ریزگرد

ریزگردها امروز به مشکل بزرگی نه تنها برای ایران بلکه برای سیاری از کشورهای دیگر تبدیل شده است در این قسمت در مورد ریز گردها و ابعاد آن توضیح می دهیم .

۱- ریز گرد چیست و چگونه بوجود می آید ؟

ریزگردها یا گرد و غبار ( در هواشناسی  Dusthaze ) گرد و خاک های معلق و ریزی از هوا  است که نواحی وسیعی را می پوشاند و به وسیله باد پراکنده شده و بعد از مدتی ته نشین می شود . این ذرات معلق بازمانده طوفان های گرد و خاک و شنی است که درنواحی خشک می وزد . ریزگرد اغلب زمانی رخ می‌دهد که ذرات گرد و غبار و دود در هوای خشک افزایش یابد. علاوه بر ذرات گرد و خاک , آتش سوزی جنگل ها و … در تولید ریزگردها نقش دارند .
ریزگردها اگر چه یک پدیده طبیعی بوده و از زمان های قبل (قبل از صنعتی شدن ) هم وجود داشته ولی تعغیرات اقلیمی و خشکسالی های پی در پی و مدیریت نادرست آب و خاک یکی از عوامل تشکیل ریزگرد شده است . 

۱) ریز گردها چگونه بوجود می آیند ؟

در مناطق خشک و بیابانی وقتی سرعت باد از ۸ متر بر ثانیه (حدود ۲۹ کیلومتر در ساعت) بیشتر شود ذرات ریز وارد هوا شده و تولید گرد و غبار می کند میزان گرد و غبار به جنس خاک , رطوبت خاک , پوشش گیاهی , میزان چسبندگی ذرات خاک و … پستی بلندی های زمین دارد . این گرد و غبارها وارد هوا شده و توسط بادهای قوی جابجا شده و صدها و هزاران کیلومتر دورتر از محل تولید ( کانون) خود مناطق بیشماری را موردهجوم قرار می دهند . این پدیده به نام ریز گرد شناخته می شود .

۲) میزان جابجا شدن غبارها به چه عواملی بستگی دارد ؟

مقدار ذرات جابجا شده علاوه بر سرعت باد که ذکر خواهیم کرد به این عوامل بستگی دارد  :
۱-۲) شرایط جوی شامل : باد و باران و دمای هوا می باشد . هرچه وزش باد شدیدتر باشد گرد و غبار بیشتری داخل هوا می شود و هرچه بارندگی بیشتر باشد  , گرد و غبار کمتری وارد هوا می شود  .
۲-۲) مشخصات سطح زمین شامل : رطوبت سطح زمین , پوشش گیاهی و پستی بلندی های زمین می باشد . رطوبت زمین که به مقدار بارندگی ها بستگی دارد و طبیعتا هرچه بیشتر باشد ذرات کمتری وارد هوا  می شوند پستی بلندی ها هم تا حدودی جلو باد را می گیرند ولی آنچه مهم است پوشش گیاهی می باشد .
ریشه گیاهان خاک ها را در دل خود نگه می دارند و مانع از پراکنده شدن آنها می شوند بنابراین هرچه پوشش گیاهی بیشتر باشد ذرات کمتری پراکنده می شوند .
۳-۲) ویژگی های خاک : بافت و تراکم و سفتی و نرمی خاک هم نقش مهمی درجابجا شدن ذرات دارد .
۴-۲) کاربری زمین های کشاورزی:بسیاری از کشاورزان (مخصوصا دیم کاران ) زمین ها را شخم زده و بعد رها می کنند (به دلائل مختلف) و این زمین ها به کانون های غبار تبدیل می شوند .

۳) طبقه بندی گرد و غبار ( سازمان هواشناسی جهانی )

طبق تقسیم بندی سازمان هواشناسی جهانی (WMO) ، گرد و عبار بر اساس میزان تاثیر و شدت آن به ۴ دسته تقسیم می کنند :
۱- ۳) طوفان گرد و خاک : در طوفان گرد و خاک، ذرات ریز که دارای قطری بین ۰۵/ تا ۱/ میلی متر هستند به میزان قابل توجهی توسط بادهای قوی که دارای سرعتی بیش از ۱۵متر بر ثانیه هستند به سمت بالا حمل می شوند. طوفان گرد و خاک قوی ترین رتیه را در تقسیم بندی سازمان جهانی هواشناسی دارد .

شکل شماره ۱ – طوفان گرد و غبار 

۲-۳) گرد و خاک وزنده : گرد و خاک وزنده، از لحاظ شدت دارای حد متوسط می‌باشد. این پدیده عمدتا به وسیله بادهایی که دارای ارتفاع متوسط بوده و مقادیری از گرد و غبار و شن را با خود حمل می‌نمایند، به وجود می آید . این پدیده می‌تواند دید افقی را به هزار متر برساند.
۳-۳) گرد و خاک معلق : گرد و غبار معلق که در تقسیم‌بندی سازمان جهانی هواشناسی، در رتبه سوم قرار می‌گیرد، شدتی کمتر از موارد پیشین دارد. در این پدیده، گرد و غبار ریز در بخش زیرین “تروپوسفر” که خود پایین‌ترین لایه جو زمین به حساب می‌آید، معلق گردیده و به دنبال آن، دید افقی به کمتر از ده هزار متر می‌رسد. از گرد و غبار معلق در برخی منابع، با نام «گرد و غبار مه» نیز یاد می‌شود.
۴-۳) تنوره دیو : این پدیده به ستون‌های باریک و چرخنده‌ای از گرد و غبار گفته می‌شود که به طور متوسط ، ارتفاعی حدود ۳۰ متر دارند، هرچند در برخی مواقع ارتفاعی تا ۳۰۰ متر نیز پیدا می‌کنند.

شکل شماره ۲ – تنوره دیو

۳) طبقه بندی گرد و غبار ( سازمان هواشناسی چین )

اداره هواشناسی چین طوفان های ماسه ای و گرد و غبار را بر اساس نوع ذرات، قابلیت دید و سرعت طوفان ها به چهار دسته تقسیم می کند :
۱-۳) گرد و غبار معلق : این نوع گرد و غبار ضعیف ترین نوع گرد و غبار است و در این نوع طوفان دید افقی به کمتر از ۱۰ کیلومتر می رسد .
۲-۳) وزش گرد و غبار : در این نوع گرد و غبار دید افقی بین یک تا ۱۰ کیلومتر می باشد .
۳-۳) طوفان ماسه و گرد و غبار : دید افقی بین ۵۰۰ تا یک کیلومتر
۴-۳) طوفان شدید ماسه : شدیدترین نوع طوفان های گرد و غباری است که دید افقی را به کمتر از ۵۰۰ متر می رساند .

        

  شکل های شماره ۳تا ۷ – مناظری از ریز گردها

 

 ۲-  عوامل ایجاد ریزگرد 

عوامل مختلفی در ایجاد ریزگرد نقش دارد که مهمترین آن به این ترتیب است .

۱) کانون ریزگرد

به محل هائی که ریزگردها از آنجا بر می خیزند کانون های ریزگرد می گویند . مهمترین کانون های ریزگرد بیابان ها , دریاچه ها و تالاب هائی هستند که بر اثر بی توجهی خشک شده اند .

۲) کاهش بارندگی و خشک سالی

کاهش بارندگی وخشک سالی درکنار مسائل دیگرکه ذکرخواهیم کرد ازعوامل اصلی ایجاد کانون ریزگرد می باشد.

۳) تعغیرات فشار هوا و وزش بادهای شدید

تعغیرات اقلیمی(که عامل آن گازهای گلخانه ای می باشد- برای اطلاع بیشتر روی نوشته آبی کلیک کنید)بادهای شدید و خشک را افزایش داده و وزش بادهای شدید در مناطق خشک ریز گردها را گسترش داده است .

۴) نبود پوشش گیاهی مناسب

 ریشه های درختان و گیاهان (حتی گیاهان خاردار و کوچک بیابان) جلو پراکنده شدن خاک را می گیرند بنابراین یکی از عوامل ایجاد ریزگردها و گرد و غبار , عدم پوشش گیاهی لازم می باشد . کندن خارها و بوته ها و از بین بردن پوشش گیاهی یکی از مهمترین عوامل ایجاد ریزگرد می باشد .

۵) خشک کردن تالاب ها و دریاچه ها

 بخاطر تعغیرات اقلیمی و خشکسالی فشار بر منابع آب افزایش می یابد و در پی آن سدسازی های بی رویه (برای استفاده از آب روخانه ها برای مصارف کشاورزی و شهری و… ) گسترش می یابد . تالاب ها و دریاچه ها که از رودخانه ها تغذیه می شوند خشک می شوند . و به کانون ریزگرد تبدیل می شوند .
بسترخشکیده و پر از نمک دریاچه ها و تالاب ها از ابتدا بدون پوشش گیاهی بوده و خاک آن ها مناسب ترین خاک جهت ایجاد ریزگرد می باشد , از طرفی این خاک (به علت داشتن نمک و املاح خطرناک) خطرناک ترین ریزگردها را ایجاد می کند که می تواند صدمات جدی به انسان ها وحیوانات و گیاهان وارد کند .

۶) جنگ

آنچه در سوریه اتفاق افتاد نمونه کامل ارتباط بین جنگ و گسترش ریزگردها می باشد . در سوریه زمین های دیم و یا آبی فراوانی بود که کشاورزان روی آن کار کرده و محصولات مختلف می کاشتند . جنگ داخلی منجر به رها شدن این زمین ها شده , مزارع رها شده خشک شدند و منشاء ریزگردها شدند .

۷) تیره شدن روابط کشورها

  از نمونه های بارز همکاری و قطع همکاری کشورها در کنترل ریزگردها همکاری ایران و عراق و عربستان برای مالچ پاشی با هزینه مشترک برای تثبیت شن های روان و جلوگیری از ریزگردها بود . از موقعی که روابط این کشورها رو به سردی رفت همکاری متوقف شد و ریزگردها گسترش پیدا کرد .

