ماه در آسمان به شکل های مختلف دیده می شود ( از ماه هلالی گرفته تا ماه کامل ) که در مدت یک ماه قمری (۲۹/۵روز ) اتفاق می افتد .ولی اندازه ماه هم نه در طول یک ماه قمری بلکه در یک مدت طلوع تا غروب ماه ظاهرا تعغیر می کند (در موقع طلوع یا غروب بسیار بزرگتر از وقتی که به میانه آسمان می رسد دیده می شود ) و چهره ماه هم اگر چه بخاطر قفل گرانشی ( قفل کشندی ) باید ثابت باشد ولی آن هم بخاطر پدیده ای به نام رخ گردانی تعغیرات قابل ملاحظه ای می کند در این بخش این پدیده ها را بر رسی می کنیم .
۱- رصد اشیا زمینی و آسمانی
صرف نظر از چهره ماه و این که چه بخش هائی از ماه را می توانیم ببینیم . همیشه نصف ماه ( و یا هر جسم کروی دیگری ) در معرض دید ما قرار دارد و پشت آن در معرض دید ما قرار ندارد و قابل دیدن نیست .
حال آن قسمتی هم که در معرض دید ما قرار دارد باید روشن باشد و نورش به چشم ما بتابد تا قابل دیدن شود چون ماه از خودش نوری ندارد و نورخورشید را بازتاب می کند پس باید نور خورشید به آن قسمت ها بتابد و ما بازتاب آن را ببینیم پس به طور خلاصه برای دیدن هر بخشی از ماه :
اول آن قسمت رو به ما باشد . چون قسمت هائی که پشت به ما باشد در معرض دید نیست .
دوم آن که با نورخورشید روشن شده باشد یا به عبارت دیگر روز باشد .
۱) مرز بین دیدن و ندیدن
در صورتی که یک جسم کروی در معرض دید ما باشد و نور کافی هم از آن جسم به چشم ما بتابد آن جسم قابل دیدن می شود . ولی چه قسمتی از جسم قابل دیدن و چه قسمتی غیر قابل دیدن می شود و پشت جسم پنهان می شود ؟
از چشم ناظر خطی به مرکز جسم وصل می کنیم.بعد از مرکز جسم صفحه ای بر این خط عمود می کنیم. این صفحه کره را به دو قسمت تقسیم می کند .
۱) قسمتی که رو به چشم ناظر قرار می گیرد تماما آشکار شده و دیده می شود .
۲) قسمتی که پشت به ناظر قرار می گیرد غیر قابل دیدن می شود .
شکل شماره ۱ -چه قسمت هائی از یک شی کروی دیده می شود ؟
نکته : در مورد اشیاء غیر کروی و معمولی که روزانه می بینیم هم همین قاعده کمابیش پابرجاست یعنی بستگی به شکل و زاویه جسم ما تنها یک طرف آن را می توانیم ببینیم ( مگر آن که شفاف باشد )
۲) رصد زمین مرکزی یا ناظر مرکزی
مطالبی که در قسمت قبل گفته شد مربوط به دیدن جسم کروی توسط ناظر می باشد . همان اشیاء معمولی که با فاصله معمولی توسط ما دیده می شوند .
۱-۲ ) رصد ناظر مرکزی : ناظری را در نظر بگیریم که از روی زمین به رصد اجرام آسمانی و کروی می پردازد در این حالت می توانیم تصور کنیم که ناظر به تنهائی و به گونه ای متفاوت از بقیه ناظران روی زمین آن جسم را می بیند و رصد می کند مختصاتی را هم که محاسبه می کند تنها مختص نقطه ای است که او ایستاده ما این نوع رصد را رصد ناظر مرکزی می نامیم یعنی ناظر را مرکز رصد در نظر می گیریم .
۲-۲ ) رصد زمین مرکزی : باید در نظر داشت تمام اجسام آسمانی بقدری از ما دورند که عملا رصد از قسمت های مختلف زمین هیچگونه تاثیری در شکل و اندازه و فاصله آنها ایجاد نمی کنند . بنابر این دانشمندان کل زمین را مانند یک ناظر در نظر می گیرند و تصور می کنند که تمام رصدها از مرکز زمین انجام شده است .
