نیروهای کِشندی KESHANDY (هم خانواده کِشش , کِشیدن ) یکی از تاثیرات نیروی جاذبه می باشد . در این قسمت در مورد نیروهای کِشندی توضیح می دهیم .
۱- قانون جاذبه عمومی نیوتن
نیروی جاذبه یا گرانش یکی از نیروهای مهم و تاثیر گزار در طبیعت است که در مورد اجسام بزرگ خود را نشان می دهد.(ما در مبحث گرانش به طور کلی راجع به گرانش توضیح می دهیم و در اینجا فقط مختصری اشاره می کنیم )
طبق قانون جاذبه عمومی : بین هر دو جسم نیروی جاذبه ای وجود دارد که نسبت مستقیم با جرم آن دو جسم و نسبت معکوس با فاصله دو جسم دارد که با این فرمول نشان داده می شود .
که در آن F نیروئی است که بین دو جسم AوB به جرم های M1 و M2 وجود داشته و R فاصله بین دو جسم و همچنین G عددی ثابت می باشد که ثابت گرانش خوانده می شود .
نظر به کوچکی مقدار( G ( ۶/۶۷× ۱۰^-۱۱ مقدار M1 و M2 باید خیلی بزرگ باشند تا خودش را نشان دهد .
همچنین این نیرو به صورت جفت نیروی مساوی و در خلاف جهت هم عمل می کنند ( نیروهای عمل و عکس العمل ) و این ربطی به تفاوت بین جرم دو جسم ندارد . به دیگر سخن به همان اندازه که کره زمین یک جسم ( مثلا یک سیب ) را به سمت خود می کشد . سیب هم کره زمین را با همان نیرو به سمت خودش می کشد .
شکل شماره یک این موضوع را به خوبی نشان می دهد .
شکل شماره ۱ – نیروی بین دو جسم M1 و M2
۲- نیروی های کِشندی
نیروی کِشندی یک اثر ثانویه از نیروی جاذبه و باعث به وجود آمدن پدیده های مختلفی از جمله :
جزر و مد , دور شدن دو جسم از یکدیگر و قفل کِشندی می شود.در اینجا راجع به این پدیده ها توضیح می دهیم . برای این منظور الگوی ماه و زمین را در نظر می گیریم.این نیرو در بسیاری از منظومه ها ( سیارات و قمرها , ستارگان و سیارات و… ) هم خود را نشان می دهد.
۱) جسم نقطه ای و جسم گسترده
۱-۱) اجسام نقطه ای : وقتی از گرانش بین دو جسم ( خورشید و سیارات) صحبت می کنیم در اکثر موارد آنها را نقطه ای در نظر می گیریم زیرا گرانش در این موارد به طریقی عمل می کند که انگار تمام جرم جسم در مرکز جرمش ( اجسام کروی در مرکز کره )جمع شده است. و به این طریق محاسبات خود را در مورد مدار سیارات و اقمار و…انجام می دهیم .
۲-۱) اجسام گسترده : آیا برای تمام پدیده های در ارتباط با گرانش باید اجسام را نقطه ای در نظر گرفت ؟
در اکثر موارد چنین است در واقع پدیده هائی وجود دارد که باید اجسام را به صورت گسترده در نظر گرفت در این حالت گرانش به جای تاثیر در مرکز جرم به تمام نقاط جسم به صورت جداگانه وارد می شود.