۸) بی توجهی تعهدات بین المللی در تقسیم حقابه رودخانه ها و آب ها

یکی از علل ورود ریزگردها خشک شدن تالاب ها و دریاچه ها و دشت های زراعی می باشد و علل خشک شدن دریاچه ها و تالاب ها و مزارع هم در اکثر موارد خشک شدن رودخانه ها می باشد . که آن هم به سبب انحراف آب رودخانه ها برای مصارف کشاورزی و سد سازی می باشد .
دربسیاری ازموارد انحراف آب ها و خشک شدن و کم آب شدن رودخانه ها به عوامل جوی وطبیعی (خشک سالی) و بسیاری از موارد به مدیریت غلط داخلی (سد سازی های بی رویه و غیر کارشناسانه و… ) برمی گردد که شرح آن رفت ولی دلیل بسیاری از خشک شدن تالاب ها و… در یک کشور به سود جوئی و عدم توجه به معاهدات بین المللی توسط کشورهای همسایه و بالادست رودخانه بر می گردد .
طبق معاهدات بین المللی در مورد تقسیم منابع آب ( قوانین هلسنگی , پیمان نامه ۱۹۹۷ , قوانین برلین ۲۰۰۴ ) هیچ یک از دولت های ساحلی یا بالادست رودخانه حق ندارند از آب رودخانه به گونه ای استفاده کرده که موجب وارد آمدن خسارت به منابع قانونی دولت های پائین دست رودخانه شوند , از جمله حقابه کشورهای مذکور را از آب رودخانه , باید مدنظر قرار دهند . نمونه این بی توجهی دولت های ترکیه و افغانستان می باشند .
۱-۸) پروژه سد سازی ترکیه :  دولت ترکیه طی پروژه ای به نام “گاپ “حدود ۳۲ سد بزرگ و کوچک بر روی روخانه های دجله و فرات احداث کرده که ۱۰۰میلیارد متر مکعب ( ۱۰۰ کیلومتر مکعب) گنجایش دارد و تنها حجم سدآتاتورک (بزرگترین سدخاورمیانه و نهمین سدبزرگ جهان به تنهائی برابر۶۵۰ سد ایرانی است) افزون بر ۴۸/۷ میلیارد متر مکعب می باشد . همچنین سدی در دست ساخت دارد به نام “ایلیسو” که فقط این سدجلو ورود ۵۶٪ آب دجله را به عراق و سوریه می گیرد ( گنجایش سد ایلیسکو ۴۳ میلیارد متر مکعب و ۳ برابر بزرگترین سد ایران یعنی کرخه می باشد ) , این سدسازی ها باعث شده آب دریافتی کشور عراق را که ۳۳میلیارد متر مکعب بوده به ۹ میلیارد متر مکعب کاهش یابد . و این مسئله به اضافه حفر غیر قانونی چاه های عمیق در عراق و جنگ سوریه باعث خشک شدن مزارع و تالاب ها ( ازجمله تالار بزرگ هورالعظیم ) و جاری شدن ریزگردها از محل خشکیدن تالاب ها و مزارع شده است .
۲-۸) سد سازی افغانستان : دریاچه هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریای خزر و ارومیه می باشد . در سال۱۹۷۳(۱۳۵۲) امیرعباس هویدا (نخست وزیر ایران) و موسی شفیق(نخست وزیر افغانستان ) طی یک قراردادی که با هم امضا کردند , مقرر شد حقابه آب ایران از رودخانه هیرمند در هر ثانیه ۲۶ متر مکعب (یا ۸۲۰ میلون متر مکعب درسال) تعیین شود که برای دریاچه هامون وکشاورزی منطقه کافی بود ولی انقلاب ایران واشغال افغانستان توسط شوروی وجنگ داخلی افغانستان معادلات را بهم زده و درحال حاضر افغانستان تمام حقابه آب ایران را تصاحب کرده و این امر باعث خشک شدن دریاچه هامون و تبدیل شدن این دریاچه زیبا به محل ریزگردها شده است .
اختلاف کشورها بر سر منابع محدود آب و زیاده خواهی بعضی از کشورها تمامی ندارد و اختصاص به ترکیه هم ندارد و در مناطق مختلف دنیا هم موجود است .کارشناسان پیش بینی می کنند اگر قوانینی جامع و کامل در این زمینه وضع نشود جنگ های آینده بیشتر بر سر آب بین دولت ها شکل می گیرد .

۳- زیان های جسمی و روحی ریزگردها  

ضرر و زیان های ریزگردها بسیار زیاد است . که در اینجا در مورد زیان هائی که ریزگردها برای سلامتی ( جسمی و روانی ) ما دارند توضیح می دهیم  .

۱) تاثیر در سلامتی انسان ها

 بر خلاف آلاینده های دیگر بیشتر زیان های این ذرات بخاطر خواص شیمیائی آنها نیست بلکه بخاطر قطر و اندازه ذرات می باشد . ذراتی از ریزگردها که بلعیده می شوند یا به دستگاه گوارش راه پیدا می کند که علی رغم آسیب هائی که می رساند در نهایت حذف می شوند ولی ذراتی که به دستگاه تنفسی راه پیدا می کنند آسیب بیشتری می زنند , آسیب وارده بستگی به قطر ذره دارد ( همچنین سرعت و حجم تنفس ) ذرات درشت تر , کمتر نفوذ می کنند ولی ذرات بسیار ریز می توانند تا اعماق ریه راه یابند و بسیار کندتر دفع می شوند و آسیب شدیدتری می زنند. ذرات با قطر بیشتر از۱۵۰ میکرون خطر کمتری دارند ولی ذرات۱۰ میکرونی و کوچکتر خطر بسیار بیشتری دارند چون همانطور که گفته شد می توانند تا اعماق ریه ها نفوذ کرده و دفع آن نیز مشکل تر می باشد .
این ذرات وقتی در ریه ها استقرار پیدا کرد می توانند باعث التهاب , زخم بافت ها , انواع آلرژی و…و حتی سرطان بشوند .

۲) تاثیر در سلامت روانی

 ریزگردها نه تنها بر جسم انسان تاثیری مخرب دارند بلکه بر روح و روان افراد نیز تاثیر مخربی می گزارند . استرس ناشی از ریزگردها موجب تصعیف سیستم ایمنی بدن شده انواع بیماری های روحی و روانی را ایجاد می کند مانند: افسردگی , اضطراب , کج خلقی , بی قراری , کج خلقی و…

  

 شکل شماره ۸ – منظره ای از ایلام در یک روز صاف
شکل شماره ۹ – همان نقطه زیر پوشش ریز گردها

 ۳)  ریز گردهای های سمی و میکروبی

علاوه بر این زیان های وارده به  کانون ریزگردها نیز بستگی دارد . ریزگردهائی که از بستر دریاچه های شور برمیخیزند . حاوی نمک و املاح سمی نیز هستند که زیان های آن را دوچندان می کند . همچنین ریزگردهائی که از مناطق جنگ زده (مانند سوریه) برمیخیزند (بخصوص مناطقی که احتمال بکار گیری سلاح های شیمیائی و میکروبی و حتی هسته ای وجود دارد) دارای مواد سمی و بسیار خطرناکی نیز می باشند. ریزگردها همچنین می توانند حاوی مخلوطی از قارچ های مهلک و کشنده همراه با فلزات سنگین باشند . این ریزگردها از تالاب های خشکیده منشاء می گیرند .(بزرگترین تالاب غرب آسیا در منطقه هورالعظیم بود که بخاطر عدم مدیریت صحیح رو به خشکی رفته و هم اکنون منشاء ریز گردهای میکروبی با مواد بسیار خطرناک می باشد )
که در اینجا نمونه هائی از ریز گردهای میکروبی و شیمیائی  ذکر می شود :
۱-۳) در صحرای کویت : بسیاری از سربازان آمریکائی که بعد از عملیات طوفان صحرا (حمله آمریکا به عراق در سال۱۹۹۱ – ۱۳۶۹خورشیدی) به خانه های خود برگشتند به بیماری سندروم خطرناکی مبتلا شدند. در اگوست ۲۰۱۱ تحقیق به عمل آمد که در ریزگردهائی که از عراق و کویت برمیخیزد آلومینیوم و فلزات سنگین و ویروس یافت شده است .
۲-۳) ریزگردهای هسته ای : در جریان جنگ خلیج فارس نمونه هائی از کودکان عراقی مشاهده شدکه بعلت ریزگردهائی که به اورانیم ضعیف شده ( که درجنگ خلیج فارس استفاده شد) فلج متولد شدند .
۳-۳) اگزما در اهواز : بیماری های اگزمای پوستی در شهر اهواز مشاهده شد که ارتباط بسیار نزدیکی با این ریزگردها دارد . همچنین بیماری خطرناک “پسوریازیس” نیز در اهواز در زمان شیوع ریزگردها مشاهده شده است .
۴-۳) تب دره ای در آمریکا : در دره مرگ آمریکا و در خاک های کالیفرنیا iهم ریزگزدها نوعی بیماری به نام “ تب دره ای “ ایجاد می کردند که نوعی بیماری قارچی بود که سالانه ۲۰۰ هزار آمریکائی به آن مبتلا و ۲۰۰ نفر هم فوت شدند . 
۵-۳) مننژیت در صحرای افریقا : در صحرای خشک افریقا بیماری مننژیت توسط ریزگرده و طوفان های “ساهارا “ منتقل شده که باعث مبتلا شدن ۰۰۰ر۲۵۰ نفر و مرگ ۰۰۰ر۲۵ نفر در صحرای خشک آفریقا می شود .
۶-۳) قارچ کاندیدا : در چین همراه با ریزگردها نوعی قارچ به نام قارچ کاندیدا یافت شده که نوعی مخمر بوده و در زمان تنفس می تواند التهاب رگ های خونی و آسیب های قلبی دائمی ایجاد کند . کاندیدا نوعی سم تولید می کند (توکسین – سم باکتری ) که سبب بیماری کاوازاکی می شود این بیماری نه تنها مردم چین که مردم ژاپن , هاوائی و کالیفرنیای جنوبی را هم تحت تاثیر قرار می دهد نمونه ای از این بیماری حتی در استرالیا هم گزارش شده است .

