت های فیزیکی (سرعت نور، ثابت پلانک ، عدد آواگادرو ، بار الکترون و…) واحدهای اصلی را باز تعریف کنند که در بخش های بعدی به آن خواهیم پرداخت .

۵) پیوستن کشورها به سیستم متریک

بعد از ایجاد سیستم متریک ( با وجود نقایص اولیه ) کشورهای مختلفی به آن پیوستند که تا به امروز بجز آمریکا ولیبریا وبرمه همه کشورهای جهان سیستم متریک را قبول کردند . در جدول شماره یک لیست تعدادی از این کشورها با تاریخ پیوستن به سیستم متریک آمده است .

جدول شماره ۱- تاریخ پیوستن کشورهای جهان به سیستم متریک

۶) سیستمهای وابسته به متریک

بعد از بوجود آمدن سیستم متریک بخاطر کاستی ها و نواقصی که داشت و همچنین استفاده آسان تر در بعضی از علوم و…سیستم های مختلفی از روی سیستم متریک بوجود آمد که اگر چه ماهیت و عملکرد آنها بسیار شبیه سیستم متریک می باشد ولی بخاطر تفاوت های واحدهای کمیت های اصلی به صورت جداگانه تقسیم بندی می شوند .
۶-۱) سیستم CGS : این سیستم در سال ۱۸۶۰ از روی واحدهای کوچکتر متریک توسط ماکسول و تامسون برای مصارف آزمایشگاهی ترویج داده شد کمیت های اصلی در این سیستم به این صورت است:(سانتی مترcm یکصدم متر- واحد طول)،(گرم g یکهزارم کیلوگرم – واحد جرم) ، (ثانیهS – واحد زمان)
۶-۲) سیستم MTS : این سیستم در سال ۱۹۱۹برای مصارف صنعتی و بزرگ بوجود آمد واحدهای اصلی در این سیستم به این صورت است: مگامتر یک میلون متر واحد طول-تن هزار کیلوگرم واحد جرم و ثانیه واحد زمان
۶-۳) سیستم SI : سیستم SI یا “دستگاه بین‌المللی یکاها” برای رفع نقایص سیستم متریک در سال ۱۹۶۰ جایگزین سیستم متریک شد و بنابراین بیشتر واحدهای آن همان واحدهای سیستم متریک بوده ولی واحدهای دیگر آن کمی تفاوت دارند در مورد این سیستم در مقاله “ سیستم SI “ توضیح خواهیم داد .

۵- تاریخچه متر

در سیستم متریک سه واحد اصلی تعریف شده بود که بعدا در سال ۱۹۰۱ واحد شدت جریان (آمپر) هم به این لیست اضافه شد و تا سال ۱۹۶۰که سیستم SI جانشین سیستم متریک شد . تعداد کمیت های اصلی به ۷ عدد رسید .  و تعاریف اولیه هم که برای واحدهای اصلی در نظرگرفته بود هم تعغیر کرد و این تعغیرات هنوز هم ادامه دارد و دانشمندان مرتب در حال بروز کردن سیستم هستند . در مقاله “ سیستم SI “ در این مورد توضیح می دهیم در این بخش فقط به تاریخچه متر می پردازیم .

۱) لزوم تعیین استاندارد طول  

در زمان های قدیم و قبل از آمدن سیستم متریک اندازه های طول را بر حسب اعضای بدن(وجب و فوت و پا و… ) تعیین می کردند . ولی این روش همیشه تولید مشکل می کرده است زیرا هم دقت کافی نداشته هم بر مبنای اصول تعغیر ناپذیر بنا نشده بود بنابراین نه تنها واحدهائی که در کشورهای مختلف استفاده می شد با هم همخوانی نداشت بلکه حتی در یک کشور هم با همدیگر همخوانی نداشت . در مقاله “ واحدهای غیر متریک “ و همینطور بخش های دیگر این مقاله به تفصیل توضیح دادیم .

۲) مبنای اندازه گیری واحد طول

مشکلاتی که در واحدهای قدیمی وجود داشت دانشمندان را بر آن داشت تا یک واحد درست که بر اساس معیارهای ثابت و غیر قابل تغییر می باشد . و همانطور که در قسمت های بعد توضیح خواهیم داد بعد از پیروزی انقلاب فرانسه یک ده میلونیم فاصله استوا تا قطب شمال را مبنا قرار داده و بر اساس آن واحد طول را تعریف کردند .نام واحد جدید را هم متر نامگزاری کردند که از کلمه یونانی به معنی اندازه گیری آمده است .