۳) رصد ماه از زمین
در مورد ماه مسئله کمی تفاوت دارد با وجودی که فاصله ماه تا زمین نسبت به فواصل زمینی بسیار زیاد است ولی در واقع نسبت به فواصل عظیم نجومی بسیار نزدیک است.نزدیکی ماه باعث می شود رصد ماه از قسمت های مختلف روی سطح زمین(توسط ناظران مختلف)در بعضی موارد اختلافاتی در فاصله , اندازه و مختصات ماه مشاهده شود که اگر چه این مقادیر خیلی نیست ولی در بعضی موارد مانند محاسبه طلوع و غروب ماه آن را در نظر بگیریم .
همانطور که گفته می شود در مورد رخ گردانی تفاوت رصد از قسمت های مختلف زمین باعث تعغیرات اندکی در شکل ماه می شود
همچنین اختلافی که در مختصات ماه بخاطر رصد از قسمت های مختلف زمین ایجاد می شود کمک می کند تا فاصله ماه تا زمین را اندازه بگیریم .
شکل شماره ۲- پرتوهای نور ماه برای دو ناظر مختلف موازی نیست ولی برای ستاره دور دست موازی است .
۴) فاصله زمین مرکزی و فاصله ناظر مرکزی ( بستگی فاصله ماه تا زمین و ارتفاع ماه )
فاصله ماه تا اجرام آسمانی ( ماه و خورشید و سیارات و… ستارگان )را بر حسب فاصله مراکز زمین و اجرام آسمانی از یکدیگر حساب می کنند . در حالی که مشاهدات از روی زمین صورت می گیرد . این باعث می شود در مختصات و فاصله اجرام آسمانی اندکی تفاوت حاصل شود . اختلاف فاصله ای که بدین طریق اندازه گرفته می شود حداکثر به اندازه شعاع زمین است ( شکل شماره ۳ ) یعنی در موقع طلوع یا غروب به اندازه شعاع زمین (۶۳۷۰ کیلومتر) به ناظر ( نه مرکز زمین ) نزدیکتر می شوند . بنابر این دو نوع فاصله در نظر می گیرند .
۱-۶) فاصله زمین مرکزی : فاصله بین مرکز زمین و مرکز اجرام آسمانی
۲-۶) فاصله ناظر مرکزی : فاصله بین ناظر و مرکز اجرام آسمانی
در مورد ستارگان این اختلاف آنقدر ناچیز است که بهیچ عنوان در نظر گرفته نمی شود.حتی در مورد خورشید و سیارات نزدیکتر هم این اختلاف قابل اغماض است ولی در مورد ماه با توجه به نزدیکی ماه به زمین اگر چه زیاد نیست ولی قابل توجه است در محاسبه طلوع و غروب ماه عدم توجه به این اختلاف می تواند اشتباه های قابل توجهی ایجاد کند . در مورد محاسبه اختلاف بین ابر ماه و میکرو ماه هم باید این تفاوت را در نظر گرفت و فاصله را تا ناظر ( نه مرکز زمین ) در نظر گرفت .
بنابر این در موقعی که ماه در کنار افق قرار می گیرد . فاصله بیشتری نسبت به ناظر داشته و اندازه زاویه ای آن کوچکتر است و در موقعی که در سمت الراس قرار دارد به ناظر نزدیکتر و اندازه اش بزرگتر است .
شکل شماره ۳ – ماه در موقع طلوع یا غروب به اندازه شعاع زمین(۶۳۷۰ کیلومتر) به ناظر(نه مرکز زمین)نزدیکتر است .
نکته : در واقع خلاف این به نظر می رسد یعنی همیشه به نظر می رسد ماه و خورشید وقتی در کنار افق قرار دارند بسیار بزرگترند . در این باره در انتهای همین بخش به طور مفصل توضیح داده می شود .
۲- اهله ماه ( نمود های ماه )
چرا ماه در آسمان به شکل های مختلف دیده می شود؟ در این قسمت به این پدیده و علت های آن خواهیم پرداخت .