در این حالت نقاطی که به مرکز جرم جسم بزرگتر ,نزدیکتر باشندنیروی بیشتری به آنها وارد می شود و نقاطی که دورتر باشندنیروهای کمتری به آنها وارد می شود.ولی برآیندهمه این نیروها به مرکز جرم واردمی شود (شکل۲ )
شکل شماره ۲ – نیروی بین دو جسم M1 و M2
نقاطی که به مرکز جسم M2 نزدیکتر باشند نیروی بیشتری به آنها وارد می شود
نقاطی که به مرکز جسم M2 دورتر باشند نیروی کمتری به آنها وارد می شود
۲) نیروی کِشندی چیست و چه تفاوتی با گرانش می کند ؟
بسیاری نیروی کشندی را همان نیروی جاذبه در نظر می گیرند . اگر چه نیروی کشندی یکی از تاثیرات همان نیروی جاذبه می باشد ولی با نیروی جاذبه ( که همان گرانش می باشد ) متفاوت است . در واقع این نیرو از یکسان نبودن نیروی جاذبه یک جسم بر نقاط مختلف جسم دیگر بوجود می آید .
نظر به این که در مورد نیروهای کشندی که ماه بر نقاط مختلف زمین وارد می کند به صورت جزر و مد در زمین ظاهر می شود از این رو این نیروها را نیروهای جزر و مدی نیز می نامند .
۳) چه موقع نیروی کِشندی ظاهر می شود؟
وقتی جسم M1 تحت تاثیر جاذبه جسم M2 قرار می گیرد به تمام نقاط مختلف جسم M1 نیروهای جداگانه ای وارد می شود . ولی برآیند نیروهای وارده به نقاط مختلف جسم M1 به مرکز جرم جسم وارد می شود . حال اگر فاصله دو جسم به اندازه کافی زیاد باشد . نیروهائی که به نقاط مختلف جسم M1 وارد می شود تفاوت چندانی باهم ندارند و می توان از این نیروها صرف نظر کرد و فقط نیروی برآیند را در نظر گرفت و جسم را نقطه ای در نظر گرفت .
ولی وقتی فاصله دو جسم به اندازه کافی کم باشد . این نیروها خود را نشان می دهند و نقاط مختلف جسم M1 با نیروهای متفاوتی کشیده می شود .
در واقع نقاط مختلف جسم M1 ( مثلا نقطه A ) تحت تاثیر دو نیرو قرار می گیرند .
۱) نیروی وارده از خود جسم M1 که نقطه روی آن قرار گرفته است .
۲) نیروی وارده از طرف جسم M2 که آن نقطه را جذب می کند .
شکل شماره ۳ – بر هر نقطه در روی جسم M1 دو نیرو وارد می شود
۳- آثار نیروی های کِشندی ماه بر زمین
نیروهای کشندی که ماه بر زمین وارد می کند آثار مختلفی دارد که در اینجا آن ها را بررسی می کنیم .
۱) جزر و مد
در مورد جزر و مد در بخش جداگانه توضیح می دهیم در اینجا به طور خیلی خلاصه نقشی را که ماه در ایجاد جزر و مد دارد مورد بررسی قرار می دهیم .
نیروهای کشندی که ماه بر زمین وارد می کند آب های زمین را به طرفی که ماه قرار دارد به سمت خود می کشد در نتیجه سطح آب بالا می آید ( مد ) و این آبها از قسمت های دیگر جبران می شود و در قسمت های دیگر سطح آب پائین می آید ( جزر ) این ساده ترین نتیجه نیروهای کشندی است که ماه بر زمین وارد می کند .
شکل شماره ۴ – تاثیر نیروهای کِشندی ماه در ایجاد جزر و مد
نکته : باید توجه کرد نیروی کِشندی ناشی از جاذبه ماه که جزر و مد را ایجاد می کند . در مقایسه با ابعاد زمین بسیار , بسیار کوچک است . در واقع حداکثر ارتفاع مد ( توسط ماه ) به ۱۴متر هم نمی رسد که در مقابل شعاع زمین ( ۶۳۷۰ کیلومتر ) بسیار , بسیار کوچک می باشد( یک میلونیم قطر زمین) ولی در مقابل جثه ما بزرگ می باشد و روی زندگی ما و وسائل ما تاثیر زیادی دارد. ( مقدار آب نشان داده شده در شکل بسیار اغراق آمیز است )
۲) کند شدن حرکت وضعی زمین
زمین ما سیاره کاملا همواری نیست و پستی بلندی ها(دره ها و کوه ها) در روی زمین و در اعماق آب دارد . وقتی زمین در درون آبی که سطح آن برآمده شده است می چرخد . بر اثر برخورد بخش های برجسته خشکی ها با آب اصطکاک ایجاد می شود و این اصطکاک چرخش زمین را کند می کند . با ادامه روند کند شدن چرخش زمین طول شبانه روز به میزان ۰۰۲/ ثانیه در هر قرن درازتر می شود .