۳) روش مختلف برای تعیین واحد طول

بعد از انقلاب کبیر فرانسه انقلابیون تصمیم گرفتند واحدی استاندارد برای طول در نظر بگیرند که هیچ ارتباطی به واحدهای سلطنتی نداشته باشد . فکر ایجاد سیستمی منسجم و اصولی از کمیت های فیزیکی از صدها سال پیش مطرح شده بود و اینک انقلابیون باید از میان پیشنهادهای ارائه شده یکی را انتخاب می کردند .
۱-۳) روش گابریل موتون : درسال۱۶۶۷اسقفی(اسقف و ستاره شناس)فرانسوی به نام “گابریل موتون “ پیشنهاد کرد که واحد طول را بر یک دقیقه قوسی در روی کره زمین در نظر بگیرند ( که حدودا ۱۸۵۲ متر می باشد که یک مایل دریائی نام دارد ) این واحد مزایائی زیادی هم در دریانوردی داشته و دارد به گونه ای که امروزه با آنکه از سیستم SI (سیستم استاندارد بین‌المللی واحدها ) استفاده می شود مایل دریائی به عنوان یک واحد فرعی در این سیستم پذیرفته شده است .
۲-۳) سر کریستوفررن:کریستوفررن معمار و منجم معروف انگلیسی بود(که درسال های۱۶۳۲تا ۱۷۲۳زندگی می کرد) و طرح بسیاری از بناهای باستانی (ازجمله کلیسای جامع پل مقدس در لندن)کار اوست. او بر اساس دوره تناوب نوسان آونگ (زمان رفت و برگشت آونگ که ثابت شده بود تنها به طول آونگ بستگی داشته و به جرم آونگ بستگی ندارد)پیشنهاد داد که واحد طول، طول آونگی انتخاب شود که دوره تناوب آن یک ثانیه باشد.
این طول تقریبا نیم زرع قدیم درسیستم انگلیسی (فاصله بین آرنج شخص تا نوک انگشتان وسط ممتد) می باشد.

شکل شماره ۹ – سر کریستوفررن منجم فرانسوی

۳-۳)روش ژان پیکار و کریستیان هوینگس : ژان پیکار( منجم فرانسوی در سال ۱۶۷۱) و کریستیان هوینگس منجم مشهور هلندی (و مخترع ساعت پانول دار)درسال ۱۶۷۳همزمان پیشنهاد دادند که طول آونگی را که در عرض جغرافیائی ۴۵ درجه و در سطح دریا در هر ثانیه یک حرکت رفت یا برگشت (زمان رفت و برگشت یا دوره تناوب آن ۲ ثانیه باشد) به عنوان یکای طول انتخاب شود . یکای انتخاب شده به این روش تنها ۶ میلیمتر از متر امروزی کوتاهتر می باشد. شارل مسیه منجم فرانسوی از این طرح پشتیبانی کرد و در سال ۱۷۷۵این طول را با دقت بسیار زیادی اندازه گرفت ولی برای انتخاب به عنوان واحد طول توفیقی نیافت .
تقریبا در همان زمان جفرسون یک دستگاه یکنواخت برای ایالات متحده پیشنهاد و طول یک آونگ یک ثانیه ای در عرض جغرافیی ۳۸درجه را که میانگین عرض جغرافیایی ایالات متحده آمریکا در زمان او بود مطرح کرد.
۴-۳) روش لژاندر : آدرین ماری لژاندر ریاضیدان فرانسوی ( تولد: ۱۸سپتامبر ۱۷۵۲- وفات : ۱۰ژانویهٔ ۱۸۳۳)پیشنهاد کرد فاصله استوا تا قطب در امتداد یکی از نصف النهارها (که بعدا نصف النهار رصدخانه پاریس انتخاب شد) ملاک قرار گیرد پیشنهادی که بعدا به عنوان تعیین واحد طول پذیرفته شد .

۳) کدام پیشنهاد سرانجام پذیرفته شد؟

سرانجام بعد از پیروزی انقلاب فرانسه فرهنگستان علوم فرانسه در سال ۱۷۹۰یک هیئت چهار نفره را از میان دانشمند مشهور آن زمان (بوردا ،لاگرانژ، لاپلاس و كوندورسه) انتخاب کرد تا از میان روش های ارائه شده بهترین ملاک را برای تعیین واحد طول انتخاب کنند. اعضای هیئت بعد از یک سال مطالعه سرانجام تصمیم گرفتنددو پیشنهاد را مورد مطالعه قرار دهند پیشنهاد اندازه گیری “طول آونگ و طول نصف النهار“  از آنجائی که اندازه گیری طول آونگ بعلت وابسته بودن به عرض جغرافیائی و ارتفاع از سطح دریا دقیق نبود سرانجام روش لژاندر مورد موافقت قرار گرفت .( یک ده میلونیم فاصله استوا تا قطب شمال در امتداد رصدخانه پاریس با طول جعرافیائی ۲ درجه و ۲۰ دقیقه و ۱۱/۴ثانیه) براین اساس دو منجم فرانسوی به نام های دالامبر و ميشن را مامور کردند تا طول نصف النهار پاریس (رصدخانه پاریس ) را بدقت تعیین کنند . 