۱) چه قسمت هائی از ماه را از زمین می توانیم ببینیم
ما از روی زمین حداکثر نصف ماه را می توانیم ببینیم ( همانند هر جسم کروی دیگر ) و نصف دیگر ماه در پشت ماه پنهان است ولی همیشه نمی توانیم تمام نیمه ای را که رو به زمین است ببینیم زیرا ماه از خود نوری ندارد و توسط خورشید روشن می شود و باید خورشید به آن قسمت ها بتابد و آن را روشن کند تا در فضای تاریک قابل رویت باشد . یا به عبارت دیگر روز باشد . دیگر این که ماه رو به ناظر زمینی باشد و یا به عبارت دیگر در آسمان ناظر موجود باشد .
بنابر این سه شرط برای دیدن قسمت های مختلف ماه وجود دارد .
۱) آن قسمت ها به طرف ما باشد و پشت ماه قرار نگرفته باشد .
۲) توسط نور خورشید روشن شده باشد تا قابل رویت باشد .
۳) ماه در آسمان ناظر باشد .
بخاطر موقعیت مختلف ماه و خورشید و زمین (که از گردش ماه بدور زمین حاصل می شود) خورشید نمی تواند همیشه تمام قسمت هائی از ماه را که رو به زمین است روشن کند بنابر این قسمت هائی از نیمه ماه که رو به زمین قرار دارد و توسط خورشید روشن می شود دیده شده و بقیه قسمت ها اگر چه رو به طرف زمین می باشد ولی بعلت آن که نوری از آنجا به زمین نمی رسد روشن نمی شود .
با توجه به شکل کروی ماه این عامل باعث می شود ماه ازشکل هلال تا ماه کامل تعغیر کند.(شکل شماره ۴)
شکل شماره ۴- چه قسمت هائی از ماه دیده می شود ؟
۲) شکل های مختلف ماه ( اهله ماه )
وقتی به ماه نگاه می کنیم . ماه را به شکل های مختلف از هلال تا ماه کامل می بینیم . به شکل های مختلف ماه اهله ماه(The phases of the moon) یا نمودهای ماه می گویند . (جدول شماره ۱ )
(شکل شماره ۵ اهله ماه و نام های آن را نشان می دهد این نام ها به زبان فارسی و عربی نوشته شده )
شکل شماره ۵ – اهله ماه
نکته: شکل هائی که روی دایره آبی قرار گرفته در واقع ماه را نشان می دهد که در موقعیت های مختلفی نسبت به زمین و خورشید قرار دارد . قسمتی از ماه که با رنگ زرد و نارنجی نشان داده شده قسمتی است که رو به خورشید است . و قسمتی که بین خط نقطه چین سفید و کره زمین قرار دارد قسمتی است که رو به ناظر زمینی است . ( در جدول شماره یک اهله ماه به سه زبان فارسی و عربی و انگلیسی آمده است ) در واقع باید هم رو به خورشید باشد هم رو به زمین (فصل مشترک ) و بر حسب این که سطحی که هم رو به زمین و هم رو به خورشید باشد چه مقدار از سطح ماه باشد از نظر هندسی به شکل های مختلف از هلالی تا ماه کامل دیده می شود .
برحسب این که چه بخشی از نیم دایره زرد رو به زمین قرار گیرد ماه به شکل های مختلف دیده می شود
جدول شماره ۱ – اهله ماه
نکته۱ : فاز ماه درصد بخش روشن ماه را به کل ماه می گویند .
نکته ۲ : واژه هلال واژه عربی است که متاسفانه معادل فارسی مناسب برای آن پیدا نشد .
۳) اهله زمین در ماه
همچنان که در کره زمین ماه به شکل های مختلف دیده می شود در کره ماه هم زمین به شکل های مختلف دیده می شود که از زمین نو تا زمین کامل نامیده می شود .