البته این کند شدن بسیار ناچیز است ( همچنان که بالا آمدن آب بخاطر مد بسیار ناچیز است ) . ولی در دراز مدت ( صدها میلون و میلیاردها سال ) مقدار قابل ملاحظه ای می شود .
۳) دور شدن ماه از زمین
در سیستم ماه و زمین اندازه حرکت کل سیستم ( طبق قانون بقای اندازه حرکت ) مقدار ثابتی است بنابر این با کند شدن حرکت وضعی زمین اندازه حرکت زمین کاهش پیدا می کند . برای ثابت ماندن اندازه حرکت سیستم این کاهش اندازه حرکت باید در جائی جبران شود . این انرژی از دست رفته به ماه منتقل شده و فاصله ماه تا زمین را افزایش می دهد .
امروزه با اندازه گیری هائی که در مورد ماه انجام شده مشخص شده که فاصله ماه تا زمین هر سال ۴ سانتیمتر ( ۳/۸۷ سانتیمتر ) افزایش می یابد .
شکل شماره ۵ – تاثیر نیروهای کِشندی در دور شدن ماه از زمین
۴) تاثیر ماه بر پوسته جامد زمین
همچنان که نیروهای کشندی که ماه ایجاد می کندبر روی دریاها تاثیر گذاشته و موجب جزر و مد می شود. بر روی پوسته و جبه داخل زمین هم تاثیر می گزارد و سبب کشیده شدن پوسته زمین به میزان۱۰تا ۱۵ سانتیمتر می شود . که البته محسوس نیست . بنابر این جزر و مد به آب محدود نمی شود در واقع خشکی ها هم به نوعی درگیر این پدیده هستند ولی چون خشکی بسیار محکم تر از آب است میزان کشیدگی بسیار کمتر از آب می باشد .
۵) تاثیر ماه بر ایجاد زلزله
قبل از این که به این مورد بپردازیم به صورت خیلی خلاصه علت وقوع زمین لرزه را بررسی می کنیم :
۱-۵)حرکات تکنونیک زمین:پوسته زمین یک پارچه نیست و از قسمت های مختلفی تشکیل شده است . در اعماق اقیانوس ها مواد مذاب با فشار بسیار زیاد خارج می شوند ( آتشفشان های زیر دریا ) و باعث حرکت صفحه ها به دو طرف مخالف در زیر دریا می شوند . بنابراین درجای دیگری صفحه ها بایددر زیر همدیگر فرو بروند . این مسئله باعث حرکات صفحه های زمین نسبت به یکدیگر می شود . در بعضی مناطق ( مرز صفحات ) گاهی صفحه ای به زیر صفحه ای دیگر می رود یا از کنار هم عبور می کنند و یا صفحه ای بین دو یا چند صفحه که در حال حرکت هستند تحت فشار قرار می گیرد . این حرکات عامل ایجاد آتشفشان ها , کوه ها , و زمین لرزه و بسیاری از پدیده های زمین شناختی می شود . ( شکل شماره ۶ )
شکل شماره ۶ – مواد مذاب از کف اقیانوس ها بیرون آمده و صفحه های زمین را حرکت می دهند
۲-۵) علت ایجاد زمین لرزه : بسیاری از مواقع پیش می آید که دو یا چند صفحه از مجاورت هم و یا روی هم رد می شوند(و یا یک صفحه بین چند صفحه قرار می گیرد) در این حالت فشار وارده زیاد می شود و مرتب افزایش پیدا می کند تا جائی که دیگر سنگ ها و لایه های نمی توانند مقاوم مقاومت کنند. سنگ ها در محلی که گسل نامیده شده , شکسته شده و انرژی آزاد شده به سطح زمین راه پیدا میکند و سبب لرزش زمین و ایجاد زمین لرزه می شود.(شکل شماره ۷)
شکل شماره ۷ – انرژی جمع شده در محلی به نام گسل آزاد شده و باعث حرکت صفحه ها و وقوع زلزله می شود .
