حرکت تقدیمی و آثار آن

با توجه به این که طول یک سال خورشیدی را بر اساس نقطه اعتدال بهاری محاسبه کردند یعنی ابتدای سال را  موقعی قرار دادند که خورشید به نقطه اعتدال بهاری میرسد و تا سال بعد که دوباره خورشید به همان نقطه اعتدال بهاری رسید یک سال تمام محاسبه میشود که شروع فصل بهار و بعد فصول مختلف سال بر این اساس بدقت محاسبه میشود ولی واقعا طول یک سال خورشیدی چقدر است ؟
طول یک سال را به دو گونه می توانیم در نطر بگیریم. ابتدا چنداصطلاح نجومی را در این ارتباط مرورمی کنیم .

۱- مروری به چند اصطلاح نجومی

در این بخش چند اصطلاح نجومی را مرور می کنیم .

۱) کره آسمان

کره ای فرضی است که ازدید ناظر زمینی همراه با تمام ستارگان و اجرام سماوی در مدت زمان یک شبانه روز نجومی ( ۲۳ ساعت و ۵۶ دقیقه ) دور زمین میچرخد . در واقع این حرکت بخاطر چرخش زمین ازغرب به شرق می باشد .

۲) قطب های سماوی

نقطه ای در کره آسمان است ک ازدید ناظر زمینی محور چرخش کره آسمان می باشد (در نیمکره جنوبی قطب جنوب سماوی) و در واقع در راستای محور چرخش زمین به دور خودش یعنی راستای قطب شمال می باشد.

۳) استوای سماوی

کره آسمان همانند کره زمین یک دایره استوا دارد که در آسمان به نام استوای سماوی نامیده میشود . و در واقع امتداد استوای کره زمین می باشد که در آسمان به این صورت رصد می شود .

۴) دایره البروج

منطقه ای در کره آسمان است که خورشید و سیارات در آن منطقه در زمینه ستارگان حرکت کرده و جابجا میشوند.در مورد دایره البروج مفصل در قسمت بعدی توضیح خواهیم داد .

۵) ستارگان دور قطبی

ستارگان دور قطبی ستارگانی هستندکه دور قطب شمال سماوی میچرخند و صفحه مدارشان صفحه افق را قطع نمیکند بنابر این طلوع و غروب ندارند.و همیشه در آسمان ناظر باقی میمانند .

۶) صورت های فلکی

ستارگان مختلفی که در آسمان شب می بینیم در بعضی قسمت ها به گونه ای تجمع پیدا کرده اند که انگار یک شکل خاصی را می سازند . در زمان های قدیم که دانش ستاره شناسی پیشرفت نکرده بود تخیل انسان های آن زمان , ترس و خرافه پرستی ( بخصوص در مورد پدیده های آسمانی ) , کنجکاوی و … عوامل مختلف سبب شد افسانه ها و داستان های زیادی در مورد ستارگان و زمین و آسمان بسازند . آنها با نگاه کردن به دسته های مختلف ستارگان شکل های مختلفی (بیشتر شکل حیوانات و قهرمانان افسانه ها و خدایان و…) برای خود تجسم میکردند ازاین رو ستارگان را دسته بندی کردند و روی دسته های مختلف اسامی زیادی گذاشتند که اگر به تاریخ رجوع کنیم هر کدام داستان و افسانه مخصوص به خود را دارد . این دسته بندی که تا امروز هم باقی مانده و استفاده میشود صورت های فلکی نام دارد .

 اسامی مانند : خرس بزرگ و کوچک , سگ , اژدها , مار , شیر , سیمرغ , گرگ , نهنگ,گاو , شکارچی , عقاب,گرگ,ماهی و….همچنان که دیده میشود بیشتر اسامی برگرفته ازنام حیوانات واقعی و یا خیالی است .
علت استفاده امروزه از صورت هایی فلکی دسته بندی و نام گذاری مناطق مختلف آسمان است که پیدا کردن و جستجو و اموزش را در شاخه های مختلف نجوم ساده تر کرده است . (همانند محله ها و خیابان های یک شهر که با نام گزاری می توانیم خیلی ساده تر آدرس هر نقطه را پیدا کنیم )