برای ناظران ماه (کسانی که در ماه واقع شده اند) کره زمین هم به شکل های مختلف از هلال تا زمین کامل دیده می شود . ولی تفاوتی که دارد مکمل اهله ماه می باشد . یعنی وقتی در زمین ما ماه کامل را داریم در کره ماه زمین پنهان و وقتی در روی زمین چارک اول است در کره ماه زمین در چارک دوم است و…( شکل ۶)
شکل شماره ۶- اهله ماه و زمین مکمل یکدیگرند
۴) آیا سیارات و دیگر اجرام سماوی هم به شکل های مختلف دیده می شوند ؟
اجرام سماوی درون منظومه شمسی(ماه و خورشید و سیارات و قمر ها و…) بجز خورشید که از خودش نور دارد نورشان را از خورشید می گیرند. بنابراین همیشه از روی زمین نصف سطح آن را می بینیم . حال بستگی دارد که آن قسمت که در معرض دید ما قرار دارد چقدر روشن باشد به شکل های مختلف از هلال تا … کامل دیده می شود . با دو تفاوت نسبت به ماه :
۱-۴) سیارات و قمرها بقدری کوچک دیده می شوند که با چشم غیر مسلح نمی توانیم اهله آنها را ببینیم و برای دیدن اهله آن باید از تلسکوپ و ابزار بزگنمائی استفاده کنیم .
۲-۴) فاصله ماه تا زمین تقریبا ثابت است (تعغیراتی که در فاصله ماه تا زمین اتفاق می افتد در حالت های مختلف فازی می باشد) ولی فاصله سیارات از زمین تعغیر می کند مثلا زهره وقتی به زمین نزدیک می شود ( بزرگتر می شود ) که در فاز هلالی و زهره پنهان است و وقتی دور می شود ( کوچکتر می شود )زهره کامل می شود ,پس اندازه آن متغیر است . ( شکل شماره ۷ )
در مورد سیارات خارجی ( مانند مریخ ) برعکس است و هرچه نزدیکتر باشد کاملتر دیده می شود .
شکل شماره ۷ – اهله زهره
۳- رخ گردانی یا ليبراسيون(Libration)
اگر چه بدلیل قفل گرانشی همیشه یک روی ماه به سمت زمین است و ما از روی زمین باید یک چهره ماه را ببینیم ولی واقعا آنچه از روی زمین به عنوان ماه دیده می شود همواره به یک شکل و شمایل نیست و شکل و حالت آن و حتی چهره آن نیز تعغیر می کند ..
۱) چه قسمت هائی از ماه یا هر کره دیگری را که روبروی ما است را می توانیم ببینیم
ماه ( و یا هر کره کامل دیگر ) به صورت یک کره کامل وقتی به به سمت ما قرار بگیرد از نظر هندسی نصف آن به سمت ما می باشد و ما می توانیم آن نصفه را ببینیم .( صرف نظر از این که آن یک نیمه باید توسط خورشید روشن شده باشد در اینجا با چهره ماه کاری نداریم و مهم نیست آن نصفه کدام قسمت از ماه باشد ) ولی کدام نصفه برای درک این موضوع کره ماه و زمین را در نظر گرفته و خطی که مراکز دو کره را به هم وصل می کند رسم می کنیم( خط زرد رنگ) و بعد خطی که از مرکز ماه گذشته و بر آن خط عمود شده است (خط قرمز ) رسم می کنیم . تمام نقاطی از ماه را که بین خط قرمز و زمین قرار گرفته قابل دیدن هستند .
شکل شماره ۸ – کدام نیمه از ماه دیده می شود ؟
نکته : ممکن است این طور به نظر آید که اگر ناظر روی زمین جابجا شود بجای مناطق مشخص شده ناظر مناطق دیگری را می تواند ببیند .در واقع در این شکل نسبت ها رعایت نشده است فاصله زمین تا ماه ۶۰ برابر شعاع زمین است و جابجائی ناظر تاثیر چندانی در دیدن ماه ندارد ولی با این وجود بی تاثیر نیست و جابجائی ناظر روی زمین باعث آشکار شدن ۱ ٪ چهره ماه ( و پنهان شدن یک درصد دیگر می شود) .
این مسئله را در رخداد های روزانه بررسی می کنیم .
۲) انواع رخ گرد يا ليبراسيون(Libration)
حرکت نوسانی بخشی از ماه که رو به زمین است رخ گرد یا يا ليبراسيون (Libration) نام دارد . رخ گردی اختصاص به ماه ندارد و به طور کلی حرکات نوسانی اجرام فضایی نسبت به هم را رخ گرد می گویند .