۳-۵ ) نقش ماه در ایجاد زلزله : همانطور که گفته شد وقتی صفحه ها در هم قفل می شوند و فشار وارده زیاد می شود مقاومت سنگ ها در هم شکسته شده , سنگ ها می شکنند و زمین لرزه اتفاق می افتد .
حال یک عامل خارجی می تواند با افزایش فشار کمکی و ضربه زدن به سنگ ها باعث شکستگی و تسریع روند آزاد شدن انرژی شود . و یکی از این عامل خارجی ماه است که با اثر کِشندی در روی خشکی ها و فشار روی پوسته زمین فشار مضاعفی را به محل گسل ها وارد کرده و به آزاد شدن انرژی کمک کند .
تحقیقات جدید دانشمندان نشان می دهد بیشتر زلزله های بزرگ در زمانی که ماه در حالت ماه کامل ( بدر ) و یا ماه نو ( محاق ) می باشد انجام گرفته است (یعنی زمانی که بیشترین اثر کشندی وجود داشته است ) و در سایر اوقات کمتر بوده است . در واقع بیشترین زمین لرزه ها ۲ ساعت قبل و یا بعد از بیشترین اثرات کشندی ( ماه و خورشید ) به وقوع می پیوندد . پیشینیان نیز به این امر پی برده بودند تا جائی که در بسیاری از اقوام باستانی اول و پانزدهم ماه را تعطیل کرده و یا مراسم خاصی برگزار می کردند .
نکته ۱ : فشار افزایش بین صفحات ادامه پیدا می کند و متوقف نمی شود و خواه نا خواه به مرز شکستن و آزاد شدن انرژی می رسد . بنابر این نکته ای که در مورد نقش ماه گفته شد می تواند تنها یک عامل تسریع کننده باشد نه عامل اصلی ,عامل تسریع کننده تنها باعث می شود واقعه ای که باید انجام شود زودتر انجام شود .
نکته۲ : نیروهای کشندی فقط توسط ماه انجام نمی شود بلکه بخشی از آن توسط خورشید انجام می شود که البته نیروی کشندی خورشید نصف ماه می باشد (در این مورد در قسمت جزر و مد کامل توضیح می دهیم) از این رو وقتی ماه و خورشید همراستا شوند (ماه کامل و ماه نو )بیشترین اثرات کشندی ایجاد می شود .
نکته ۳ : ارتباط نیروهای کشندی با وقوع زمین لرزه هنوز به طور کامل اثبات نشده است .
۴- آثار نیروی های کِشندی زمین بر ماه
همانطور که نیروهای کشندی ماه بر زمین اثر می کند و باعث جزر و مد و کوتاه شدن شبانه روز زمین می شود , نیروهای کشندی زمین هم بر ماه اثر کرده و باعث تعغیرات بسیاری در ماه می شود . در این قسمت در مورد اثرات نیروهای کشندی که زمین بر ماه ایجاد می کند توضیح می دهیم .
۱) تفاوت نیروهای کشندی زمین بر ماه و ماه بر زمین
زمین هم بر ماه اثر می کند ولی با چند تفاوت :
۱-۱) بزرگ بودن زمین در مقایسه با ماه : زمین بسیار بزرگتر از ماه می باشد بنابر این تاثیرات کشندی که بر ماه ایجاد می کند بسیار بیشتر از تاثیرات ماه بر زمین می باشد .