۷) بعد و مایل

فاصله زاویه ای جسم تا نصف النهار مبدا آسمان ( نصف النهاری که از نقطه اعتدال بهاری می گذرد ) بعد نام دارد و  فاصله زاویه ای یک جرم سماوی از استوای سماوی مایل نام دارد .
همچنان که در روی زمین مشخصات یک نقطه را به وسیله طول و عرض جغرافیائی حساب میکنیم یعنی فاصله زاویه ای را از دایره استوا عرض جغرافیائی و فاصله زاویه ای را از نصف النهار مبدا طول جغرافیائی مینامیم در کره آسمان هم فاصله از استوای کره آسمان مایل و فاصله ازنقطه اعتدال بهاری (نصف النهار مبدا آسمان) بعد مینامیم . با این دو مختصات هر شی را می توانیم در کره آسمان پیدا کنیم .

 

۲- اعتدال بهاری

در کره آسمان دو دایره را میتوانیم در نظر بگیریم , یکی استوای سماوی و دیگری دایره البروج , محل تقاطع دایره البروج و استوای سماوی در دو نقطه می باشد که به نام اعتدال بهاری و اعتدال پائیزی نامیده می شوند . ( شکل های شماره ۱ تا ۳ )

شکل شماره ۱- وضعیت استوای سماوی و دایره البروج و نقطه اعتدال بهاری در اول بهار از دید ناظر واقع در زمین

 

شکل شماره ۲ – وضعیت استوای سماوی و دایره البروج و نقطه اعتدال بهاری از دید ناظر خارج از زمین

شکل شماره ۳ – محل فعلی اعتدال بهاری در میان ستارگان صورت فلکی حوت

بنابر این اعتدال بهاری یک نقطه مانند ستاره ای در یک صورت فلکی نیست بلکه محل تقاطع دایره البروج  و استوای سماوی است .که هم اکنون در صورت فلکی حوت قرار دارد . اگر محل استوای سماوی جابجا نمی شد محل تقاطع دایره البروج و استوای سماوی و در نتیجه نقطه اعتدال بهاری هم ثابت می ماند ولی به دلائلی که مهمترین آن حرکت تقدیمی زمین می باشد.قطب های سماوی جابجا می شوند و در نتیجه استوای سماوی هم جابجا شده و نقطه اعتدال بهاری حرکت می کند.

شکل شماره ۴ – ستارگان صورت فلکی حمل و نقطه اعتدال بهاری

۳- دایره البروج ( منطقه البروج )  

همانطور که می دانیدمنشا حرکات ظاهری ستارگان در آسمان و خورشید ازحرکات واقعی زمین سرچشمه میگیرد(حرکت وضعی و انتقالی ) بنابراین دایره البروج همان صفحه مدار زمبن است که در روی زمین به گونه ای دیده میشود که انگارخورشید در مدت یک سال در آن منطقه جابجا میشود .

۱) حرکات ظاهری خورشید و دایره البروج

ستارگانی که در آسمان می بینیم  همراه با چرخش کره آسمان ازشرق به طرف غرب حرکت می کنند و به گونه ای عمل می کنند که انگار به سقف آسمان چسبیده اند و نسبت به هم جابجانمی شوند ولی خورشید و بعضی ازبه ظاهر ستارگان ( که به همین دلیل سیاره نامیده شدند یعنی جسمی که حرکت می کند ) در زمینه ستارگان جابجا میشوند ( حرکت و جابجائی ماه شدیدتر بوده و باخورشید و سیارات تفاوت دارد ) این جابجائی در دایره ای انجام می شود که دایره البروج نامیده می شود و در محل ۱۲ صورت فلکی که بروج ۱۲ گانه نامیده می شوند (حمل ,ثور, جوزا ,سرطان, اسد , سنبله , میزان , عقرب ,قوس , جدی , دلو و حوت) این که چگونه جایگاه خورشید که در هنگام روشنائی روز در آسمان ظاهر می شود و نورش اجازه ظاهر شدن هیچ ستاره ای را نمی دهد, در زمان های قدیم چگونه تعیین شد نکته ای است که مجال بحث زیادی دارد و در این مقال نمی گنجد ولی در همان زمان های قدیم هم منجمان دایره البروج را شناخته و موقعیت خورشید و سیارات را تعیین می کردند .