به دلیل قفل گرانشی ماه در مدتی که یک بار به دور زمین می چرخد یک با هم به دور خودش می چرخد بنابر این همیشه یک سویش به سمت زمین می باشد و ما همیشه می توانیم یک طرف ماه را ببینیم ( البته در شب ماه کامل و بدر ) بنابر این شبانه روز ماه برابر ۲۷/۳ روز زمینی که برابر دوره تناوب ماه می باشد است . سرعت گردش ماه به دور خودش ثابت است و کم و زیاد نمی شود اگر سرعت چرخش ماه به دور زمین ثابت بود ( در مدار کاملا دایره ای حرکت می کرد ) همچنین اگر محور ماه همیشه بر مدارش عمود بود ما در همه اوقات دقیقا ۵۰ %سطح ماه را می توانستیم ببینیم و این ۵۰% ثابت بود و تعغیری نمی کرد ولی به دلائل آنچه گفته شد این نسبت ها تعغیر می کند به گونه ای که :
۱-۲) ٪۴۱ سطح ماه همیشه قابل رویت است و هیچگاه پنهان نمی شود .
۲-۲) ٪۴۱ دیگر سطح ماه همیشه پنهان است و هیچگاه آشکار نمی شود .
۳-۲) ٪۱۸ باقیمانده گاهی دیده می شود و گاهی دیده نمی شود .
۴-۲) بنابر این با درنظر گرفتن ۴۱%مقداری که همیشه دیده می شودو ۱۸%که گاهی دیده نمی شود در مجموع ۵۹%از سطح ماه از زمین قابل دیدن می باشد .
شکل شماره ۹ – رخ گردانی های ماه
در کل سه نوع رخ گردانی داریم که به طور مفصل هر کدام را جداگانه بررسی می کنیم
۱-۲)رخ گرد عرضی: رخ گردانی است که از انحراف محور ماه نسبت به خط قائم بر مدار ماه بوجود می آید .
۲-۲) رخ گرد طولی : رخ گردانی است که ناشی از بیضی بودن محور ماه بدور زمین و در نتیجه ثابت نبودن سرعت حرکت ماه بوجود می آید .
۳-۲) رخ گرد روزانه : بعلت نزدیکی ماه به زمین با تعغیر محل ناظر قسمت های بسیار کوچکی از نیمه پنهان ماه برای بعضی ناظران نسبت به ناظران دیگر آشکار می شود که به این پدیده رخ گردروزانه می گویند .
۳) رخ گرد عرضی
محور ماه (محور حرکت انتقالی ماه – در شکل پیکان آبی) با خط قائم بر مدار ماه (درشکل با رنگ قرمز نشان داده شده ) زاویه ۶/۷درجه می سازد بنابر این ماه یک بار در سمت قطب شمال زمین قرار می گیرد ( شمال صفحه استوای زمین) و قطب جنوب و ۶/۷درجه از اطرافش دیده می شود و در دو هفته بعد در سمت جنوب خط استوای زمین ( سمت قطب جنوب ) قرار گرفته و قطب شمال و ۶/۷درجه از اطراف قطب شمال ماه دیده می شود به این مسئله رخ گرد عرضی می گویند .
شکل شماره ۱۰- رخ گرد عرضی
نکته : فاصله ماه تا زمین بیش از ۶۰ برابر شعاع زمین می باشد . همچنین زاویه نشان داده شده در شکل ۲۰ درجه می باشد . بنابر این نسبت ها رعایت نشده است .
در واقع فاصله زمین تا ماه در این شکل بسیار کمتر از اندازه واقعی می باشد .
این اندازه ها برای بهتر نشان دادن شکل رسم شده است . اگر قرار بود نسبت ها به اندازه واقعی نشان داده شود چیزی در شکل مشخص نمی شد .
۴) رخ گرد طولی
چرخش ماه به گرد محورش که شبانه روز ماه را ایجاد می کند سرعت ثابتی دارد در حالی که سرعت حرکت ماه به دور زمین به دلیل بیضی بودن مدارش سرعت ثابتی ندارد و در نقطه حضیض سرعت بیشتر و در نقطه اوج کمتر می شود این باعث می شود گونه های چپ و راست ماه که در نیمه پنهان ماه قرار دارند متناوبا آشکار شود . ( شکل شماره ۱۱ ) همه چیز را به وضوح نشان می دهد .