۴- چگونه در مقابل ریزگردها از خودمان حفاظت کنیم ؟

نظر به زیان ها و خطراتی که ریزگردها برای سلامتی دارد راه کارهائی که ما را در موقع هجوم ریزگردها حفظ کند از اهمیت زیادی برخوردار است . در این قسمت این راه کارها را بررسی می کنیم .

۱) ماندن در خانه

در موقع هجوم ریزگردها سعی کنید حتی الامکان از خانه خارج نشوید و در خانه بمانید داخل خانه جای امن تری است و گرد و غبار کمتری به داخل راه پیدا می کند . تمامی پنجره ها و روزنه ها را بسته و حتی از کولرها هم کمتر استفاده کنید . بخصوص بیماران قلبی و ریوی سعی کنند حتی الامکان از خانه خارج نشوند. در صورتی که محل زندگی شما به طور دائم در معرض هجوم ریزگردها قرار دارد سیستم های تصفیه هوا را در خانه نصب کنید .

۲) در داخل ماشین چه کاری انجام دهیم ؟ 

اگر داخل ماشین و درحال رانندگی هستید با احتیاط برانید و اگر شدت گرد و غبار بقدری زیاد است که نمی توانید جلو خود را راحت ببینید , توقف کرده تا وضعیت هوا بهتر شود . شیشه ها را بالا کشیده و اگر از کولر استفاده می کنید و سیستم اتومبیل شما دارای چرخش مجدد هوا می باشد آن را روی چرخش مجدد هوا قرار دهید تا حتی الامکان گرد و غبار کمتری از بیرون ماشین داخل شود .

۳) در فضای باز از فعالیت ورزشی زیاد خود داری کنید

در صورتی که در فضای باز قرار دارید فعالیت بدنی خود را به حداقل برسانید فعالیت بیشتر میزان تنفس را افزایش داده و زیاد شدن میزان تنفس , باعث وارد شدن حجم زیادتر گرد و غبار به حلق و نای و… شش ها می باشد .

۴) شستشوی دست و صورت

دست ها و صورت و مجاری تنفسی و چشمان خود را مرتب بشوئیدتا گرد و غبارها از روی آنها پاک شود . بینی خود را با کمک آب نمک و سرم های شستشو مرتب بشوئید تا ذرات گرد و غبار از بینی پاک شده و مخاط بینی بتواند گرد و غبارهای بیشتری را جذب کند .
شست‌وشوی مرتب بینی زمانی که این آلودگی وجود دارد به کمک آب‌نمک و سرم‌های شست‌وشو بهترین راه پیشگیری از عوارض گرد وغبار هواست. راه‌های تنفسی فوقانی در برابر این آلودگی‌ها قرار می‌گیرند , گرد و خاک و ذرات معلق از جمله آلودگی‌های مضر در این زمینه هستند.

۵) حرکت در داخل ریز گردها  

اگر مجبورید در داخل ریزگردها حرکت کنید برای محافظت از چشمتان حتی الامکان از عینک های حفاظتی استفاده کنید و برای محافظت از حلق و ریه ها و … از ماسک استفاده کنید .

۶) ماسک چه کاربردی دارد ؟

ماسک ها انواع و اقسام مختلفی دارد که بخصوص در هنگام آلودگی هوا و یا شرایط اضطراری مانند هجوم ریز گردها  مردم از آن ها استفاده می کنند . برای استفاده از ماسک ها بابد به نکات زیر توجه کرد :
۱-۶) ماسک های کاغذی : ماسک های کاغذی و دستمال نمی تواند جلو ورود ذرات گرد و غبار را به سیستم تنفسی ما بگیرد و بنابراین کارائی چندانی ندارد با این همه استفاده از آنها بهتر از بی حفاظ قرار دادن سیستم تنفسی می باشد .
این ماسک ها در بهترین حالت خود بهیچ عنوان نمی تواند جلو آلاینده های گازی ( CO₂  , CO , SO₂ , NO₂  و…)  را بگیرد و هیچ فایده ای ندارد .
۲-۶) تنفس با ماسک : نکته مهم این است که تنفس با ماسک مشکل تر از تنفس بدون ماسک است و در بسیاری از بیماران قلبی و عروقی و تنفسی باید با مشورت پزشک باشد .
۳-۶) رابطه ماسک و محاسن : ماسک باید بتواند همه روزنه های ورود هوا را ببندد تا هوا صرفا از طریق ماسک وارد سیستم تنفسی شود .برای افرادی که محاسن (ریش) بلندی دارند استفاده از این قبیل ماسک ها به دلیل این که روزنه های ورودی را نمی پوشاند کوچکترین نتیجه ای ندارد .
۴-۶) ماسک های مخصوص : پروتکل های جهانی ماسک برای مقابله با ریزگردها ماسک های مخصوص طراحی کرده که به نام  FFP cup shaped (ماسک فنجانی ) شناخته می شود و در سه نوع FFP3 , FFP2 , FFP1 ساخته و بفروش می رسد میزان گرد و غبار جذب شده بر حسب نوع ماسک به ترتیب به این صورت است :
نوع FFP1 تا ۸۰ درصد , نوع FFP2 تا ۹۴ درصد , نوع FFP3 تا ۹۹ درصد ذرات غبار را حذف می کند .

  

شکل شماره ۱۰ – ماسک FFP1

۷) طریقه نگهداری مواد غذائی 

مواد غذائی را حتی الامکان از گرد و غبار دور نگه دارید و در صورتی که به گونه ای با گرد و غبار آغشته شد که جداکردن گرد و غبار با شستشو  امکان ندارد آن ها را دور بریزید و در غیر این صورت خوب شسته و ضد عفونی کرده و بعد داخل یخچال قرار دهید.( برای جلوگیری از آلوده شدن مواد دیگر حتما اول شسته شوند )

۸) به پزشک مراجعه کنید

در صورتی که بعد از ریزگردها  دچار ناراحتی های تنفسی و گوارشی و … ناراحتی های دیگر شدید سریع به پزشک مراجعه کنید بلکه در مورد بیماران تنفسی و قلبی عروقی و بیماران خاص هم توصیه می شود حتی اگر نشانه های بیماری را هم ندارند به پزشک مراجعه کنند .

۵-  زیان های اقتصادی

زیان های اقتصادی ریزگردها سالانه بیش از ۴۲میلیارد دلار در سطح جهان است . این خسارت ها شامل بخش های مختلف می شود ( نمودار شماره ۱) :

نمودار شماره ۱ – اثر ریز گردها بر بخش های مختلف اقتصادی

۱) کاهش دید عمودی

 وقتی در ریزگردها , ذرات معلق به کمتر از ده میکرون ( هر میکرون یک هزارم میلیمتر است) کاهش پیدا کنند , دید افقی و عمودی را کاهش می دهند .

۲) خسارت به صنعت حمل و نقل

کاهش دید منجر به اختلال در رفت و آمد شده و در مورد صنعت حمل و نقل باعث لغو پرواز هواپیماها می شود .
حمل و نقل هوائی در همه کشورها در بخش خدمات قرار دارد و از جنبه مهم استراتژیک حساب می شود . در همه کشورها سریعترین و ایمن ترین و باصرفه ترین روش حمل و نقل از طریق هوائی است . ریزگردها باعث لغو پرواز هواپیماها شده و از این طریق میلیاردها دلار خسارت را در سرتاسر جهان به صنعت حمل و نقل (بخصوص صنعت حمل و نقل هوائی) وارد می کند .

۳) خسارت ریزگردها به آثار تاریخی

خسارت و صدماتی که ریزگردها می زنند به این مواردی که برشمرده شده محدود نمی گردند ریزگردها می توانندبه آثار تاریخی هم صدمات جدی بزنند.(بجز ریزگردها سایر آلودگی های مربوط به هوا نقش عمده ای در تخریب آثار باستانی دارند که در جای خود مورد بررسی قرار می گیرند ) 
ذرات معلق و آلودگی هوا درشهرهای بزرگی چون تهران، اصفهان، مشهد و تبریز که غنی از آثار تاریخی هستند و همچنین مشکل بزرگ ریزگردها در استان خوزستان که بخش وسیعی از آثار ایران باستان را در خودش جای داده می‌تواند میزان بالایی از میراث فرهنگی کشورمان را به‌شدت در معرض خطر نابودی قرار دهد.

۴) خسارت به بخش کشاورزی

 غبارهای ناشی از ریزگردها همه ساله خسارات زیادی به کشاورزان و باغداران می زند . ذرات حاصل از ریز گرد روی برگ درختان و گیاهان نشسته و روزنه های برگ ها را مسدود کرده و تنفس گیاه ( تبادلات گازی ) را قطع می کند . این عمل فتوسنتز را متوقف کرده , برگ های گیاه زرد شده و باروری گیاه به شدت کاهش می یابد . در مورد درختان اثرات گرد و خاک تا مدت ها باقی می ماند . بدتر از همه این که ورود ریزگردها مصادف با اواخر بهار که اوج فتوسنتز و موقع رشد فعال گیاهان است اتفاق می افتد و این خسارات وارده را دوچندان می کند . بعد از پایان ریزگردها , هنوز هم به علت نشستن گرد و خاک روی برگ ها اثراتش باقی می ماند و به زودی از بین نمی رود تازه سال بعد دوباره ریزگردها از راه می رسند و…
علاوه بر این کاهش فتوسنتز جوانه های رویشی را کاهش داده و در عملکرد گیاه در سال های بعد هم اثرات نامطلوب باقی می گزارد .
در بسیاری از درختان آفت کنه , به صورت توری روی درخت ها را می پوشاند , این تورها گرد و غبار را جذب کرده و مشکلات را دو چندان می کند .