۴) اندازه نصف النهار پاریس و شعاع زمین

وقتی گابریل موتون پیشنهاد کرد از ابعاد کره زمین برای تعیین واحد استاندارد طول استفاده شود او از محیط و شعاع زمین خبر داشت زیرا همانطور که خواهد آمد پیشینیان این اندازه گیری مهم (تعیین شعاع زمین) را قبلا حساب کرده بودند لژاندر هم که فاصله استوا تا قطب را پیشنهاد داد می دانست که این مقیاس حدودا به مقیاس های آن روز نزدیکتر بود (یارد واحد طول حدود۹۱/متر امروزی بود) و راحت تر مورد موافقت قرار می گرفت .
نخستين اندازه گيري شعاع زمین در حدود سالهاي ۱۹۶و۲۷۶ قبل از ميلاد توسط اراتوستن رييس كتابخانه اسكندريه با دقت بسیار بالائی انجام شد بعد از او هم افراد مختلفی شعاع کره زمین را اندازه گرفته بودند (پوزی دونیوس،دانشمندان زمان مامون عباسی ،ابوریحان بیرونی و …فرنل فرانسوی) همچنین باید از ژان پیکار(ستاره شناس فرانسوی) نام برد که اندازه شعاع زمین را بادقت بسیار زیادی اندازه گیری کرد. برای پی بردن به این که چگونه شعاع زمین را اندازه گیری کردند به مقاله “ روش های اندازه گیری شعاع زمین “ مراجعه کنید .
با این وجود برای تعیین مقدار دقیق مترباید این مقدار را با دقت بسیار بالا دوباره اندازه می گرفتند.

۵) اندازه نصف النهار رصدخانه پاریس چگونه تعیین شد؟

دالامبر و ميشن برای اندازه گیری طول نصف النهار پاریس فرستاده شدند . آنها به اندازه گیری های قبلی اکتفا نکردند زیرا این اندازه گیری باید صرفا در امتداد نصف النهار پاریس باید انجام می شد(در آن زمان پی برده بودند که زمین کره کامل نیست و اندازه گیری صرفا باید در امتداد یکی از نصف النهارها باشد) و از طرف دیگر برای مقاصد علمی در آینده باید دقت بسیار بالائی انجام می شد. پس این اندازه گیری کار بسیار مشکلی بود . سرانجام تصمیم گرفتند این اندازه گیری را در مسیرجاده دنکرک (فرانسه) تا بارسلون (اسپانیا ) انجام دهند راه بسیار پر پیچ و خم و کوهستانی بود و از مسیرکوه های پیرنه می گذشت از شانس آنها یک قسمت از جاده (حدود ۱۰کیلومتر) دقیقا در راستای شمال و جنوب بود که دقت بالائی به کار آنها می داد . سرانجام هیئت اندازه گیری (دالامبر و ميشن و کسانی که در استخدام آنها بودند) بعد از حدود نه سال کوشش و تلاش مداوم توانستنددر ۱۵نوامبر ۱۷۹۸به پاریس برگشته و اندازه گیری های خود را در اختیار دولت فرانسه قرار دهند . اندازه گیری های آنها بسیار دقیق بود به طوری که متر امروزی تنها ۲/ میلیمتر با متر واقعی (یک چهل میلونیم نصف النهار پاریس) اختلاف دارد همین خطا باعث شده طول نصف النهار ۸ کیلومتربا مقدار واقعی متفاوت باشد.

شکل شماره ۱۰- جاده دنکرک بارسلونا

شکل شماره ۱۱- تعریف متر ( یک ده میلونیم فاصله استوا تا قطب در روی نصف النهار رصدخانه پاریس)

۶)ساخت متر نمونه

بعد از این که تبم اندازه گیری کارش را به اتمام رساند و اندازه متر نمونه را بدست آورد یک مکعب از جنس پلاتین ساخته و به عنوان متر نمونه در اکادمی علوم فرانسه نگهداری کردند . از روی آن نمونه های بسیاری ساخته و به نقاط مختلف کشور (و بعدها برای کشورهای دیگر) فرستادند تا از روی آن برای استفاده در کارهای علمی و تجارت و…مترهای مختلف تولید کنند . 