شکل شماره ۱۱- رخ گرد طولی
۵) رخ گرد روزانه
ناظران زمینی در نقاط مختلف دور از هم هر کدام قسمت های اندکی از نیمه پنهان ماه را را می توانند ببینند که به مکان آن ها در روی زمین بستگی دارد . این رخ گرد ها را رخ گردهای روزانه می نامند و مقدار آٰن بسیار کم و در حدود یک درصد سطح ماه می شود . ( شکل شماره ۱۲ )
شکل شماره ۱۲- رخ گرد روزانه
۴- چرا ماه در کنار افق بزرگتر به نظر می رسد ؟
بسیاری از ما در موقع طلوع یا غروب وقتی به ماه ( همچنین خورشید ) نگاه کردیم و از این که ماه بسیار بزرگتر از اندازه واقعی خود دیده شده شگفت زده شدیم در واقع ماه تا دو برابر اندازه واقعی خود دیده می شود ولی آیا واقعا چنین است . آیا ماه در کنار افق به زمین نزدیکتر شده است . یا یک پدیده طبیعی دیگری در کار است .
۱) فاصله ماه با ناظر در افق
بنا بر آنچه در همین بخش ( قسمت یک بند ۴) و شکل شماره ۳ توضیح داده شد فاصله ماه تا ناظر هنگامی که در افق می باشد دورتر از موقعی می باشد که در میانه آسمان و سمت الراس قرار دارد . در واقع هرچه از افق به سمت الراس نزدیک شویم فاصله واقعی بین ماه تا ناظر کمتر می شود . اگر چه این تفاوت خیلی زیاد نیست که در اندازه ماه تعغیر قابل ملاحظه ای رخ دهد ولی به هر صورت چنین تعغیری حداکثر به اندازه شعاع زمین ( ۶۳۷۰ کیلومتر ) رخ می دهد .
۲) اندازه ظاهری ماه در افق تفاوتی با اندازه آن در میانه آسمان ندارد
در واقع قطر ظاهری ماه وقتی در کنار افق و میانه آسمان قرار دارد تفاوتی نمی کند . کافی است موقعی که ماه در افق درحال طلوع کردن است قطر ظاهری ماه را اندازه بگیریم و بعد که ماه به میانه های آسمان رسید باز هم مجددا اندازه بگیریم دیده می شود که هیچ تفاوتی نمی کند .
امروزه با ابزارهای زیادی می توان زاویه ها را اندازه گرفت (برای مطالعه روش های اندازه گیری زاویه به روش های اندازه گیری زاویه از همین سایت مراجعه کنید ) شما هم می توانید یک جسم کوچک را برداشته و در دستان خود بگیرید و بازوها را به حالت کاملا کشیده در آورده و جلو ماه بگیرید تا آن را بپوشاند . بعد از چند ساعت که ماه به میانه های آسمان رسید دوباره این آزمایش را تکرار کنید باز هم همان جسم ماه را کاملا می پوشاند .
برای ساخت دایره ای که بتوانید با دستان کاملا کشیده جلو چشمان خود بگیرید تا ماه را بپوشاند یک مقوا را برداشته و داخل آن را حدودا به اندازه ۶ تا ۸ میلیمتر دایره ای رسم کرده و آن را سوراخ کنید . وقتی مقوا را در دستان خود قرار داده و جلو ماه بگیرید قرص کامل ماه از درون سوراخ دیده می شود (اندازه سوراخ باید به اندازه ای باشدکه قرص ماه را کامل بپوشاند نه کمتر نه بیشتر)برای اندازه گیری دقیق قطر سوراخ ابتدا فاصله انگشت خود را وقتی دستان خود را کاملا کشیده اید با چشمان خود متر زده و فاصله را یادداشت کنید(این فاصله حدود ۷۰ تا ۹۰ سانتیمتر می باشد ) با توجه به قطر زاویه ای ماه که حدودا ۵/ درجه می باشد قطر سوراخ از این فرمول بدست می آید : (شکل شماره ۱۳ )
tg( .5/2)× فاصله دستان کشیده شده ×۲=قطر سوراخ
شکل شماره ۱۳-رابطه بین اندازه زاویه ای یک جسم و فاصله آن
شکل شماره ۱۴ – اندازه گیری قطر ماه به کمک مقوای سوراخ دار
۲) خطای باصره پونزو (Ponzo illusion)
گفته شده بخاطر شکست نور تصویر بزرگتر می شود ولی دیدیم که بزرگتر نمی شود و اندازه زاویه ای ماه در کنار افق و میانه آسمان با همدیگر هیچ تفاوتی نمی کند . پس علت چیست ؟
این فقط یک خطای بینائی است . ما عادت داریم تصور کنیم اشیائی که در کنار افق قرار دارند دورترند و اشیاء دورتر لزوما بزرگترند . بنابر این با دیدن ماه در افق احساس می کنیم بزرگتر شده است .