۲-۱) تفاوت سطح ماه و زمین : در ماه اقیانوس و دریا وجود ندارد تا تاثیر ات نیروی کشندی را بر بالا آمدن آب دریاها و اقیانوس ها (جزر و مد) در سطح ماه ببینیم . اگر ماه دریا و اقیانوس داشت جزر و مد(با توجه به گرانش کمتر ماه ) بسیار عظیم تر از زمین بود .
۲) تاثیر نیروهای کشندی زمین بر شبانه روز ماه
همچنان که نیروهای کِشدی ماه در حال کاهش شبانه روز زمین می باشد . نیروهای کشندی زمین نیز بر شبانه روز ماه تاثیری به مراتب بیشتر گذاشته است . تا جائی که ماه در هر دور گردش به دور زمین یک دور به دور خودش می چرخد . پدیده ای که به نام قفل کِشندی نامیده می شود و ما در اینجا آن را کاملتر بررسی می کنیم .
۳) قفل کِشندی چیست ؟
زمین و ماه در قفل کشندی هستند، پدیده ی متداولی که در قمرهای مشتری، زحل، پلوتو و … هم مشاهده شده است. در این اثر شیب نیروی کشندی، یک کره و یا جرم آسمانی همیشه به سوی کره و یا جرم آسمانی دیگر رو کرده است. جرم آسمانی درگیر در این قفل برای هر بار گشتن به گرد محور خود ناچار به پیمودن یک دور کامل گرداگرد سیاره و یا جرم همتا در این وابستگی است. این پدیده وقتی روی می دهد که سیاره به ستاره مادر خیلی نزدیک بوده و جاذبه ستاره پوسته سیاره را به طرف خود کشیده و اصطکاکی که ایجاد می کند سرعت چرخش سیاره را کم و کمتر می کند تا جائی که سیاره در هر بار گردش به دور ستاره فقط یک بار به دور خودش می چرخد و بعد این روند کاهش چرخش متوقف می شود و به حال تعادل می رسد در این صورت نقطه اثر گرانش ستاره مادر روی سیاره یک برآمدگی ایجاد می کند.
ماه هم به علت آن که در زمان خلقت خیلی به زمین نزدیک بوده جاذبه زمین خیلی بر ماه تاثیر داشته و باعث کاهش چرخش ماه شده و ماه را درگیر قفل گرانشی کرده به صورتی که در هر بار گردش ماه به دور زمین فقط یک بار به دور خودش می چرخد .
نقطه اثرجاذبه زمین دو برآمدگی روی ماه ایجاد کرده یکی درجهت زمین و دیگری درجهت مخالف زمین است .
۲) چرا همواره یک طرف ماه به سمت زمین است ؟
ما از روی زمین تنها یک طرف ماه را می بینیم . و طرف دیگر را هرگز نمی بینیم . البته پدیده رخ گردانی باعث می شود که بتوانیم قسمت های دیگر ماه را هم ببینیم
برای مطالعه رخ گردانی به قسمت شکل و چهره و اندازه ماه از همین سایت مراجعه کنید )
و این بخاطر پدیده قفل کِشندی ( گاهی قفل گرانشی نیز می گویند که همان قفل کِشندی بهتر است ) می باشد . که توضیح داده شد . همچنین شکل شماره ۸ این مطلب را بهتر نشان می دهد )
شکل شماره ۸ – ماه در قفل کشندی نسبت به زمین ( همیشه یک طرف ماه به سمت زمین است )
۳) زمین چه تاثیری بر زلزله های ماه دارد ؟
با آن که ماه قمر مرده ای است ( زیرا بیشتر درون آن جامد است )و نباید فعالیت های تکنونیک و زلزله ( که ماه لرزه گفته می شود )داشته باشد . چندین نوع ماه لرزه داریم که ناشی از سقوط شهاب سنگ ها , گرم و سرد شدن سطح ماه بر اثر طلوع و غروب خورشید و… می باشد . و هیچکدام به زمین لرزه های کره زمین شباهت ندارند . که قوی ترین نوع ماه لرزه ها هستند در اینجا راجع به آن توضیح می دهیم .