۷) تغییر تعریف متر

بعد از اندازه گیری دقیق فاصله استوا تا قطب یک ده میلونیوم این فاصله ( ۰۰۰ر۰۰۰ر۱/۱۰ ) را به عنوان واحد طول درنظر گرفته (واحد جدید متر را به گونه ای در نظر گرفتند که با واحدهای قدیمی خیلی متفاوت نباشد) و بر آن اساس مکعبی  از جنس پلاتین ساخته و در فرهنگستان علوم فرانسه به عنوان “متر استاندارد” نگهداری کرده و بعد از این متر استاندارد نمونه های بسیار زیادی ساخته و در همه جای کشور پخش کردند تا استفاده از آن را عمومی کنند . تا سال ۱۸۷۵ همین متر استاندارد و همین تعریف مبنائی برای تعریف واحد طول بود تا در این سال بعد از پیمان متر به جای متر استاندارد قبلی متر استانداردی از جنس پلاتین و ایریدیوم ساخته شد و در مرکز جدیدی که به نام اداره بین المللی اوزان و مقادیر خوانده می شد قرار داده شد .
در سال ۱۹۶۰ که سیستم SI جانشین سیستم متریک شد تعریف متر استاندارد هم تغییر کرد این دفعه دانشمندان که پی بردند فاصله استوا تا قطب هم نمی تواند تعریف دقیقی باشد و چون در آن زمان ثابت های فیزیکی شناخته شده بود تصمیم گرفتند بر اساس ثابت های فیزیکی متر را بازتعریف کنند و این دفعه با استفاده از آزمایش آلبرت مایکلسون (فیزیکدان آمریکایی ) از طول موج نور قرمز نارنجی که از اتم کریپتون ۸۶ (Kr₈₆)گسیل می شد استفاده کردند بنابراین متر طبق این تعریف :
«یک متر” ۷۶۳.۷۳ر۶۵۰ر۱ ” برابر طول موج گسیل شده از اتم (Kr₈₆) می باشد .» ولی این تعریف دیری نپائید. و با استفاده از سرعت نور که یک ثابت بنیادی درفیزیک است متر دوباره به این گونه بازتعریف شد :
« يك متر طول مسيري است كه نور در خلأ دربازه زمانی ” ۴۵۸ر۷۹۲ر۱/۲۹۹ ” ثانيه طي مي‌كند.»

شکل شماره ۱۲- متر نمونه در سال ۱۷۹۹

شکل شماره ۱۳  – متر نمونه درسال ۱۸۷۹

۶- تاریخچه کیلوگرم

وزن از مهمترین کمیت هائی بوده است که بشر همیشه به آن نیاز داشته است. ( در دوران باستان مفهوم جرم شناخته شده نبود از این رو وزن را به جای جرم به کار می بردند در واقع تفاوت وزن و جرم بعد از کشفیات نیوتن و ظهور مکانیک کلاسیک معنی پیدا کرد) در این بخش در موردجرم و واحد آن (کیلوگرم )توضیح می دهیم.

۱) جرم و وزن در دوران باستان

در همان زمان های قدیم برای داد و ستد همیشه نیاز به وزن اشیا داشتند و چون تمدن از کشاورزی شروع شده بود بنابراین وزن همان حبوبات(لوبیا، عدس، ماش، نخود و…) و دانه های گیاهی را ملاک قرار دادند و … طبیعی بود که این واحدها استاندارد نبودند و این باعث بروز مشکلات بسیاری برای مردم می شد. برای مطالعه بیشتر و آشناشدن با واحدهای وزن در زمان های قدیم و به مقاله “ واحدهای غیر متریک “مراجعه کنید . 

۲) اولین کوشش ها برای استاندارد سازی واحد جرم

بعد از پیروزی انقلاب کبیر فرانسه انقلابیون تصمیم گرفتند سیستمی منسجم و استاندارد برای کمیت های فیزیکی بسازند در همین راستا برای جرم هم واحد جدیدی تعریف کردند (در آن زمان مفهوم جرم کاملا شناخته شده بود ) قبل از آن لاوازیه و رنه هم پیشنهاد داده بودند که جرم یک لیتر (هزار سانتیمتر مکعب) آب چهاردرجه را به عنوان واحد جرم در نظر بگیرند همچنین آنها یک نمونه استاندارد هم ساختند در نهایت تصمیم بر این شد که جرم یک سانتیمتر مکعب آب ۴ درجه را به عنوان یکای جرم بپذیرند و آن را گرم نام بگذارند و بعد چون دیدند که این مقدار در زندگی روزمره بسیار کوچک است همان پیشنهاد لاوازیه را ملاک قرار دادند و جرم یک لیتر آب ۲۰ درجه در فشار یک اتمسفر را به عنوان واحد جرم در نظر گرفتند . قرار دادند منتها به جای نامگزاری به نام “ گرم “ ( که پیشوند نداشته باشد ) به نام “کیلوگرم “ (یک هزار گرم) که پیشوند “کیلو“ دارد نامگزاری کردند .

۳) کیلوگرم نمونه

برهمین اساس در سال ۱۷۹۹ استوانه ای از جنس پلاتین ساخته و در فرهنگستان علوم پاریس به عنوان “ کیلوگرم نمونه “نگهداری کردند. بعدا در سال ۱۸۷۹به جای این استوانه استوانه ای از جنس پلاتینیوم ـ ایریدیوم ساخته و آن را در داخل مجموعه‌ای حفاظ‌ های تودرتو (که آن را از آلودگی و استفادهٔ نامناسب حفظ می‌کند) قرار داده که هم اینک در اداره بین‌المللی اوزان و مقیاس‌ها در شهرِ سور، در حومهٔ پاریس نگهداری می‌شود.