شکل های شماره ۱۱ و ۱۲ – خسارت ریزگردها به محصولات کشاورزی

۵) خسارات به دام ها

 ریزگردها همچنین همه ساله خسارات زیادی به بخش دامپروری می زنند . مشکلات تنفسی و بهداشتی برای دامها که در نهایت منجر به تلف شدن و کاهش باروری آنها شده و روی میزان شیردهی گاوهای شیری اثری نامطلوب می گزارد . علوفه ها به گرد و خاک آغشته شده و دام ها تمایل کمتری نسبت به این قبیل علوفه ها نشان می دهند و مصرف این قبیل علوفه ها هم با بیماری های گوناگونی همراه می شود .
یکی از خسارات ریزگردها به بخش زنبورداری می باشد , گرد و خاک روی گل ها را می پوشاند و مانع دسترسی زنبورها به شهد و گرده گل ها شده , دید زنبورها را کور می کند و در نهایت باعث کاهش حجم تولید عسل و تلفات زنبورها می شود . علاوه بر این گرده افشانی هم کاهش پیدا می کند و این موجب کاهش محصولات باغی و زراعی نیز می شود .

۶) صنعت برق

 یکی از صنایعی که بشدت مورد تخریب ریزگردها قرار می گیرد صنعت برق است ورود گرد و خاک و ذرات ریز به داخل پست های برق و اتصالی ایجاد شده بر اثر این عامل و قطع مکرر برق و… از جمله خساراتی است که ریزگردها به صنعت برق می زنند .

۷) خسارت به سایر بخش های اقتصادی

 ریزگردها به سایر بخش های اقتصادی نیز صدمات جدی می زنند. جدول شماره یک تنها گوشه کوچکی ازخسارات ریزگردها در استان ایلام در سال ۱۳۹۵ می باشد .

جدول شماره ۱ – خسارات ریزگردها به بخش های مختلف در استان ایلام تنها در سال ۱۳۹۵

تنها در استان خوزستان خسارات وارده به بخش کشاورزی بیش از ۹۰۰ میلیارد تومان می باشد . مدیرکل آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست به آسیب های ناشی از ریزگردها اشاره کرد و افزود : ۲۶۱میلیون دلار ضرر روزانه ناشی از ریزگردها در نیمه غربی کشور تا سمنان است.
بنابر این علاوه بر بخش های کشاورزی و دامپروری تمامی بخش های مختلف مناطق درگیر ریزگردها  از این پدیده خسارت می بینند . از صنعت حمل و نقل گرقته تا بخش کشاورزی و دامپروری و صنعت آب و برق و تاسیسات آبرسانی و خسارت به خانه ها و وسائل و اتومبیل ها و… هزینه های دوا و درمان و… و … کاسته شدن ارزش املاک و مستقلات در مناطقی که مورد هجوم دائمی ریزگردها قرار می گیرند تا  صنعت توریسم در منطقه و این تنها خساراتی است که به طور مستقیم در مناطق مورد هجوم ریز گرد اتفاق می افتد . خسارات مهاجرت مردم از مناطق مورد هجوم به مناطق دیگر و مشکلات و مسائلی که به دنبال این پدیده پیش می آید و… همه از عوارض ریزگردها می باشند که بسیاری از آنها درنمودار شماره یک شرح داده شده است .

۶- صدمه ریزگردها به محیط زیست

یکی از مهمترین خسارات ریزگردها صدمه ای است که به محیط زیست می زنند .  

۱ ) خسارت به جنگل ها و مراتع

 همان صدمه هائی که ریزگردها به درختان و گیاهان اهلی می زنند به مراتع و درختان جنگلی هم وارد می کنند و همه ساله باعث خشک شدن و از بین رفتن بخش عظیمی از مراتع و جنگل ها می شوند که در اینجا به صورت نمونه به جنگل های بلوط که مناطق وسیعی را در غرب ایران شامل می شود می پردازیم .

۲) خسارت به درختان بلوط

منطقه غرب کشور در رشته کوه های زاگرس پوشیده از درخت های بلوط می باشد ارتفاع این درختان تا ۱۲متر هم می رسد . درخت بلوط درخت بسیار مقاومی است ریشه این درختان بین ۴ تا ۵ متر درعمق زمین نفوذ کرده و همچنین تا ده ها متر در سطح زمین گسترش می یابند .بنابر این نقش مهمی در تثبیت خاک دارد . همین درختان بلوط ضمن فضای سبز وخرم و زیبائی که به منطقه می دهند از فرسایش خاک هم جلوگیری می کنند.
همچنین در کنار درختان بلوط انواع درختان دیگر همچون بادام کوهی و بنه وحتی درختان گرمسیری هم می رویند و از برکت درختان بلوط با کمترین بارندگی هم می توانند دوام بیاورند . نابودی درختان بلوط ضمن نابودی طبیعت سرسبز منطقه باعث از بین رفتن درختان دیگر و جانوران و حیوانات کمیابی که زندگیشان وابسته به این درختان می باشد می شود . بنابراین حفظ سرسبزی و طراوت این درختان و جنگل ها همیشه از دغدغه های مسئولین زحمتکش محیط زیست می باشد .
متاسفانه برگ های درختان بلوط حالت کرکی مانند داشته و بشدت گرد و غبارهای حاصل از ریزگردها را جذب می کنند و توان نفس کشیدن خود را از دست می دهند همه ساله تعداد بسیار زیادی ازدرختان بلوط تنها به این دلیل خشک می شود ,خشک شدن درختان بلوط جنگل را هم مستعد آتش سوزی می کند و بنابراین همه ساله  هزاران هکتار از جنگل های بلوط تنها  به همین دلیل از بین می رود . همچنین ریزگردها درختان بلوط را مستعد حمله آفاتی همچون انگل لورانتوس و سوسک چوبخوار می کنند .  

  

 شکل شماره ۱۳ – جنگل های بلوط غرب ایران

۷-  کانون های تولید ریزگرد در ایران

در مورد کانون های ریزگردهائی که نقاط مختلف ایران (همانند خوزستان) را مورد هجوم قرار می دهند بحث های مختلفی شده و نظرات مختلفی گفته شده بسیاری معتقدند بیشتر این ریزگردها منشاء خارجی دارند و از کانون هائی در عراق و سوریه بلند می شوند و بسیاری هم معتقدند بیشتر ریز گردها منشاء داخلی دارند . و تالاب ها و دریاچه هائی که خشکیده شده اند منشاء این ریزگردها می باشند . در اینجا در مورد نظریه های مختلفی که ابراز شده توضیح می دهیم . البته این به این معنی نیست که یک نظریه کاملا درست و بقیه اشتباه باشند ترکیبی از این نظریه ها می تواند ما را راهنمائی کرده تا کانون ها و علت واقعی این معضل را پیدا کنیم .

۱) باد شمال

در کشور ایران، عامل اصلی بروز ریزگردها، «باد شمال» است. این باد معمولا بین ماه‌های فروردین تا شهریور فعال است ، باد شمال ,در شمال منطقه خاورمیانه شکل می‌گیرد و با گذر از کوه‌های ترکیه و شمال عراق که همانند قیفی بزرگ عمل می‌نمایند، به بیابان‌های عراق و سوریه وارد گردیده و از آن جا ضمن ورود به کشور ما، تا خلیج فارس و رسیدن به آب‌های آزاد پیش می‌رود. این باد با گذر از بیابان‌های کشورهای مختلف، به طوفانی از ریزگرد تبدیل شده و سراسر منطقه را متاثر می‌سازد.
بحران منطقه و جنگ های داخلی در عراق و سوریه باعث شده کشتزارها شخم زده رها شوند و همه به کانون های خطرناک ریزگردها تبدیل شوند . یکی دیگر از عوامل خشک شدن کشتزارها و دشت های عراق و سوریه ( و حتی شکل گیری جنگ داخلی سوریه ) را خشک شدن دجله و فرات بخاطر سد سازی های بی رویه و غارت و چپاول آب ها توسط دولت ترکیه می دانند .

۲) ریزگردهای عربی

طبق این نظریه به طور کلی ، محققین مهم‌ترین کانون‌های خارجی گرد و غبار یا ریزگردهای نفوذی به ایران را به شرح زیر برشمرده‌اند :
سه کانون در سوریه ، یک کانون در مرز سوریه و عراق ، چهار کانون در شمال عراق و حوزه رود فرات و یک کانون در مرکز عراق , منابع دیگر از دشت‌های شرقی و جنوب شرقی عربستان، بخش‌هایی از امارات متحده عربی، یمن و کویت و همچنین شمال آفریقا نیز به عنوان کانون‌های خارجی بروز گرد و غبار در ایران معرفی شده اند . این کانون‌ها در مجموع باعث بروز طوفان‌هایی از گرد و غبار می‌شوند که به ریزگردهای عربی موسوم هستند.
بدتر از همه آن که گفته می شود ریزگردهای عربی از خطرناک ترین ریزگردها هستند و به انواع قارچ های سمی و مواد رادیو اکتیو آلوده هستند .