۲) تاریخچه دایره البروج  و اسامی برج های ۱۲گانه

حدود قرن پنجم قبل ازمیلاد  منجمان یونان باستان پی بردند که خورشید و سیارات شناخته شده ان زمان روی دایره ای در کره آسمان که نام آن را منطقه البروج ( این اسم عربی است که بعدها اعراب گذاشتند ) یا منطقه برج ها نام گزاری کردند. این منطقه یک دایره کامل است که مسیر حرکت خورشید در آسمان می باشد آنها این دایره را به ۱۲ قسمت تقسیم کردند و بر اساس این که خورشید در هر قسمت ازسال در کدام قسمت قرار دارد و در کدام صورت فلکی قرار می گیرد به نام صورت های فلکی تقسیم کردند . که اسامی عربی و فارسی آنها از این قرار است : ( شکل شماره ۵ ) 

شکل شماره ۵ – اسامی صورت های فلکی ۱۲ گانه دایره البروج

نکته ۱ :  برج هائی که یونانیان ازروی عمد ۱۲برج تعیین کردند در واقع ۱۳برج (صورت فلکی) بود ولی چون اصرار به ۱۲داشتند ازعمد برج ۱۳را درنظر نگرفتندبرج ۱۳صورت فلکی مار افسای است که بین صورت فلکی کژدم و کمان قرار دارد. (یونانیان در مورد اعداد اعتقادات خرافی داشتند و احتمالا نحثی۱۳ هم از آنجا آمده )
نکته ۲ : اگر چه مسیر خورشیدرا به ۱۲ قسمت مساوی تقسیم کردند ولی این قسمت ها و صورت های فلکی بهیچ وجه با یکدیگر مساوی نیستندیعنی خورشید زمان های مساوی را در آنها بسر نمی برد .

۴- حرکت تقدیمی 

در این بخش در مورد حرکت تقدیمی زمین و اثرات آن توضیح می دهیم ولی قبل از آن در مورد حرکت تقدیمی در فیزیک و مکانیک توضیح می دهیم و بعد دوباره به بحث حرکت تقدیمی زمین برمی گردیم .

۱) حرکت تقدیمی چیست ؟

حرکت تقدیمی( Precession)به معنی پیچیدن و تغییر جهت‌گیری محور جسم چرخان است. وقتی یک جسم به دور محورش می چرخد اگر بخواهیم راستای محورش را تغییر دهیم تکانه زاویه ای (اندازه حرکت زاویه ای) از نظر برداری تغییر می کند و طبق قانون بقای اندازه حرکت برای جبران تکانه تغییر یافته محور جسم چرخان یک مسیر دایره ای را در فضا طی می کند که به این نوع حرکت حرکت تقدیمی می گویند . بهترین مثال آن حرکت تقدیمی فرفره چرخان می باشد . از این رو هر موقع حرکت تقدیمی را می خواهند تشریح کنند از حرکت فرفره شروع می کنند.
برای مطالعه در مورد تکانه ( اندازه حرکت) و حرکت تقدیمی و بدست آوردن فرمول آن به مقاله ” تکانه ” مراجعه کنید .  

۲) حرکت تقدیمی زمین

محور گردش زمین تحت تاثیر جاذبه ماه و خورشید یک حرکت چرخشی همچون فرفره چرخان دارد که در فضا مسیر دایره ای را طی می کند یعنی همانطور که در یک شبانه روز یک دور بدور خود میچرخد امتداد محورش هم دایره ای را در فضا طی می کند که مدت این حرکت ۲۵۷۶۵ سال می باشد . ( شکل شماره ۶ )

شکل شماره ۶ – کشش ماه و خورشیدکه قصد صاف کردن محور زمین را دارند باعث حرکت تقدیمی زمین میشود

اثر نیروهای گرانشی ماه و خورشید تمایل دارند که کجی محور زمین را راست کنند و به زمین چرخان نیرو وارد می کنند ولی بخاطر فانون بقای اندازه حرکت زاویه ای یک جسم چرخان تمایل دارد محورش را در فضا حفظ کند بنابر این زمین چرخان در برابر راست شدن محورش مقاومت می کند نتیجه این می شود که محور زمین یک مسیر دایره ای را در فضا طی کند که مدت گردش آن ۲۵۷۶۵ سال می باشد . بنابر این راستای محور زمین همیشه ثابت نیست و قطب های شمال و جنوب سماوی در یک مسیر دایره ای حرکت می کنند .