شکل های شماره ۱۴ و ۱۵  – کیلوگرم نمونه در سال ۱۸۷۹

۴) تغییر تعریف کیلوگرم

از همان زمان از روی کیلوگرم استاندارد نمونه های مختلفی ساختند و در اختیار بخش های مختلفی از کشور قرار دادند بعد هم نمونه هائی در اختیار کشورهائی که سیستم متریک را پذیرفته بودند قرار گرفت تا استاندارد ملی خودشان را داشته باشند از آن زمان تا امروز (۲۰۱۹)باید هرازگاهی استانداردهای ملی کشورها با کیلوگرم نمونه مقایسه می شد دانشمندان دریافتند همین مسئله موجب تعغیر جرم کیلوگرم نمونه شده است (به اندازه ۵۰ میکرو گرم) از این رو تصمیم دارند از سال ۲۰۲۰ تعریف جدیدی برای کیلوگرم بر اساس ثابت پلانک وضع کنند که دیگر به جسم فیزیکی (کیلوگرم نمونه )بستگی نداشته باشد این امر در ۲۰ می ۲۰۱۹ تصویب شد ولی هنوز نتوانستند تعریف جدیدی برای کیلوگرم بدست بیاورند .

۷- تاریخچه اندازه گیری زمان

در زمان های گذشته اندازه گیری زمان برای کشاورزان مهم نبود زیرا آنها فقط صبح و ظهر و بعد از ظهر و…را می شناختند و آن هم با نگاه کردن به خورشید می توانستند بگویند که چه موقع از روز است . شب ها هم بوسیله ستارگان و… به صورت حدودی ساعات گذشته از شب را حساب می کردند.در این بخش در مورد زمان و تاریخچه زمان و واحد اصلی آن در سیستم متریک “ ثانیه “ توضیح می دهیم . برای مطالعه بیشتر در این زمینه به مقاله “ واحدهای غیر متریک “ مراجعه کنید .

۱) تاریخچه گاه شماری

اگر چه برای مردمان گذشته تقسیم شبانه روز به قسمت های مختلف (که ما از آن به عنوان ساعت و دقیقه و ثانیه نام می بریم) اهمیت چندانی نداشت ولی از موقعی که کشاورزی بوجود آمد باید تاریخ کشت و داشت و برداشت محصولات مشخص می شد بنابراین گاهشماری بوجود آمد. انسان ها یک سال را (که پدیده ای تکرار شونده و دقیق می باشد) به ماه و هفته و شبانه روز تقسیم کرده و گذشت سالیان را اندازه گرفتند و اولین واحدهای زمان (سال و ماه و هفته و به دنبال آن قرن و هزاره) بوجود آمد(برای آشنائی به روش های گاه شماری به مقاله “ تاریخچه گاه شماری “ مراجعه کنید ) ولی هنوز تا تقسیم شبانه روز به ساعت و دقیقه و ثانیه باقی مانده بود .

۲) تقسیم شبانه روز به ساعت

با پیشرفت شهر نشینی و برای رسیدن به سر قرار (برای داد و ستد و…) و کارهای لشگری و کشوری و یا حتی در بعضی مناطق برای تقسیم آب بین کشاورزان و…نیز به تقسیم بندی دقیق تر شبانه روز نیاز بود و این کار هم به ابزار (ساعت)نیاز داشت بنابراین مصریان باز هم پیش قدم شدند و با ساختن انواع ساعت های آفتابی وشنی و…و تقسیم روز به ۱۲قسمت و شب به ۱۲قسمت پایه و اساس شبانه روز۲۴ساعته را ریختند. روزها را به کمک ساعت آفتابی و شب را با کمک ساعت شنی و ستارگان شاخص حساب می کردند ولی برای آنها هم دقیقه ها و ثانیه ها اهمیت چندانی نداشتند. امروزه هم بجزبرای مقاصددقیق علمی و ورزشی برای عامه مردم ثانیه ها اهمیت نداردو بسیاری از ساعت های امروزی بدون ثانیه شمارساخته می شوند .

شکل شماره ۱۶ – ساعت شنی

شکل شماره ۱۷ – ساعت خورشیدی

شکل شماره ۱۸ – ساعت شمعی

۳) تقسیم بندی ساعت در  قرون وسطی

بابلی های قدیم برای محاسبات ستاره شناسی خود از مبنای ۶۰ استفاده می کردند . دانشمندان یونان باستان برای نخستین بار برای تقسیم دایره به قسمت های مختلف از همین مبنای ۶۰تائی استفاده کردند. اراتسن ستاره شناس یونانی (حدود ۲۷۶ – حدود ۱۹۴پیش از میلاد) برای تقسیم بندی کره زمین به عرض جعرافیائی آن را به ۶۰ درجه تقسیم کرد . بطلمیوس ستاره شناس معروف یونانی (۹۰–۱۶۸ میلادی) دایره را به ۳۶۰ قسمت تقسیم و هر قسمت را یک درجه نامید و بعد هر درجه را به ۶۰ قسمت و آن را دقیقه اول و هر دقیقه اول را به ۶۰ قسمت و آن را دقیقه دوم نامید . ولی برای تقسیم ساعت هیچ اقدامی نکردند ( چون امکان پذیر نبود ) برای نخستین بار ابوریحان بیرونی پیشنهاد کرد که یک ساعت را هم به ۶۰ دقیقه و هر دقیقه را هم به ۶۰ قسمت مساوی تقسیم کنند .