۳) ریزگردهای داخلی

 با این حال و علیرغم آن که صاحب نظران ، سهم کانون‌های خارجی را در تولید گرد و غبار بیش از ۷۰ درصد ذکر نموده‌اند، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مناطق متعددی در داخل خاک کشور ما وجود دارند که قادرند در تولید طوفان‌های گرد و غبار نقش داشته باشند . در این میان از تالاب‌های خشک شده‌ای نظیر تالاب هورالعظیم یا هورالهویزه که یکی از مهم‌ترین کانون‌های گرد و غبار است، یاد می‌شود. هرچند تنها یک سوم از تالاب هورالعظیم در کشور ما واقع شده و دو سوم دیگر آن در کشور عراق قرار دارد. همچنین در برخی منابع به دلتای آبادان و تپه‌های ماسه‌ای آن به عنوان نواحی مستعد تولید ریزگرد اشاره شده است.
همچنین از دریاچه خشکیده هامون هم باید نام برد که سهم بزرگی در ایجاد ریزگردهای استان بلوچستان و کشورهای همجوار دارد .

۴) ریزگردهای تابستانی و زمستانی

طبق یک نظریه ریز گردهای فصل زمستان و پاییز , منشاء داخلی و ریز گردهای بهار و تابستان منشاء خارجی دارند و با این حساب حداکثر ۳۰درصد از ریز گردها منشاء داخلی و ۷۰ درصد منشاء خارجی دارند .

۵) چرا بیشتر ریزگردها منشاء داخلی دارند ؟

طبق این نظریه بیش از ۹۰ درصد ریزگردها منشاء داخلی دارند و ریزگردهای خارجی به صورت استثنائی می توانند وارد خاک ایران شوند و مسئولینی که منشاء ریزگردها را خارجی می دانند میخواهند مسئولیت را از سر خود باز کنند و به گردن همسایگان بندازنددلائلی که ثابت می کند ریزگردها منشاء داخلی دارند از این قرار است :
۱-۴) ریزگردها درشت ذره : عمده ریزگردهای ایران بالای ۱۰ میکرون قطر دارند و ریزگرد بالای ۱۰میکرون اصلا نمی‌تواند منشا خارجی داشته باشد ، چرا که حداکثر ۵۰ کیلومتر می‌توانددر هوا راه برود.
۲-۴) وجود جلبک ها در ریزگردها : طبق آزمایشات انجام شده روی ریزگرد‌های منطقه جنوب خوزستان نزدیکی مرزعراق نوعی جلبک دریائی به نام “دیازتوم “و همچنین نوعی زئوپلانکتون (جانوران ذره بینی که در همه آب ها یافت می شوند و اولین زنجیره غذائی را در دریاها تشکیل می دهند) به نام “استراکد” یافت شده که ثابت می کند این ریزگردها از بستر خشکیده تالاب ها (نه صحراهای خشک) برمیخیزد . با توجه به نزدیکی تالاب خشکیده هورالعظیم این ریزگردها از هورالعظیم بلند شده است . سایر تحقیقات هم نشان داد بیشتر ریزگردهای ایران منشاء تالابی (بستر خشکیده تالاب ها و دریاچه ها ) دارند .
۳-۴) جنس تپه های شنی صحرا : جنس تپه های شنی صحراهای عربستان و آفریقا ماسه درشت است و این ماسه ها نمی توانند تبدیل به ریزگرد شوند در حالی که ریزگردها نه تنها تا مرزها , بلکه تا تهران نیز آمده اند .

۶) نتیجه گیری

از کل مباحث این قسمت می توانیم به این صورت نتیجه گیری کنیم : بسیاری از ریزگردها منشاء خارجی داشته که عمده آن بخاطر جنگ و بی ثباتی کشورهای عراق و سوریه و رها شدن زمین های کشاورزی و عدم مهار ریزگرد در این کشورها می باشد (همچنین به غارت آب رودهای دجله و فرات ,هیرمند هم باید اشاره کرد ) ولی بسیاری از ریزگردها منشاء داخلی داشته و ناشی از سدسازی های غیر اصولی و… قطع شدن حقابه تالاب ها و دریاچه ها می باشد .( همچنین پروژه های سود جویانه ای همچون استخراج نفت و… )

۸- تالاب های هورالعظیم , دریاچه هامون و دریاچه ارومیه

نظر به اهمیتی که این سه دریاچه و تالاب درحفظ محیط زیست ایران دارند این سه مورد را به طور جداگانه بررسی می کنیم .

۱) تالاب هورالعظیم و مقصران خشک شدن آن

هورالعظیم (به معنای تالاب بسیار بزرگ) یا هورالهویزه (به معنای تالاب هویزه) یا تالاب بزرگ هویزه , بزرگ‌ترین تالاب استان خوزستان و یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های ایران است. تالاب در مرز ایران و عراق واقع شده و حدود یک سوم این تالاب در ایران و دوسوم آن در کشور عراق است. این تالاب از دیدگاه منابع جانوری و گیاهی بسیار غنی بوده که هم‌اینک این منابع با نابودی روبه‌رو است .
این تالاب از آب‌های اضافه رودکرخه ، دویرچ و بخشی از آب‌های اضافه اروندرود تشکیل شده‌است. ژرفای این هور (تالاب) کم است ولی تدریجاً در وسط آن به چندمتر می‌رسد . سراسر هورالعظیم با نی پوشیده شده‌است . مساحت مشخص شده توسط اداره کل محیط زیست خوزستان به عنوان تالاب حدود۰۰۰ر۱۱۸ هکتار می‌باشد.
خشک شدن تالار هوالعظیم علت عمده بیشتر ریزگردهای خوزستان می باشد. ولی مقصر و یا مقصران اصلی خشک شدن چه کسانی هستند گفتارهای مختلف و گاه متضادی وجود دارد .  
۱- ۴ ) صدام :  طبق یک نقل قول دولت صدام در زمانی که به سرکوبی شیعیان و مبارزین می پرداخت برای جلوگیری از پناه گرفتن آنها در نی زارها و بیشه های اطراف تالاب اقدام به آتش زدن عمدی نی زارها و تعغیر مسیر رودها به منظور خشک کردن عمدی تالاب کرده و قسمت عمده ای از تالاب را خشک کرد .
۲-۴) سد آتاتورک و دولت ترکیه : دولت ترکیه با ساختن سدهای متعدد و غارت و چپاول آب های دجله و فرات مقصر واقعی خشک شدن تالاب می باشد .
۳-۴) شرکت های نفتی : حتی گفته می شود یکی از بزرگترین مقصران خشک شدن تالاب , شرکتهای نفتی بودند . در تالاب هورالعظیم نفت پیدا شده و این شرکت ها روزانه ۲۰ هزار بشکه نفت از تالاب استخراج می کردند و بنابراین به صورت عمدی اقدام به خشک کردن تالاب کردند .

شکل شماره ۱۴ – تالاب هورالعظیم در زمان آبادانی
شکل شماره ۱۵ – تالاب هورالعظیم بعد از خشک شدن ( به دکل شرکت نفت دقت کنید )

۵) دریاچه هامون

دریاچه و تالاب بین‌المللی هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه ، هفتمین تالاب بین‌المللی جهان و یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره در ایران است. دریاچه و تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان واقع شده‌اند . این دریاچه از سه دریاچه کوچک به نام‌های هامون پوزک ، هامون سابوری و هامون هیرمند تشکیل شده‌است که در زمان فراوانی آب به هم می‌پیوندند و دریاچه مشترک هامون بین افغانستان و ایران را تشکیل می‌دهند. رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود به هامون  می باشد همچنین روخانه های :
خاش‌رود ، فراه ، هاروت‌رود ، شور رود ، حسین‌آباد و نهبندان نیز به هامون می‌ریزند.
وسعت دریاچه هامون در زمان پرآبی ۵۶۶۰ کیلومتر مربع است که از این مقدار ۳۸۲۰ کیلومتر مربع متعلق به ایران و بقیه متعلق به افغانستان است. با این اوصاف، دریاچه هامون وابسته به رودخانه هیرمند است و این وابستگی باعث شده تا هرگونه نوسانات در میزان آب آن، مشکلاتی را برای کل سیستم به وجود آورد.
همانطور که در قسمت های قبل توضیح داده شد غارت حقابه آب این دریاچه توسط افغان ها عامل اصلی خشک شدن این دریاچه می باشد . با خشک شدن این دریاچه بستر خشکیده آن تبدیل به یکی از خطرناک ترین کانون های ریزگردها شده است .

 

 شکل شماره ۱۶ – دریاچه هامون در زمان پر آبی 
شکل شماره ۱۷ – بستر خشکیده دریاچه هامون

 ۶) دریاچه ارومیه  

دریاچه اُرومیه نام دریاچه‌ای در شمال غربی ایران است. طبق تقسیمات کشوری ، این دریاچه میان دو استان آذربایجان غربی و  آذربایجان شرقی قرار گرفته‌است. مساحت این دریاچه در تابستان ۲۰۱۵ در حدود شش هزار کیلومتر مربع بود که در ردیف بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت قرار می‌گیرد. دریاچهٔ ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچهٔ داخلی ایران، بزرگ‌ترین دریاچهٔ آب شور در خاور میانه، و ششمین دریاچهٔ بزرگ آب شور دنیا است.آب این دریاچه بسیار شور بوده و بیشتر از رودخانه‌های زرینه‌رود ، سیمینه‌رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌شود.
این دریاچه از اواسط دهه ۸۰ شروع به خشک شدن کرد و امروزه در خطر خشک شدن کامل قرار دارد. بررسی تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۵ دریاچه ۸۸ درصد مساحت خود را از دست داده (گزارش‌های قبلی تنها به از دست رفتن ۲۵ تا ۵۰ درصد مساحت دریاچه اشاره کرده بودند). دلایل بسیاری برای خشک شدن دریاچه ذکر شده‌است از جمله خشکسالی، احداث بزرگراه بر روی دریاچه، و استفاده بی‌رویه از منابع آب حوزه آبریز دریاچه و همچنین بارش کم برف و باران در سال‌های اخیر می‌باشد. تحقیق جدیدی توسط چندتن از محققان در آمریکای شمالی نشان می‌دهد که خشک‌سالی تنها باعث کاهش ۵ درصدی بارش درحوزه آبریز دریاچه شده و عوامل انسانی شامل پروژه‌های جاه‌طلبانه توسعه اقتصادی-آبی به همراه ساخت بزرگراه  ۱۵ کیلومتری بر روی دریاچه با دریچه کوچک ۱/۲ کیلومتری وضعیت دریاچه را به بحران کشانیده‌است که برای ساخت آن از کوه مجاورت دریاچه استفاده کردند . تا سال ۲۰۱۲ بیش از دویست سد بر روی رودخانه‌های حوزه آبریز این دریاچه در مرحله آماده بهره‌برداری ، یا پایان مراحل طراحی بودند.
با خشک شدن کامل دریاچه خطری بسیار بزرگ تا شعاع ۵۰۰ کیلو متری مردم منطقه را تهدید می کند . ریز گردهائی که از بستر خشکیده دریاچه برمی خیزند دارای نمک فراوان و املاح سنگین و فلزات سمی به همراه مواد سمی که توسط کارخانجات صنعتی با آب رودخانه ها وارد دریاچه شده است , می توانند تا خود تهران نیز برسند .