 مسیر حرکت هم دایره ای نبوده بلکه به شکل یک موج سینوسی میباشد که علت آن هم تعغیرات کشش ماه و خورشید می باشد چنانچه این کشش ثابت و یکسان بود حرکت تقدیمی زمین یک دایره کامل را در فضا طی میکرد ولی چون این نیروها  ثابت نیست مسیر حرکت هم به صورت موجی می باشد . میزان این جابه جایی هم نه ثانیه قوس در هر ۶ر۱۸ سال است که به این پدیده رقص محوری می گویند ( شکل شماره ۷ )

شکل شماره ۷ – ثابت نبودن کشش ماه و خورشید باعث می شودکه مدار حرکت تقدیمی به صورت یک موج سینوسی شود

۵- اثرات حرکت تقدیمی

حرکت تقدیمی تاثیرات مختلفی در نقشه آسمان شب دارد ازجابجائی قطب شمال سماوی تا ایجاد تفاوت در طول سال خورشیدی , که در اینجا آن را بر رسی می کنیم .

۱) جابجائی قطب های سماوی

مهمترین اثر حرکت تقدیمی جابجاشدن  قطب شمال سماوی (به همین ترتیب قطب جنوب سماوی ) میباشد ستاره ای که هم اکنون به عنوان ستاره قطبی شناخته میشود ( ستاره جدی در صورت فلکی دب اصغر ) و در راستای محور زمین قراردارد همیشه بدین گونه نبوده و همیشه هم بدین گونه نخواهد ماند.
حدود ۵۰۰۰ تا ۴۵۰۰ سال پیش که مصریان اهرام مصر را می ساختند و ستاره شناسی راشروع کردند ستاره قطبی آن زمان ستاره ثعبان در صورت فلکی اژدها بود و ۳۰۰۰ سال پیش ستاره  اتا آبمار و هم اکنون ستاره جدی و ۱۳۰۰۰ سال دیگر  نوبت یه ستاره نَسر واقع یا آلفا شلیاق (Vega)در صورت فلکی کرکس نشسته میشود و بعد دوباره در ۲۵۷۶۵ سال دیگر نوبت به ستاره جدی میرسد . ( شکل های ۸ تا ۱۰)

شکل شماره ۸ -ستاره ثعبان در صورت فلکی اژدها ستاره قطبی ۵۰۰۰ سال پیش

شکل شماره ۹ – ستاره جدی در صورت فلکی دب اصغر ستاره قطبی زمان حال

شکل شماره ۱۰ – ستاره نثر واقع(Vega)  در صورت فلکی کرکس نشسته ستاره قطبی ۱۴۰۰۰ سال دیگر

همچنان که بعلت حرکت تقدیمی محور زمین یک دایره را در فضا طی میکند قطب شمال سماوی هم روی یک دایره  کامل جابجا میشود که شعاع آن ۲۳/۵ درجه است و زمان طی شدن هم ۲۵۷۶۵ سال میکشد ( شکل  ۱۱ )

شکل شماره ۱۱ – جابجا شدن قطب شمال سماوی از ۱۲۰۰۰ سال پیش تا ۱۴۰۰۰ سال دیگر

۲) جابجائی استوای سماوی

استوای سماوی همان ادامه دایره استوای کره زمین در آسمان میباشد با تعغیر و چرخش محور زمین دایره استوا هم در فضا تعغیر می کند و دایره سماوی هم تعغیر می کند و جابجا میشود .
ازدید ناظر زمینی  همه ستارگان دور قطب شمال سماوی میچرخند و قطب شمال سماوی محور کره اسمان است و استوای سماوی همان استوای زمین می باشد . بنابر این طبیعی است که با  جابجا شدن قطب شمال سماوی استوای سماوی هم در آسمان جابجا میشود .