۴) تقسیم بندی ساعت در زمان مدرن

 تقسیم بندی دقیق زمان محتاج وسیله دقیق سنجش زمان می باشد درحقیقت تا قبل از ظهور ساعت های مکانیکی و پاندول دار امکان تقسیم دقیق ساعت به دقیقه و ثانیه امکان پذیر نبود . بعد از ظهور ساعت های مکانیکی در قرن ۱۵و ۱۶میلادی(که با نیروی فنر و سقوط وزنه و… کار می کرد) یک ساعت را به ۴و ۳وحتی ۱۲ قسمت تقسیم می کردند ولی هرگز به ۶۰ قسمت تقسیم نکردند . تنها بعد از ظهور ساعت های پاندول دار (در سال۱۶۵۶توسط کریسین هویگنس اختراع شد) بود که امکان تقسیم ساعت به ۶۰ دقیقه و هر دقیقه به ۶۰ ثانیه امکان پذیر شد و بعدها دقیقه به عنوان ۱/۶۰ ساعت و ثانیه هم۱/۶۰دقیقه ( ۱/۳۶۰۰ساعت ) تعریف شد .

۵) واحد زمان و سیستم متریک

بعد از انقلاب فرانسه نه تنها واحدهای زمان را به کلی تعییر دادند بلکه گاه شماری را نیز عوض کردند (در مورد گاه شماری جمهوری فرانسه در بخش بعدی توضیح می دهیم ) با وجود این در بین کمیت های اصلی که برای سیستم متریک تعیین کردند نامی از کمیت زمان و واحد آن ثانیه به چشم نمی خورد تا سال ۱۸۳۲که کارل فردریک گاوس ضمن حذف واحدهای اضافه زمان را هم به عنوان یک کمیت اصلی و ثانیه را به عنوان واحد زمان به این سیستم اضافه کرد :
طبق تعریف یک ثانیه ۴۰۰ر۱/۸۶ شبانه روز متوسط خورشیدی تعریف شد .

۶) تعغیر تعریف ثانیه بر اساس سال

با شروع قرن بیستم دانشمندان پی بردند که طول شبانه روز بخاطر جاذبه ماه و اثرنیروهای کشندی (جزر و مدی)که دارد به میزان۰۰۲/ثانیه در هرقرن درحال افزایش می باشد(برای مطالعه در موردنیروهای کشندی بین ماه و زمین به مقاله “نیروهای کِشندی بین ماه و زمین “ مراجعه کنید) بنابراین تعریف ثانیه ابتدا بر اساس سال متوسط خورشیدی به این صورت تعریف شد: «یک ثانیه ۰۰۰ر۵۳۶ر۱/۳۱سال متوسط اعتدالی می باشد »   

۷) تعریف جدید ثانیه

در سال ۱۹۶۷که سیستم متریک یه سیستم SI تبدیل شد از طرفی بخاطر دقیق نبودن تعریف ثانیه بر پایه حرکات زمین و از طرفی دیگر چون پیشرفت های تکنولوژیکی این امکان را فراهم آورده بود که داده های کوانتومی را بتوان جایگزین داده های نجومی کرد تعریف ثانیه عوض شد و ثانیه به این صورت تعریف شد :
«ثانیه مدت زمانی است که اتم سزیوم۱۳۳(Cs₁₃₃)درحالت پایه ” ۹٬۱۹۲٬۶۳۱٬۷۷۰ ” بار نوسان می‌کند»
نکته : اتم هر عنصری در دمای صفر مطلق(حالت پایه) در هر ثانیه میلیاردها بار نوسان(حرکت رفت و برگشت) انجام می دهد و طبق توافق اتم (Cs133) (با عددجرمی۱۳۳) را به عنوان ملاک درنظرگرفتند . در حالی که می شد اتم های دیگر را ملاک قرار دهند و همانطور که خواهیم دید اتم استرانسیوم دقت به مراتب بالاتری هم دارد ولی در آن زمان اتم سزیم را ملاک قرار دادند .