شکل شماره ۱۸ – دریاچه ارومیه در زمان پر آبی
شکل شماره ۱۹ – بستر خشکیده دریاچه ارومیه

۷) ستاد احیاء دریاچه ارومیه

سرانجام برای نجات دریاچه ارومیه مسئولین دست به کار شدند . با انتخاب دکتر حسن روحانی در خرداد ۱۳۹۲ به عنوان رئیس جمهور طبق دستور ایشان ستادی به نام “ستاد احیاء دریاچه ارومیه” تشکیل شد که ریاست آن را به جناب دکتر اسحاق جهانگیری ( معاون رئیس جمهور ) سپرده شد و طی این سال ها برنامه های مفیدی در جهت نجات دریاچه ارومیه برداشته شد که البته کافی نبود ولی درحال انجام است .
از جمله طرح های در رابطه با ستاد احیاء دریاچه ارومیه افزایش حقابه دریاچه از محل رودهای ورودی و برای این که کشاورزان متضرر نشوند با طرح های کارشناسی آبیاری قطره ای و آبیاری تحت فشار و…از مصرف و اصراف آب کاسته تا بتوانند به افزایش آب دریاچه ارومیه کمک کنند .
 اطلاعات مربوط به ستاد را می توانید در لینک مقابل مطالعه کنید : ستاد احیاء دریاچه ارومیه
یکی از راه حل های نجات دریاچه ارومیه انتقال آب از رودخانه ارس و دیگری انتقال آب از دریای خزر و دیگر انتقال آب ازدریاچه وان ترکیه می باشد که موافقت دولت ترکیه را هم کسب کرده اند . هر کدام از این طرح ها مشکلات مربوط به خودش را دارد و بایدکارشناسی شده و بودجه کافی برایش تصویب شود .
طبق گزارش های ستاد درحالی که ۹۰ درصد دریاچه خشک شده بود و بقیه هم در شرف خشک شدن بود سطح آب دریاچه بالا آمده و در حال احیا می باشد ولی تا احیاء کامل دریاچه هنوز زمان زیادی در پیش است .

  

 شکل شماره ۲۰ – روند خشک شدن دریاچه ارومیه از سال ۱۹۷۲ تا ۲۰۱۴

۹- فوائد ریزگردها و طوفان های گرد و غبار

ریزگردها و طوفان های گرد و غبار به خودی خود پدیده مضری نیستند این پدیده (جابجائی خاک و  انتقال آن به نقاط روردست توسط باد ) میلون ها سال است که جریان دارد و در سیاره های سنگی هم که دارای اتمسفر هستند جابجائی خاک توسط باد مرتب صورت می گیرد . آن چیزی که ریزگردها را به پدیده ای مضر و خطرناک تبدیل کرده آلودگی هوا و تعغیر اقلیم و به دنبال آن نابودی محیط زیست و پوشش گیاهی به همراه خشک کردن دریاچه ها و تالاب ها , بواسطه فعالیت های بشری می باشد .
در این قسمت در مورد فوائد ریز گردها و طوفان های گرد و خاک توضیح می دهیم .

۱) نقش ریز گردها در تغذیه اقیانوس ها

یکی از موادی که در تغذیه موجودات ساکن در اقیانوس ها و دریاها نقش حیاتی دارد عنصر آهن می باشد . این عنصر مهم در گردو خاک بیابان ها و کویرها به وفور یافت می شود ولی در دریاها و اقیانوس ها یافت نمی شود . طوفان های گرد و غبار با انتقال خاک صحراها و بیابان ها به اقیانوس ها نقش مهمی در تغذیه اقیانوس دارند .
البته مقدار زیاد ریزگردها که وارد آب اقیانوس ها می شوند می تواند رشد جلبک ها را تسریع کرده و باعث مرگ آبزیان دیگر شود .   

۲) نقش ریز گردها در تغذیه جنگل های آمازون

آمازون، نام بزرگ‌ترین جنگل بارانی جهان است که در شمال آمریکای جنوبی قرار گرفته و بیشتر آن در خاک برزیل و پرو جای دارد. بیش از نیمی از تمامی جنگل‌های بارانی باقی‌مانده در جهان در آمازون قرار دارد. مساحت جنگل‌های آمازون ۵/۵ میلیون کیلومتر مربع است که بین ۹ کشور تقسیم شده‌است.
بنابراین جنگل های آمازون نقش بسیار مهمی در تثبیت گازهای گلخانه ای و تصفیه هوا دارد و به «ریه تنفسی کره زمین» شهرت یافته است .
بخاطر عبور سرشاخه های رود آمازون از داخل جنگل و بارندگی های بسیار زیادی که وجود دارد همه ساله مقدار بسیار زیادی از خاک مغزی این جنگل از دست می رود و باید جایگزین شود . از جمله عناصر مهمی که برای این جنگل ها مهم می باشد عنصر “فسفر “ می باشد .
زمانی صحرای آفریقا مملو از دریاچه های کوچک و بزرگ بود که موجودات بیشماری در آن زندگی می کردند بعد از خشکیده شدن دریاچه ها و تبدیل مناطق سبز و خرم به بیابان و کویر بقایای موجوداتی که زندگی می کردند ( از جمله باکتری ها ) باقی ماندند که این بقایا سرشار از فسفر هستند که برای رشد گیاهان بسیار مفید می باشند . طوفان های گرد و غبار قدرتمند همه ساله ۲۸ هزار تن خاک و گرد و غبار را از صحرای آفریقا و از طریق اقیانوس اطلس به جنگل های آمازون منتقل کرده که این مقدار خاک دارای ۲۲ هزار تن فسفر می باشد که برای تغذیه این جنگل ها حیاتی و مهم می باشد . البته مقدار بسیار زیاد دیگری از این غبارها به جنگل های حاره ای دیگر می رسد و در پر بار کردن جنگل ها نقش بسیار مهمی دارد . این غبارها که تا حدودی قلیائی هستند در مسیر خود با ابرهای اسیدی برخورد کرده و فسفر خود را به فسفر مفید ( کود فسفر ) برای درختان تبدیل می کنند .

شکل شماره ۲۱ – نقشه جنگل های آمازون

 

شکل های شماره ۲۲ تا ۲۴ – مناظری از جنگل های آمازون

۳) نقش ریز گردها در کاستن از اثرات گرمایش جهانی 

پدیده گرمایش جهانی یکی از پدیده های شوم در رابطه با آلودگی هوا و جو می باشد که می تواند حیات را در زمین با تهدید جدی مواجه کند . برای مطالعه در مورد گازهای گلخانه ای به مقاله “گازهای گلخانه ای “ که در همین سایت منتشر شده مراجعه کنید .
 ریزگردها می توانند با پراکنده کردن نور خورشید تا حدودی جلو گرم شدن زمین را بگیرند و از اثرات گرمایش زمین بکاهند .

۴) نقش ریز گردها در پراکنده کردن اشعه ماوراء بنفش 

اشعه ماوراء بنفش از جمله اشعه های خطرناک می باشد که در صورت برخورد با بدن می تواند از پوست گذشته و سرطان پوست ایجاد کند همچنین آب مروارید هم تولید می کند . برای مطالعه در مورد تاثیر اشعه ماوراء بنفش بر بدن به مقاله “ هوا و جو “ که در همین سایت منتشر شده مراجعه کنید .
ریز گردها با پراکنده کردن اشعه ماوراء بنفش نقش موثری در از بین بردن این اشعه زبیانبار دارند .

۵) نقش ریز گردها در بارش بارندگی   

در درون ابرها قطرات بسیار ریزی از آب وجود دارد که بخاطر سبکی و جریان های رو به بالا در درون ابرها باقی مانده و سقوط نمی کنند.برای بارش باران ذرات بسیار ریزی لازم است ( این ذرات ریز را در اصطلاح هواشناسی  “آیروسل”  می گویند) تا قطرات ریز باران در اطراف آن شکل گرفته و سنگین شده و به صورت باران بر سطح زمین سقوط کنند .
ذرات بسیار ریزی که در ریزگزدها هستند می توانند قطرات باران را در اطراف خود جمع کرده و ابر غیر بارور را به ابر بارور تبدیل کرده و بارندگی تولید کنند .

۱۰- راه کارهای مقابله با ریزگردها  

ریزگردها مدتی است که به دغدغه‌ای همگانی در سطح بین‌المللی تبدیل شده‌اند و بررسی‌های میدانی زیادی برای مقابله با آنها و شناخت منبع آنها انجام شده است.برای مقابله با ریزگردها باید علت آن را  شناخت و سعی کرد عاملی که ریزگردها را بوجود آورده مرتفع کرد با توجه به آنچه در مورد علل ریزگردها گفته شد این راهکارها را می توان برای از بین بردن کانون های ریز گردها و جلوگیری از بوجود آمدن کانون های جدید انجام داد .