۳) جابجائی نقطه اعتدال بهاری

نقطه اعتدال بهاری که برای تعیین شروع سال از آن استفاده می کنند محل تقاطع دایره البروج با استوای سماوی می باشد . مکان دایره البروج در کره آسمان ثابت است ولی محل استوای سماوی تعغیر می کند و بنابر این اعتدال بهاری خیلی آرام و تدریجی جابجا می شود و در مدت یک دور حرکت تقدیمی زمین (یعنی ۲۵۷۶۵ سال ) یک دور کامل می زند و در دایره “دایره البروج “جابجا شده تا سر انجام به جای اولش برگردد .
از زمانی که یونانیان باستان دایره البروج را تعریف کردند و نقطه اعتدال بهاری را تعریف کردند یعنی صورت فلکی را تعیین کردند که درموقع شروع بهار ( اعتدال بهاری ) خورشید در آن نقطه قرار داشت همچنین تعیین کردند که در ماه ها و فصل های سال  خورشید در چه صورت فلکی قرار میگیرد و بعد ها مبنائی برای علم تنجیم ( پیشبینی آینده و وقایع سعد و نحث از روی بروج ۱۲گانه و… قرار گیری ماه و سیارات و … که خرافه محض است ) شد بیش از۲۵۰۰سال می گذرد در این مدت نقطه اعتدال بهاری به جای برج حمل به برج حوت(صورت فلکی حوت یا ماهی) جابجا شده  و به طبع برج های دیگر هم جابجا شده و دیگر مانند زمان یونانیان به همان صورت نیست .
شکل های شماره ۳و ۴ را دوباره  مرور کنید )
بنابر این آنچه گفته شده و هم اکنون نیز گفته می شود که مثلا درفروردین که ماه اول بهار است خورشید در صورت فلکی حمل ( بره ) قرار دارد و بر این اساس هنوز هم در کشوری مانند افغانستان ماه های سال خورشیدی را با حمل (به جای فروردین ) شروع می کنند و باحوت (به جای اسفند) خاتمه می دهند و برای فال بینی از روی ماه تولد هم همان بروج را مبنا قرار میدهند ( بگذریم که فال بینی و طالع بینی و تنجیم و … خرافه و شبه علم است )  اساس کارش نادرست است و باید در آن تجدیدنظر  شود .  
واقعیت این است که بعد از یونانیان اعراب و تمدن های دیگر همان جدول ها را مبدا قرار داده و همان ها را استفاده کرده و میکنند و هر چند در سده ها و هزاره های بعد دانشمندانی متوجه جابجائی یرج های ۱۲گانه نسبت به ماه های سال شدند ولی هنوزهم که هنوز است بسیاری همان جدول هارا  ملاک قرار می دهند  .
در آینده نیز این روند ادامه دارد در حال حاضر نقطه اعتدال بهاری ازبرج حوت به برج دلو در حال حرکت است اگر تعداد برج ها را ۱۲عدد در نظر بگیریم و دوره تناوب جابجائی را  ۲۵۷۶۵ سال خیلی ساده میتوانیم حساب کنیم اعتدال بهاریچند سال در یک برج می ماند :   ۲۱۴۷/۰۸ = ۱۲ ÷ ۲۵۷۶۵ یعنی به طور متوسط  ۲۱۵۰ سال بیشتر در یک برج باقی نمیماند و باید بعد از آن جدول بروج ۱۲گانه ازنظر انطباق با ماه های سال دوباره نویسی شود .

۴) تعغیر مختصات ستارگان

با جابجاشدن نقطه اعتدال بهاری و  استوای سماوی مختصات ستارگان (بعد و مایل) و جدول های مربوطه باید هرچندوقت یکبار تعغیر کرده و ازنو چاپ شوند ولی چون این تعغیرات  جزئی است اگر دقت بالا احتیاج نداشته باشیم میتوانیم تا سال ها از آن استفاده کرده و بعد باید عوض شود.

۵) اختلاف سال اعتدالی و سال حقیقی  

سالی که ما حساب کرده و مورد استفاده قرار میدهیم بر اساس رسیدن خورشید به نقطه اعتدال بهاری می باشد ( حتی درسال میلادی اگر چه نقطه اعتدال بهاری شروع سال نیست ولی با کبیسه بستن به روش گریگوری طول سال برابر همان سال خورشیدی ایرانی می شود ) در حالی که سال حقیقی مدت زمان یک دور گزدش زمین به دور خورشید می باشد که به دلائلی که کامل شرح خواهیم داد این دو با هم تفاوت دارند.