۸)ساعت اتمی

در سال ۱۹۴۵میلادی پروفسور ايسيدور رابي، فيزيکدان دانشگاه کلمبيا پيشنهاد کرد که می توان بر اساس نوسان اتم های یک عنصر یک ساعت بسیار دقیق ساخت و بر این اساس در سال ۱۹۴۹ اولین ساعت اتمی اختراع شد ساعت های اتمی اولیه در هر۲۰ میلون سال تنها یک ثانیه خطا دارند و ساعت های اتمی امروزه در هر۱۰۰میلون سال یک ثانیه خطا دارند امروزه بدون ساعت اتمی بسیاری ازسیستم ها ازجمله GPS
و همینطور سرویس جستجوی گوگل و…غیر قابل استفاده می شود همه ساعت های دیگر در همه جای جهان با استفاده از ساعت های اتمی تنظیم می شونددقت جدیدترین ساعت اتمی(براساس اتم استرانسیوم ) یک ثانیه در۱۵میلیاردسال است.

شکل شماره ۱۹ – “FOCS-1 ” یکی از ساعت های اتمی جهان واقع درکشور سوئیس

۸- تقویم جمهوری فرانسه

تا زمان انقلاب فرانسه گاه شماری میلادی(تقویم گریگوری) همچنین تقسیم روزها به هفته و تقسیم شبانه روز به ۲۴ ساعت و ساعت به ۶۰دقیقه و…همه وجود داشت ولی انقلابیون تصمیم گرفته بودند هرچه مربوط به نظام پادشاهی بود عوض کنند پس گاه شماری وضع کردند که تقویم جمهوری نام گرفت علاوه بر آن تقسیمات شبانه روز و ساعت را هم ده دهی کردند . که سیستم ساعت ده دهی نام گرفت .

۱) گاه شماری تقویم جمهوری

بعد از انقلاب فرانسه مبدا تقویم را به جای تولد مسیح از روز ۲۲سپتامبر ۱۷۹۲ (اول مهر ماه ۱۱۷۱هجری شمسی) که روز القای سلطنت بود در نظر گرفتند. سال ها را به اعداد رومی می نوشتند مثلاسال ۱۷۹۳(II) که سال دوم بود و…سال۲۰۲۰(CCXXIX) که سال ۲۲۹ می باشد همچنین تمام اعیاد و تعطیلات و مراسم مذهبی هم از تقویم حذف شد بنابراین ،در این گاه شماری «سال همیشه از اول پائیز(اول مهرماه) و در لحظه اعتدال پائیزی شروع می شد هر فصل(بهار، تابستان، پائیز و زمستان) ماه های مخصوص به خودش را داشت. (شبیه گاه شماری ایرانی) تمامی ماه ها ۳۰روزه بود و ۵ یا ۶روز اضافی(درسال های کبیسه ۶روز) که در انتهای سال به صورت جداگانه اضافه می شدو این روزهای اضافه جزء هیچ ماهی نبود هرکدام یک نامی مجزا داشت و جزء تعطیلات آخرسال حساب می شد اسامی ماه ها هم بکلی عوض شد و بر اساس شرایط طبیعی و آب و هوائی انجام شد. اسامی ماه ها و معنی آنها در جدول شماره ۲ آمده است .

جدول شماره ۲ – اسامی ماه ها در تقویم جمهوری

نکته : عناوین روزهای پایانی سال از این قرار است :روز اول (جشن تقوا)،روز دوم (جشن استعداد)،روز سوم (جشن کار)،روزچهارم (جشن ضیافت)،روز پنجم(جشن حقوق ملت)و روز ششم(جشن انقلاب)نامیده می شد.

۲) روزهای هفته در گاه شماری جمهوری

درگاه شماری جمهوری هفته بجای هفت روز به۱۰روز افزایش یافت.با این حساب هر ماه۳۰روزه دقیقا به سه دهه(به جای هفته) تقسیم می شد. و هیچ نامی هم نداشت روز آخر هردهه هم تعطیل بود اسامی روزهای دهه  از این قرار است :
روز اول (primidi ) ، روز دوم ( duodi) ، روز سوم (tridi ) ، روزچهارم (quartidi) ، روزپنجم(quintidi )،روز ششم(sextidi) ، روز هفتم(septidi) ، روزهشتم(octidi) ، روز نهم(nonidi) و روزدهم(décadi) خوانده می شدند.