این خطای بینائی به خطای باصره پونزو (Ponzo illusion) معروف است . پونزو روانپزشک ایتالیائی بود که در سال ۱۹۱۱ این خطای بینائی را مطرح کرد . او دو خط مورب کشید که داخل آن دو خط موازی هم اندازه رسم کرد . وقتی به خطوط نگاه می کنیم خطوطی را که از ما دورترند بزرگتر دیده می شوند و خطوطی را که به ما نزدیکترند کوچکتر دیده می شوند به همین سادگی ( شکل شماره ۱۵ )
شکل شماره ۱۵ – خطای بینائی پونزو در این شکل پاره خط AB با پاره خط ‘A’B مساوی است در حالی که بزرگتر دیده می شود
۳) آسمان چه شکلی دارد ؟ ( آسمان نعلبکی شکل به جای گنبدی )
در واقع خود دیدن جسمی گنبدی به نام آسمان یک خطای بینائی است ولی ما این آسمان را هم به شکل گنبدی کامل نمی بینیم بلکه به صورتی شبیه نعلبکی دیده می شود که هر چه به افق نزدیکتر شویم تخت تر دیده می شود و هرچه از افق دورتر شده و به سمت الراس نزدیک شویم بیشتر گنبدی می شود . که حاصل همان خطای بینائی پوزو می باشد. ( شکل شماره ۱۶ )
در این آسمان طبیعی است که اشیائی که به افق نزدیکتر باشند بزرگتر و اشیائی که از افق دورتر باشند کوچکتر دیده شوند .
در نظر ما اشیا روی آسمان پیاله ای حرکت می کنند و درکنار افق آسمان واقعی و پیاله ای به هم نزدیک می شوند بنابراین اشیائی که به افق نزدیکتر باشند به آسمان واقعی نزدیکتر بوده و به اندازه واقعی خود( بزرگتر) دیده می شوند و اشیائی که از افق دور باشند از آسمان واقعی دور بوده و کوچکتر دیده می شوند .
شکل شماره ۱۶- آسمان واقعی و پیاله ای : در کنار افق اشیا به آسمان واقعی نزدیکترند و بزرگتر دیده می شوند
برای مطالعه سایر مقاله های نجومی روی شکل زیر کلیک کنید.
برای مطالعه مقاله های روانشناسی اینجا را کلیک کنید .
عکس های طبیعت, طبیعت خوانسار , شکوفه های بهاری , گلستان کوه ,دانلود آلبوم های کامل بهترین و زیباترین عکس ها ,آلبوم هائی با صدها عکس کیفیت بالا , در هیچ کجای اینترنت این عکسها را پیدا نمیکنید , عکس هابدون استفاده از تکنیک های فتوشاپ تهیه شده , کاملا طبیعی
برای آموزش کامل و حرفه ای گوگل مپ روی شکل زیر کلیک کنید
۱) هر گونه اظهار نظر را در فرم اظهار نظر کاربران وارد کنید .
۲) نظرات بعد از تایید مدیریت نشان داده می شود .
۳) با انتقادات و پیشنهادات سازنده خود ما را هرچه بیشتر همراهی کنید . مدیریت از انتقادات و پیشنهادات سازنده شما استقبال میکند .
۴) هرگونه بهره برداری : کپی تمام و یا قسمتی از مطالب این سایت بدون ارجاع منبع آن ممنوع می باشد .
۵) تکثیر فایل های Pdf با ذکر منبع آزاد ولی فروش آن تحت هر عنوان و با ذکر منبع هم ممنوع می باشد .