۶) تعغیر تعداد روز های ماه

در حال حاضر در بهار و تابستان نیمکره شمالی زمین در اوج فاصله از خورشید قرار دارد و طول فصل های بهار و تابستان از زمستان بیشتر است ازاین رو ۶ ماه اول سال خورشیدی ۳۱روزه ( فروردین تا شهریور) و ۵ ماه بعدی ۳۰ روزه و اسفتد ۲۹روزه می باشدولی وضع همیشه به این صورت نخواهد ماند با جابجاشدن محور زمین اندک اندک ازتعداد روزهای فصل بهار و تابستان کاسته شده و به روزهای فصل پائیزو زمستان افزوده میشود و باید تعداد روزهای ماه ها هم جابجا شود وگرنه با آن که اعتدال بهاری در اول فروردین اتفاق میافتد انقلاب تابستانی ,اعتدال پائیزی و انقلاب زمستانی در اول ماه های تیر و مهر و دی اتفاق نمیافتد با این وجود چون این تعغیر بسیار به کندی صورت میگیرد مشکلی ایجاد نمی شود.  

۶- سال نجومی و سال اعتدالی 

همچنان که دو نوع شبانه روز داریم(شبانه روزخورشیدی و نجومی) دو نوع سال هم داریم که با همدیگر تفاوت دارند یکی سال اعتدالی و دیگری سال نجومی

۱) سال اعتدالی 

 مدت زمان دو عبور پیاپی خورشید از نقطه اعتدال بهاری که دقیقا ۳۶۵/۲۴۲۱۹۸۷۹روز و به طور خلاصه ۳۶۵/۲۴۲۲ روز می باشد . که سال اعتدالی نامیده میشود . ( بر اساس زمین مرکزی یعنی با فرض این که خورشید است که در کره آسمان نسبت به زمینه ستارگان جابجا می شود)به دلائل پیچیدگیهای  ناشی از اثر جاذبه ماه و خورشید و سیارات مجاور این مقدار بهیچ وجه ثابت نیست و مقدار آن هر سال تعغیر کرده و باید توسط محاسبات نجومی پیچیده مجدد تعیین شود . بنابر این دو نوع سال اعتدالی داریم  .

۱-۱) سال اعتدالی حقیقی : مدت زمانی دو عبور پیاپی مرکزخورشید ازنقطه اعتدال بهاری سال اعتدالی حقیقی نامیده میشود . باید توجه کرد که سال اعتدالی حقیقی از یک سال تا سال دیگر  تفاوت می کند یعنی طول یک سال اعتدالی ثابت نیست علت آن هم تاثیر متفاوت جادبه ماه و خورشید و سیارات مجاور بر روی زمین میباشد بنابر این تعیین دقیق لحظه تحویل سال صرفا ازروی یک محاسبه ساده بدست نمیآید و باید هر سال از روی محاسبات پیچیده نجومی لحظه تحویل رابدقت محاسبه و ازروی مشاهدات نجومی تایید کرد. این اختلاف حداکثر تا ۲۰ دقیقه می رسد.
در حال حاظر مرکز ژئو فیزیک دانشگاه تهران تا تیر ماه هر سال لحظه تحویل سال بعد را تعیین می کند .

جدول شماره یک طول سال را در سال های ۱۳۶۱تا ۱۳۹۶نشان می دهد . جدول بر اساس طول مدت سال تهیه شده  بامقایسه آن میتوان دریافت در همین مدت نزدیک ۱۹ دقیقه تفاوت وجود دارد . ولی در دراز مدت میانگین آن عدد ثابتی است که به نام سال اعتدالی متوسط خوانده می شود  .

۱-۲) سال اعتدالی متوسط : میانگین سال اعتدالی در یک بازده طولانی (بیش از۱۰۰ سال)سال اعتدالی متوسط خوانده می شودو مقدار آن به طور دقیق :
۳۶۵/۲۴۲۱۹۸۷۹روز(۳۶۵روز و ۵ساعت و۴۸دقیقه و ۴۵٬۹۷۵۴۵۶ثانیه) و یا به طور خلاصه ۳۶۵/۲۴۲۲ در نظر می گیرند که در این صورت ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۶ ثانیه میشود .

۲) سال نجومی

  مدت زمان کامل یک دور گردش زمین به دور خورشید یعنی ازدید ناظری بیرون ازمجموعه زمین و خورشید مدت زمانی که طول می کشد زمین یک دور کامل دور خورشید بچرخد ( ازدید ناظر زمینی این زمان مدت زمانی است که نسبت به یک ستاره دور دست سنجیده می شود ) این سال را سال نجومی می نامند . 