رجوع کنید به بخش زمین شناسی ماه ( ماه شناسی )
این ماه لرزه ها از بقیه قوی ترند اگر چه به اندازه زمین لرزه های کره زمین نیستند ولی دوام آنها بسیار طولانی می باشد در حالی که زمین لرزه های روی زمین حداکثر چند دقیقه ادامه دارد ماه لرزه ها ساعت ها ادامه دارد . و از این رو اثرات تخریبی بسیار زیادی می تواند بر جای بگذارد . ولی در ماه کسی زندگی نمی کند و ساختمان های مسکونی نداریم ولی اگر در آینده پایگاه های دائمی بر سطح ماه ساخته شود باید فکری هم به حال ماه لرزه ها کرد . علت این ماه لرزه ها هنوز به طور کامل شناخته نشده ولی دانشمندان حدس می زنند نیروهای کشندی که از طرف زمین بر ماه اعمال می شود . عامل ماه لرزه ها می باشد .
همچنان که گفته شد.نیروهای کشندی که از طرف ماه بر زمین وارد می شود در زمین لرزه نقش دارند (اگر چه این نقش اندک است) در واقع ماه فقط می تواند زمان زمین لرزه را تسریع کند وگرنه در بوجود آمدن آن نقشی ندارد
حال برگردیم بر سر ماه : زمین نیروهای کشندی به مراتب بیشتری بر ماه وارد می کند این نیروها می توانند در پوسته ماه شکاف های عمیقی ایجاد کنند و قطعا می توانند زلزله های بزرگی را در ماه ایجاد کند .
۵- رویداد های پس از خلقت ماه
در بخش خلقت ماه از همین فصل گفتیم که ماه بر اثر برخورد سیاره ای به نام تیا به زمین بوجود آمد و اینک در این قسمت بقیه ماجرا
۱) وقایع پس از برخورد
بعد از برخورد مواد جدا شده از مخلوط زمین و تیا از زمین دور شده سپس مقداری زیادی دوباره به زمین برگشته و بقیه در مدار زمین قرار گرفت . تکه های سنگ و غبار به صورت حلقه ای (شبیه زحل) زمین را در بر گرفت و شروع به چرخیدن به دور زمین کرد تکه های بزرگ شروع به جذب تکه های کوچکتر کردند و یک میلون سال طول کشید تا تمام قطعات جذب شدند و کره ماه شکل گرفت و این در حالی بود که هم ماه و هم زمین هنوز به صورت مذاب بودند و پوسته جامد تازه شروع کرده بود روی آنها شکل بگیرد .
۲) دور شدن ماه از زمین
در آن زمان که ماه تازه از زمین جدا شده و شکل گرفته بود بسیار به زمین نزدیک و بزرگ بود(حدود ۳۶۰۰۰ کیلومتر- این عدد تقریبی و حدسی می باشد) . گوی بسیار درخشانی که آسمان را کاملا روشن می کرد . در آن زمان شبانه روز زمین بسیار کوتاه تر از امروز بود و شبانه روز ماه هم همچنین بود به صورتی که از روی زمین می توانستیم گردش ماه به دور خودش را ببینیم و مانند امروز نبود که فقط یک طرف ماه به سمت زمین باشد .
بعد جاذبه زمین روی ماه باعث شد هم گردش ماه به دور خودش کاهش پیدا کند هم ماه از زمین دور شود .