۱) مقابله با بیابان زائی

 یکی از راه های تبدیل شدن دشت ها و بیابان ها به کانون ریزگردها از بین بردن پوشش گیاهی با قطع درختان , کندن بوته ها , چرای بیش از حد دام و… هر عاملی که پوشش گیاهی بیابان را از بین برده و یا در معرض خطر قرار دهد.پس در مرحله اول باید با بیابان زائی مقابله کنیم .

۲) مقابله با گرمایش جهانی و تعغیر اقلیم

یکی از آثار آلودگی هوا اثر گلخانه ای می باشد .(برای مطالعه بیشتر به مقاله“ اثر گلخانه ای “مراجعه کنید.ورود گازهای گلخانه ای به جو زمین باعث تعغیر اقلیم وخشکسالی های گسترده شده است وخشکسالی ها باعث خشک شدن تالاب ها و دریاچه ها و هجوم ریزگردها شده است پس هر عملی که از ورود گازهای گلخانه ای جلوگیری کند به مهار ریز گردها نیز کمک می کند.

۳) حقابه تالاب ها را در نظر بگیریم

 تالاب ها و دریاچه ها از میلون ها سال پیش از طریق آب رودخانه ها تغذیه می شد تا  آن که بشر به منظور استفاده از آب رودخانه ها اقدام به ساختن سدها و انحراف مسیر رودخانه ها کرد و خشکسالی و پدیده اقلیم هم این اثر را تشدید کرد .
اگر چه سدسازی به منظور استفاده بهینه از منابع آب کاری پسندیده است ولی اگر بی رویه و غیر کارشناسانه و بدون در نظر گرفتن عواقب زیست محیطی انجام شود و دراین میان حقابه تالاب ها و دریاچه ها (حداقل آبی که باید برای حفظ تالاب ها و دریاچه ها واردحوضه آبریز آنها شود) را درنظر نگیریم ضرر و زیان آن به مراتب بیشتر است .  

۴) صرفه جوئی در مصرف آب

 سدهائی که بر روی رودخانه ها ساخته می شود به منظور استفاده کشاورزان و آب شهری می باشد هر چقدر اصراف بیشتری در مصرف آب صورت بگیرد مسئولین مجبور می شوند آب بیشتری به بخش کشاورزی و شهری اختصاص دهند و حقابه تالاب ها و دریاچه ها بیشتر پایمال می شود و با سرعت بیشتری رو به خشک شدن می گزارند .
در حال حاضر ۹۰ درصد آب ما در بخش کشاورزی مصرف می شود (در واقع حیف و میل می شود) روش های آبیاری مدرن (قطره ای و بارانی) کمک می کند تا صرفه جوئی بیشتری در مصرف آب صورت بگیرد .

۵) شخم زدن زمین و رها کردن آن

در بسیاری از مناطق کشاورزان (بخصوص دیم کاران ) قسمتی از زمین های خود را زیر کشت برده و قسمت دیگر را شخم زده رها می کنند تا حاصلخیزی زمین برای سال های آٰینده افزایش یابد . این کار علاوه بر تحمیل هزینه های اضافه شخم زدن نتیجه ای جز تبدیل زمین به کانون های ریز گرد ندارد .

۶) شناسائی کانون های ریز گردها

 طبیعی است که شناسائی کانون ریزگردها مهمترین راه برای مقابله با ریزگردها می باشد بنابراین باید ابتدا کانون ها را شناسائی کرد بعد برای از بین بردن آنها اقدامات لازم را انجام داد .

۷) کوشش برای ثبات سیاسی بخصوص در کشورهای همسایه

 بسیاری از ریزگردها از کشورهای همسایه می آیند بنابراین هر گونه تلاش برای ایجاد ثبات سیاسی و خاتمه جنگ های مختلف در این گونه کشورها علاوه بر فوائد انسان دوستانه و امنیتی و سیاسی و اقتصادی در مهار ریز گردها و حفظ محیط زیست منطقه هم نقش مهمی دارد .

۸) همکاری منطقه ای

 مشکل ریزگردها اختصاص به یک کشور خاص ندارد زیرا ریزگردها مرزهای سیاسی را نمی شناسند بنابراین همکاری و روابط دوستانه با کشورهای دیگر (بخصوص کشورهای همسایه ) نقش مهمی در مهار ریز گردها دارد .

۹)  تثبیت شن های روان

 تثبیت شن های روان یعنی روش هائی که جلو حرکت شن ها روان را بگیرد امروزه چندین روش برای جلوگیری از حرکت شن های روان وجود دارد که گاه تنها و گاه به طور موازی به پیش می رود . نظر به اهمیت این قسمت در بخش دیگر به طور جداگانه توضیح می دهیم .

۱۰) استفاده از تجربه کشورهای دیگر

بسیاری از کشورها که خود درگیر حرکت شن های روان , ریزگردها و طوفان های شن بودند روش های مختلفی را انجام دادند که در اینجا می توانیم نمونه های آن را ذکر کنیم .
نظر به اهمیت این قسمت آن را در قسمت جداگانه شرح می دهیم . 

۱۱- تثبیت شن های روان  

روش های مختلفی برای تثبیت شن های روان وجود دارد که گاه تنها و گاه به صورت موازی به پیش می رود .

۱) درخت کاری و بته کاری

درخت کاری و بته کاری یکی از بهترین راه های تثبیت شن های روان می باشد که در هر کجا امکانش بود باید اجرا شود این طبیعی ترین روش جلوگیری از حرکت شن های رون و ایجاد طوفان های گرد و خاک می باشد .

۲) ایجاد بادشکن

باد شکن به موانعی می گویند که در مسیر باد قرار داده تا جلو حرکت شن های روان را بگیرد در چنین حالتی شن ها پشت بادشکن ها گیر کرده و جلوتر نمی روند . این همان نقش بوته ها را بازی می کند که جلو حرکت شن ها  را می گیرد . معمولا پشت چنین موانعی تپه های ماسه ای ایجاد می شود .

۳) مالچ پاشی

یکی ازروش های تثبیت شن های روان مالچ پاشی می باشد ( مالچ یا خاکپوش نوعی پوشش غیر زنده است که روی شن های روان ریخته تا مانع از حرکت آنها بشود ) از مالچ پاشی برای جاهائی استفاده می کنند که امکان بوته کاری و درخت کاری و … وجود ندارد و یا اگر داشته باشد خیلی پر هزینه می باشد . مالچ ها انواع مختلف دارند که در اینجا شرح می دهیم .
۱-۳) كلش برگ و ساقه هاي خشك ( مالچ طبیعی) : یکی از انواع مالچ ها  ,مالچ طبیعی است که عبارت است از بازمانده گیاهان و مواد آلی مانند ساقه و برگ گیاهان (گیاخاک) یا موادی مانندخاک اره که برای محیط زیست نیزخطری ندارد . البته باید آنها را فشرده کرد (غلتک) و برای چسبندگی بیشتر هم کمی روی آن قیر پاشید .
۲-۳) قیرهای امولسیونی : نوعی مواد شیمیائی است که از فراورده های نفتی بدست می آید در این مواد مقداری آب به صورت قطراتی داخل مواد قیری وجود دارد ( امولسیون مخلوط مایع در مایع می باشد و در اینجا آب به صورت امولسیون داخل مواد قیری می باشد) بعد از پاشده شدن مالچ ها روی سطح زمین قیر شکسته شده و آب در زمین نفوذ می کند و بعد قیر به صورت یک پوشش سراسری روی زمین را پوشش می دهد .
مزیت آن ارزان بودن و سرعت بسیار بالای آن می باشد و در حال حاظر راحت ترین کار و ارزان ترین روش می باشد که در کشور ما سابقه بسیار طولانی دارد و از گذشته تا امروز برای جلوگیری از حرکت شن های روان در سطح وسیع به کار رفته و می رود . این روش اگر چه ساده و پر کاربرد است ولی مشکلات زیست محیطی مربوط به خودش را دارد .مالچ ها توسط دستگاه های مخصوص روی زمین پاشیده می شوند . ( شکل شماره ۲۵ )

شکل شماره ۲۵ – ماشین آلات مالچ پاشی

۳-۳) سایر مالچ ها : بجز مالچ های طبیعی و قیرهای امولسیونی مالچ های دیگری هم وجود دارد که در اینجا دیگر به شرح آن نمی پردازیم .

 ۱۲- تجربه کشورهای دیگر در بیابان زدائی و مهار ریز گردها

بجز ایران کشورهای دیگری بوده و هستند که دچار بحران ریزگردها بوده و با مدیریت صحیح توانستند بهترین روش را انتخاب کرده و بحران را بسرعت حل کنند . در اینجا نمونه هائی ذکر می شود .

۱) بحران ریزگردهای دره “اُونز” در آمریکا ( روش توپ های کلوخی )

دره اونز در آمریکا که بقایای رودخانه و دریاچه اونز در آن قرار داشته برای سال ها کانون تولید ریزگردها در شهر لس آنجلس بود . محققان سرانجام برای مقابله با این بحران از یک روش ارگانیک استفاده کردند .
در این روش با استفاده از تراکتور صفحات رُسی موجود در بستر دریاچه به شکل توپ بسکتبال درمی‌آید و این توپ‌های کلوخی می‌تواند برای سال‌ها از پخش شدن ریزگرد در منطقه جلوگیری کند .
این راهکار ابتدا در دهه ۹۰ میلادی درست پس از یک بارش شروع شد و تنایج بسیار خوبی هم داد . در سال ۲۰۱۴ وزارت آب و نیرو در آمریکا تصمیم گرفتند آن را در سراسر بستر دریاچه  “اُونز” اجرا کند . این بار علاوه بر استفاده از توپ های کلوخی از شیارهائی به عمق ۶۰ تا ۹۰ سانتیمتر هم بهره گرفته شد تا از میزان خاک رس موجود در سطح نیز کاسته شود .
در نتیجه اجزای این طرح کیفیت هوای این منطقه تا ۹۰ درصد بهبود داشته است . نکته جالب توجه این است که کیفیت هوای این منطقه تا پیش از اجرای این طرح در بدترین وضع ممکن در کل آمریکا بوده است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۱۷ میلادی کیفیت هوای آن در آمریکا جزو بهترین مناطق باشد.
نکته جالب توجه این است که این روش نیاز به آب زیادی ندارد و هزینه اجرای آن نیز نسبت به طرح های دیگر بسیار پائین تر است . هزینه تمام شده در این روش ۶۰ درصد ارزانتر از روش های مشابه می باشد با استفاده از این روش در مصرف آب هم به میزان سه میلون گالن ( حدود ۱۳۵۰۰ متر مکعب) صرفه جوئی شد و سال بعد به ۱۰ میلون گالن ( ۴۵۰۰۰ متر مکعب ) رسید .