۳) تفاوت سال نجومی و سال اعتدالی متوسط 

مدت زمان سال نجومی از سال اعتدالی ۲۰ دقیقه بلندتر است علت آن این است که سال اعتدالی مدت زمان عبور پیاپی مرکز خورشید از نقطه اعتدال بهاری می باشد. ولی سال نجومی از گذشتن قرص خورشید از یک نقطه خاص در فضا ( ستاره ثابت دور دست ) به دلائلی که گفته شد نقطه اعتدال بهاری یک نقطه ثابت در فضا نیست و در یک مسیر دایره ای که مدت زمان کامل آن ۲۵۷۶۵ سال طول می کشدحرکت می کند . بنابر این در طی مدتی که از یک عبور قرص خورشید ازنقطه اعتدال بهاری تا عبور بعدی نقطه اعتدال بهاری به اندازه زمانی  :
 ۰۰۰۰۳۸۸۱۲۳۴۲/= (۲۵۷۶۵÷۱) سال  جابجا می شود که اگر به دقیقه حساب کنیم میشود :
   ۲۰/۴۱۳۳۰۳۴۵۸۰۹=۰۰۰۰۳۸۸۱۲۳۴۲/× (۶۰×۲۴×۳۶۵/۲۴۲۲ )

و به طور خلاصه ۲۰/۴۱دقیقه که میشود (۲۰دقیقه و ۲۵ثانیه) و به همین اندازه ازسال نجومی کوتاه تر می شود  .
این مقدار در طی حدود ۷۰ سال در یک شبانه روز اختلاف ایجاد میکند و در طی حدود ۲۵۷۰۰ سال ۳۶۵روز اختلاف (که یک سال کامل و یک دور کامل می شود) بنابر این در ۲۵۷۶۵ سال نجومی ۲۵۷۶۴ سال اعتدالی وجود دارد و در همین مدت نقطه اعتدال بهاری به اندازه ۳۶۰ درجه یعنی یک دور کامل دایره چرخیده است .
در واقع وقتی قرص خورشید درطی مدت یک سال اعتدالی شروع به چرخش میکند تا دوباره به نقطه اعتدال بهاری برسدنقطه اعتدال بهاری هم به اندازه ۲۰دقیقه حرکت کرده و به پیشواز خورشید می رود تا سال اعتدالی کوتاه تر شود. شکل شماره ۱۲ نشان می دهد که علت تفاوت سال نجومی باسال اعتدالی متوسط چیست .  
اگر برحسب درجه حساب کنیم نقطه اعتدال بهاری هر سال به اندازه حدودی درجه ۰۱۴/(۵۰ ثانیه قوسی) حرکت کرده و به پیشواز خورشید می رود. (هر ۳۵ سال به اندازه قرص ماه و خورشید در زمینه ستارگان جابجا می شود )
۰۱۳۹۷۲۴۴۳۱۲/=۳۶۰×۰۰۰۰۳۸۸۱۲۳۴۲/=۳۶۰×(۲۵۷۶۵÷۱)
 با ابن حساب طول سال نجومی۲۴۲۲۳۷۶۱۳۴/ ۳۶۵روز می شود که با ۵ رقم اعشار : ۳۶۵/۲۴۲۲۴و طول سال اعتدالی متوسط با  ۵ رقم اعشار اعشار ۳۶۵/۲۴۲۲۰ می شود.

سال اعتدالی ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۶ ثانیه می شود و سال نجومی ۳۶۵ روز و ۶ ساعت و ۹ دقیقه و ۱۱ ثانیه می باشد.

جدول شماره یک – مقایسه طول سال ها از ۱۳۶۱ تا ۱۳۹۶

همانطور که دیده می شود اختلاف بیشترین و کمترین مقدار  ۵۲: ۱۸ دقیقه – متوسط  طول سال در این مدت  ۴۹:۰۲: ۵

شکل شماره ۱۲ – موقعیت زمین در فضا در دو سال پیاپی در لحظه ای که مرکز خورشید و نقطه اعتدال بهاری در یک راستا قرار می گیرند

در سال دوم زمین در مدارش به نقطه ای رسیده که دوباره مرکزخورشید و نقطه اعتدال بهاری در یک راستا قرار می گیرند سال اعتدالی تمام شده ولی ستاره ای که در نقطه اعتدال بهاری قرار دارد دیگر آن ستاره نیست بلکه ستاره دیگری است. زیرا نقطه اعتدال بهاری در خلاف جهت حرکت زمین حرکت کرده است .
برای این که مدار زمین به دور خورشید کامل شود و زمین یک دور کامل را طی کند باید مرکزخورشید و ستاره اول ( همان ستاره ای که پارسال در راستای خورشید قرار گرفت ) دوباره بر هم منطبق شوند .این کار ۲۰ دقیقه زمان می برد و این همان تفاوت سال نجومی و سال اعتدالی است .