شکل شماره ۲۰  – تقویم سال دوم جمهوری فرانسه

شکل شماره ۲۱  – نسخه‌ای از تقویم جمهوری فرانسه در موزه تاریخی لوزان

۳) سیستم ساعت دهدهی

انقلابیون فرانسه نه تنها گاه شماری را عوض کردند بلکه شبانه روز ۲۴ ساعته را هم به شبانه روز ۱۰ساعته تبدیل کردند همچنین ساعت و دقیقه و ثانیه را هم ده دهی کردند . با این حساب طول ساعت ها و دقیقه ها و ثانیه ها تغییر کرد و دیگر هیچ شباهتی به قبل نداشت طول ساعت و دقیقه و ثانیه به این صورت شد :
۱-۳) تقسیمات شبانه روز : هر شبانه روز به ۱۰ساعت تقسیم می شد .
۲-۳) تقسیمات ساعت : هر ساعت به ۱۰۰دقیقه تقسیم می شد .
۳-۳) تقسیمات دقیقه : هردقیقه به ۱۰۰ ثانیه تقسیم می شد .
با این حساب هر شبانه روز به جای ۸۶۴۰۰ ثانیه دقیقا به ۰۰۰ر۱۰۰ ثانیه تقسیم می شد و چون طول مدت شبانه روز را نمی توانستند تعغیر دهند در سیستم ساعت ده دهی هر ثانیه معادل ۸۶۴/ ثانیه عادی بود . بنابراین هر دقیقه هم ۱۴۴دقیقه عادی و هر ساعت هم ۲/۴ ساعت عادی یه طول می کشد .

 جدول شماره ۳- سیستم دهدهی ساعت در تقویم جمهوری 

شکل شماره ۲۲-نمونه ای از ساعت در دوران انقلاب فرانسه (سیستم ده دهی جمهوری فرانسه)

۴) عدم استقبال از سیستم ساعت دهدهی

ساعت دهدهی که انقلابیون درست کرده بودند از استقبال مردم برخوردار نشد زیرا تغییر عادات و روش هائی که آنها در طی صدها و هزاران سال به آن خو گرفته بودند به این سادگی امکان پذیر نبود از این رو ساعت دهدهی دو سال بیشتر استفاده نشد و توسط دولتمردان فرانسه به کناری گذاشته شد .

۵) سرنوشت گاه شماری جمهوری

گاه شماری جمهوری به مدت ۱۲سال یعنی ازسال ۱۷۹۲تا سال ۱۸۰۴مورد استفاده قرار می گرفت . و بعد توسط ناپلئون بناپارت کنار گذاشته شد ودیگر هیچگاه مورد استفاده واقع نشدو تنها نامی از آن در تاریخ فرانسه باقی ماند.یکی ازدلائلی که مردم تمایل به استفاده ازتقویم جمهوری را نداشتند این بود که اولادهه های۱۰روزه جایگزین هفته های ۷روزه شد که این هم منجر به کم شدن تعطیلات شد.ثانیا عوض کردن مبدا تاریخ از میلادی به انقلابی( سال انقلاب) درجامعه مذهبی فرانسه آن روز موج احساسات مذهبی را علیه این تقویم برانگیخت.
اگر درمطالب تاریخی که در کتاب های فرانسوی مربوط به سال های۱۷۹۲تا ۱۸۰۴نگاه کنیم به مطالبی برمی خوریم که از ماه های تقویم جمهوری استفاده شده است به عنوان مثال می توان از “کودتای برومر” نام برد که در تاریخ فرانسه به همین نام باقی مانده است:
 کودتای برومر «در روز ۱۸برومرسال(VII) ناپلئون بناپارت توانست با کودتا بر رقیبان پیروز شده و قدرت اول فرانسه شود » اگر این واقعه را به سال میلادی تبدیل کنیم نهم نوامبر سال ۱۷۹۹(۱۸آبان۱۱۷۱خورشیدی ) می شود.

برای مطالعه سایر مقاله های نجومی روی شکل زیر کلیک کنید.

برای مطالعه مقاله های روانشناسی اینجا  را کلیک کنید .

عکس های طبیعت, طبیعت خوانسار , شکوفه های بهاری  , گلستان کوه ,دانلود آلبوم های کامل بهترین و زیباترین عکس ها ,آلبوم هائی با صدها عکس کیفیت بالا ,  در هیچ کجای اینترنت این عکسها را پیدا نمیکنید , عکس هابدون استفاده از تکنیک های فتوشاپ تهیه شده , کاملا طبیعی 

برای آموزش کامل و حرفه ای گوگل مپ روی شکل زیر کلیک کنید

همه جیز در مورد گوگل مپ

۱) هر گونه اظهار نظر را در فرم اظهار نظر کاربران وارد کنید .
۲) نظرات بعد از تایید مدیریت نشان داده می شود .
۳) با انتقادات و پیشنهادات سازنده خود ما را هرچه بیشتر  همراهی کنید . مدیریت از انتقادات و پیشنهادات سازنده شما استقبال میکند .
۴) نوشته های قرمز پر رنگ ارجاع به لینک هستند که هنوز لینک آنها قرار داده نشده است ( هنوز صفحه آنها منتشر نشده است )
۵) نوشته های آبی پر رنگ ارجاع به لینک هستند که لینک آنها قرار داده شده است ( صفحه آنها منتشر شده است )
۶) هرگونه بهره برداری : کپی تمام و یا قسمتی از مطالب این سایت بدون ارجاع منبع آن ممنوع می باشد .
۷) تکثیر فایل های Pdf با ذکر منبع آزاد ولی فروش آن تحت هر عنوان و با ذکر منبع هم ممنوع می باشد.