شکل شماره ۲۶ – دره اونز در آمریکا

۲) حمایت از کشاورزان در آمریکا

بعد از پایان جنگ جهانی اول دولت آمریکا مردم را تشویق به کاشت محصولات کشاورزی در مراتع می کرد تا هم به عنوان یک ابر قدرت همچنان صادر کننده محصولات کشاورزی بماند و هم از خشکی مراتع و ایجاد عوارض زیست محیطی (ریزگردها ) جلوگیری کند . در نتیجه آمریکا به یکی از بزرگترین تولید کنندگان محصولات کشاورزی تبدیل شد . و محصولات کشاورزی آمریکا به تمام اروپا و جهان صادر شد .
در دهه ۳۰ خشکسالی شدیدی در آمریکا رخ داد و بسیاری از مزارع در شرف نابودی بودند . کشاورزان شروع به رها کردن زمین ها و مهاجرت کردند . دولت وارد عمل شد و با وام های بلاعوض کشاورزان را تشویق به کاشتن محصولاتی مانند چوب جارو کرد که هیچ صرفه اقتصادی نداشت .( ولی کمترین مصرف آب را داشت ) دولت این چوب ها را با قیمت بالائی می خرید و بعد می سوزاند یا به مصرف خوراک دام می رساند . ولی همین امر از مهاجرت کشاورزان و روستائیان به شهرها جلوگیری کرد و بعد که بحران تمام شدکشاورزان محصولات واقعی خود را فروخته و کار به روال قبل بازگشت .

۳) چینی ها چگونه یک بیابان را به پارک جنگلی تبدیل کردند

در شمال چین در استان  هِبئی (Hebei) پارک جنگلی وجود دارد به  نام “سای هان با” که ۹۰۰ر۷۲ هکتار است . گردشگران داخلی و خارجی برای فرار از گرمای تابستان به این منطقه می آیند . این پارک جنگلی دارای دریاچه های زلال , درختان فراوان و چمن زارهای وسیع است . این جنگل زیبا در ۲۰۰ کیلومتری شمال پکن و در ارتفاع ۱۵۰۰ متری از دریا ساخته شده و از شهر پکن و تیان‌جین در مقابل طوفان های شن و ریزگردها محافظت می کند . در کنار این پارک جنگلی زیبا , بیابانی قرار دارد که در گذشته نه چندان دور (۵۶ سال پیش)این پارک جنگلی هم بخشی از همان بیابان بود که با کاردانی دولت چین و حمایت مردم آن طی سه نسل به یک پارک جنگلی سرسبز تبدیل شده است . و هم اکنون یکی از مکان های گردشگری محسوب می شود . اما چگونه ؟
در سال ۱۹۶۱ میلادی بیابان در شمال چین روبه گسترش بود , طوفان های گرد و غباری و ریزگردها شهر پکن را تهدید کرده و هوا را بشدت آلوده می کردند . میزان گرد و غبار بقدری شدید بود و هوا را بقدری تاریک می کرد که در روز هم باید چراغ ها را روشن می کردند .بنابر این در سال ۱۹۶۲دولت چین تصمیم گرفت یک جنگل مصنوعی در منطقه “سای هان با” بسازد تا با گسترش بیابان مبارزه کند بنابراین درابتدا ۳۶۹جنگل کار را با میانگین سنی۲۴سال استخدام کرد تا در این منطقه که زمستان ها دمایش به زیر ۴۰ درجه می رسید و همچنین ۷ ماه از سال برف می بارید نهال کاری کنند. جنگل کاران ازشرایط سخت محیطی و منطقه ای گله ای نداشتند ولی آنچه کار را خراب می کرد این بودکه بیش از ۸ درصد از نهال هائی که با زحمت فراوان با قطار به منطقه آورده می شدند و با سختی فراوان از قطار پیاده شده و به پای کوه انتقال پیدا می کردند زنده نمی ماندند و بقیه خشک می شدند . ولی به هر حال جنگلکاران به همه این سختی ها غلبه کردند و با کوشش و پشتکار و تلاش همه جانبه سختی ها و مشکلات را حل کردند و در مدت ۵۶ سال توانستند پارک جنگلی وسیعی بسازند تا شهر پکن و شهرهای اطراف آن را در مقابل هجوم ریزگردها و طوفان های شن محافظت کند . بعد از ساخته شدن جنگل میزان ریزگردها و طوفان های شن تا ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد . هم اکنون مدیریت جنگل این منطقه را به منطقه ای برای کاشت گونه های مختلف گیاهان فضای سبز شهری و صنعت گردشگری و برق بادی تبدیل کرده است .
 

 

 شکل های شماره ۲۷ و ۲۸ – پارک جنگلی سایهانبا قبل از ساخت 

 

  شکل های شماره ۲۹ و ۳۰ – پارک جنگلی سایهانبا بعد از ساخت 

 ۴) تبدیل بیابان به یک مرتع سرسبز در کمتر از ۱۰ سال به کمک باکتری ها 

شمال چین در حال تبدیل شدن به یک بیابان پر از شن و ریگ است . در چین هم همان مشکلات زیست محیطی ایران وجود داشته و دارد و بسیاری از مراتع بعلت بی مبالاتی و عدم مدیریت صحیح به بیابان و کویر تبدیل شده است . اخیرا باکتری هائی کشف شده اند (سیانوباکتری‌ها ) که درخشکترین اقلیم ها دوام می آورند و می توانند از طریق هوا , آب و دی اکسیدکربن مورد نیاز را بدست آورده و از طریق فتوسنتز رشد کرده و ضمن احیاء خاک یک لایه مقاوم هم بر روی زمین بکشنند تا رطوبت و بهم پیوستگی ذرات خاک حفظ شود چینی ها ضمن درخت کاری و بوته کاری و… که برای بیابان زدائی لازم است از این باکتری ها هم استفاده می کنند .
آنها ریگ و شن های کاشته شده را با “سیانوباکتری ها “ آغشته کرده و هر روز درمنطقه پخش می کنند ( آنها این باکتری ها را در کنار برکه ها پرورش داده و از آنجا جمع می کنند ) سیانو باکتری ها در ابتدا لایه زیستی به ضخامت یک سانتیمتر تشکیل دادند ولی هم اکنون این لایه افزایش یافته است .

 

  شکل شماره ۳۱ – نمونه ای از کلنی های سیانو باکتری ها 

 ۵) این مرد هندی به تنهایی یک جنگل درست کرد

برای این که نشان بدهیم حتی یک نفر هم می تواند به تنهائی (بدون هیچگونه کمک مالی و با دست خالی ) بیابان زدائی کند ماجرای این مرد هندی را که به تنهائی یک جنگل درست کرد شرح می دهیم :
“جاداو پاینگ “، ساکن جزیره ماجولی در کشور هند است وقتی دید جنگل جزیره ماجولی تبدیل به بیابان شده از سال ۱۹۷۹ به تنهائی دست به کار شد و با کاشتن چند درخت در هر روز در مدت ۳۷ سال جنگل ماجولی را احیا کرد وسعت این جنگل , دو برابر سنترال پارک نیویورک (هکتار  ۶۸۶= ۲× ۳۴۲ ) است ، پوشش گیاهی زیادی دارد و تعداد زیادی فیل، ببر، کرگدن و آهو در آن زندگی می‌کنند و پناهگاهی برایشان شده است.

شکل شماره ۳۲ – جاداوپاپینگ و جنگل ماجولی

برای مطالعه سایر مقاله های نجومی روی شکل زیر کلیک کنید.

برای مطالعه مقاله های روانشناسی اینجا  را کلیک کنید .

عکس های طبیعت, طبیعت خوانسار , شکوفه های بهاری  , گلستان کوه ,دانلود آلبوم های کامل بهترین و زیباترین عکس ها ,آلبوم هائی با صدها عکس کیفیت بالا ,  در هیچ کجای اینترنت این عکسها را پیدا نمیکنید , عکس هابدون استفاده از تکنیک های فتوشاپ تهیه شده , کاملا طبیعی 

برای آموزش کامل و حرفه ای گوگل مپ روی شکل زیر کلیک کنید

همه جیز در مورد گوگل مپ

۱) هر گونه اظهار نظر را در فرم اظهار نظر کاربران وارد کنید .
۲) نظرات بعد از تایید مدیریت نشان داده می شود .
۳) با انتقادات و پیشنهادات سازنده خود ما را هرچه بیشتر  همراهی کنید . مدیریت از انتقادات و پیشنهادات سازنده شما استقبال میکند .
۴) هرگونه بهره برداری : کپی تمام و یا قسمتی از مطالب این سایت بدون ارجاع منبع آن ممنوع می باشد .
۵) تکثیر فایل های Pdf با ذکر منبع آزاد ولی فروش آن تحت هر عنوان و با ذکر منبع هم ممنوع می باشد .