فضانوردان آپولو ۱۱روی ماه آینه ای کار گذاشته اند که از روی زمین می توانند با تاباندن باریکه ای لیزر و اندازه گیری زمان رفت و برگشت آن فاصله ماه تا زمین را هر لحظه اندازه بگیرند . اندازه گیری های بسیار دقیق نشان داده اند که کره ماه فعلا سالی ۴ سانتیمتر ( ۳/۸۷ سانتیمتر ) از زمین دور می شود . این مقدار دور شدن در ابتدای تشکیل ماه خیلی بیشتر از این بود ولی با دور شدن ماه این مقدار کاهش یافت و در حال حاظر به سالی ۴ سانتیمتر رسیده و باز هم در آینده کاهش می یابد .
شکل شماره ۹- مقایسه اندازه ظاهری ماه در ۴ میلیارد سال پیش و هم اکنون
۳) طولانی شدن طول یک ماه قمری و شبانه روزهای کره ماه
کره ماه در ابتدا که تشکیل شد فاصله بسیار کمتری با زمین داشت به طوری که هر ۲۴ ساعت یک بار به دور زمین می چرخید . همچنین شبانه روز معمولی داشت و در هر بار گردش به دور زمین چندین بار هم به دور خودش می چرخید .
تاثیر نیروی جاذبه زمین بر ماه باعث شد دوره تناوب ماه کاهش بیابد ماه از زمین شروع به دور شدن کرد و شبانه روز ماه هم افزایش یافت به طوری که هم اکنون شبانه روز ماه به بیش از ۲۷ روز رسیده است . و زمان گردش کامل ماه به دور زمین هم بیش از ۲۷ روز باشد .
نکته : تعیین شبانه روز زمین در موقع خلقت کاری بسیار مشکل است ولی دانشمندان با شبیه سازی های انجام شده حدس می زنند . در موقع خلقت ماه شبانه روز زمین حدود ۶ ساعت (یک چهارم فعلی ) و فاصله ماه حدود ۳۶۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ کیلومتر ( یک دهم فاصله فعلی ) بود .
۴) کوتاه شدن شبانه روز های زمین
در زمانی که هنوز ماه بوجود نیامده بود طول شبانه روز در زمین تنها ۶ ساعت بود و بعد از پیدایش ما به سبب نیروهای کشندی که از جاذبه ماه ناشی میشد طول شبانه روز به تدریج افزایش پیدا کرد . این افزایش طول شبانه روز در ابتدا که فاصله ماه تا زمین کم بود به صورت شدید و بعد به مرور کمتر شد و در زمانی که دایناسورها از بین رفتند یعنی ۶۵ میلون سال پیش طول شبانه روز در حدود ۲۱ ساعت بود و هم اکنون ۲۴ ساعت می باشد و در هر قرن حدود ۰۰۲/ ثانیه به طول شبانه روز افزوده می شود که در مدت هر ۱۰۰ هزار سال به ۲ ثانیه می رسد . اگر چه این رقم جزئی است ولی در دراز مدت رقم قابل توجهی می شود.
۵) نقش مرجان ها در اندازه گیری ساعات شبانه روز در دیرین شناسی
مرجان ها جانورانی هستند که بیشتر به گیاه شبیه هستند در کلونی های بزرگی زندگی می کنند و همانجا می میرند و بدن آنها روی هم جمع شده و تپه های مرجانی را تشکیل می دهد .
مرجان ها سالانه یک نوار رشد دارند که حلقه اصلی را تشکیل می دهد ولی نکته جالب این است که هر نوار سالانه تعداد زیادی حلقه فرعی دارد که نشانگر رشد مرجان در طی یک شبانه روز می باشد . بنابر این در هر نوار سالانه ۳۶۵ حلقه فرعی یعنی به تعداد شبانه روز وجود دارد .