نکته :
اندازه هادر این شکل بسیار اغراق آمیز کشیده شده زیرا حرکت نقطه اعتدال بهاری در  دایره البروج بقدری  کم است که در شکل نمیتوان نشان داد . در واقع زاویه ای به اندازه ۵۰ ثانیه قوسی را نمی شود در این تصویر نشان داد. ولی همین زاویه بسیار کوچک میتواند ۲۰ دقیقه اختلاف ایجاد کند .

حال این سوال پیش می آید با این اختلاف در هر سال و یک روز در ۷۲ سال آیا ترتیب تاریخ و تقویم بهم نمی خورد؟
بهیچ وجه زیرا اساس تقویم و سال ما بر مبنای خورشید و توالی فصول است و برای پیدا کردن اول بهار به اعتدال بهاری نیازداریم و بین دو اعتدال بهاری هم توالی فصول دوباره عینا تکرار می شود حال با سال نجومی مطابقت داشته باشد یا نداشته باشد. فقط بروج ۱۲ گانه جابجا می شود و مختصات ستارگان آسمان  اندکی تعغیر میکند که برای تقویم ما مهم نیست زیرا اساس تقویم و زندگی ما بر مبنای خورشید است و بر مبنای ستارگان نیست. 

در شکل های شماره ۱۳ و ۱۴ تفاوت سال نجومی با سال اعتدالی متوسط  از دیدگاه  ناظر زمینی بدقت بررسی شده است .

شکل شماره ۱۳ – سال اول موقع تحویل سال : ناظر زمینی ستاره مشخصی را در کنار خورشید می بیند .

شکل شماره ۱۴ – سال دوم موقع تحویل سال : سال اعتدالی تمام شده ولی ناظر زمینی ستاره دیگری را در کنار خورشید می بیند .

برای این که دوباره همان ستاره اول در راستای خورشید قرار گیرد و سال نجومی به پایان برسد ۲۰ دقیقه زمان می خواهد.

برای مطالعه سایر مقاله های نجومی روی شکل زیر کلیک کنید

برای مطالعه مقاله های روانشناسی اینجا  را کلیک کنید .

عکس های طبیعت, طبیعت خوانسار , شکوفه های بهاری  , گلستان کوه ,دانلود آلبوم های کامل بهترین و زیباترین عکس ها ,آلبوم هائی با صدها عکس کیفیت بالا ,  در هیچ کجای اینترنت این عکسها را پیدا نمیکنید , عکس هابدون استفاده از تکنیک های فتوشاپ تهیه شده , کاملا طبیعی 

برای آموزش کامل و حرفه ای گوگل مپ روی شکل زیر کلیک کنید

همه جیز در مورد گوگل مپ

۱) هر گونه اظهار نظر را در فرم اظهار نظر کاربران وارد کنید .
۲) نظرات بعد از تایید مدیریت نشان داده می شود .
۳) با انتقادات و پیشنهادات سازنده خود ما را هرچه بیشتر  همراهی کنید . مدیریت از انتقادات و پیشنهادات سازنده شما استقبال میکند .
۴) نوشته های قرمز پر رنگ ارجاع به لینک هستند که هنوز لینک آنها قرار داده نشده است ( هنوز صفحه آنها منتشر نشده است )
۵) نوشته های آبی پر رنگ ارجاع به لینک هستند که لینک آنها قرار داده شده است ( صفحه آنها منتشر شده است )
۶) هرگونه بهره برداری : کپی تمام و یا قسمتی از مطالب این سایت بدون ارجاع منبع آن ممنوع می باشد .
۷) تکثیر فایل های Pdf با ذکر منبع آزاد ولی فروش آن تحت هر عنوان و با ذکر منبع هم ممنوع می باشد.

نظر بدهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.