دانشمندان فسیل های مرجانی را که در۵۰۰ میلون سال پیش می زیستند بررسی کردند و دیدند در کمال تعجب هر نوار سالانه ۴۱۶حلقه فرعی دارد یعنی یک سال در آن زمان۴۱۶روز زمینی بود .
با توجه به این که زمان گردش زمین به دور خورشید نمی تواند تعغیری کرده باشد پس تعداد ساعت های یک سال تعغیری نکرده و این اختلاف از تعداد ساعات شبانه روز در آن دوران ناشی شدهاست. با یک محاسبه ساده مشخص می شود که ساعات شبانه روز در آن دوران حدود ۲۱ ساعت بوده است .
۲۱/۰۶ = ۴۱۶ ÷(۲۴×۳۶۵)
شکل های شماره ۱۰ تا ۱۵ – مرجان ها
۶) نقش زمین در چهره ماه
ماه دو نیمه دارد.نیمه پنهان و نیمه آشکار ماه نیمه آشکار ماه همواره رو به زمین و نیمه پنهان همواره پشت به زمین است . از نظر عوارض جغرافیائی تفاوت آشکاری بین دو نیمه ماه وجود دارد . بیشتر کوه ها و آتشفشان ها در نیمه پنهان ماه قرار دارند و برعکس دریا ها در قسمت مرئی ماه قرار دارند . ولی واقعا چرا دو بخش ماه تا این اندازه متفاوت هستند ؟(رجوع کنید به زمین شناسی ماه همچنین به جغرافیای ماه از همین بخش)
البته پاسخ دقیق هنوز مشخص نشده است ولی یک حدس این است که در زمانی که ماه تشکیل شد. فاصله ماه تا زمین بسیار کم بود (رجوع کنید به خلقت ماه از همین بخش) بنابر این نیروهای کِشندی که زمین بر ماه وارد می کرد بسیار شدیدتر از امروز بود . زمین پوسته ماه را که در آن زمان هنوز جوان و مذاب بود بشدت به سمت خود می کشید و بنابر این فرایند سرد شدن پوسته و جامد شدن آن در سمتی که رو به زمین بود به تاخیر می افتاد و برعکس قسمت های پشت به زمین نیروهای کشندی کمتری را تحمل می کرد بنابر این در حالی که سمت پشت به زمین در حال انجماد بود و کوه های بلندی را شکل می داد سطح رو به زمین بسختی جامد می شد و آتشفشان ها بشدت فعال بودند .
امروز بیشتر دریاهای ماه در قسمت مرئی ماه شکل گرفته در حالی که کوهستان ها در قسمت پنهان ماه با توجه به این که دریاهای ماه ناشی از فوران های عظیم آتشفشانی و جاری شدن گدازه بر روی دشت های بزرگ در سطح ماه می باشد این نظریه قابل قبول می باشد . ولی دو ایراد اساسی دارد .
۱- همانطور که در قسمت جزر و مد توضیح خواهیم داد نیروهای کشندی که توسط ماه ایجاد می شود در قسمت رو به ماه آبهای زمین را به سمت خودش می کشد و ایجاد مد می کند ولی با کمال تعجب در قسمت مخالف که کاملا پشت به ماه است نیز مد ایجاد می شود . بنابر این نیروهای کشندی که زمین بر ماه وارد می کند در هر دو طرف ماه ( طرف رو به زمین و پشت به زمین) باید پوسته ماه را بکشند و باعث فوران آتشفشان ها در هر دو طرف ماه شوند نه تنها در یک طرف ماه که رو به زمین است . در عوض در نقاط مرزی(مرزبین نیمه پنهان ماه و نیمه آشکار ماه یا همان لبه های ماه)باید کوهستانی باشد که همینطور هم است .
۲- دوم این که اگر چه ماه در آن زمان به زمین بسیار نزدیکتر بوده ولی هنوز قفل کشندی ماه تکمیل نشده بود و یک طرف ماه رو به زمین نبوده است تا نیروهای کشندی دو سرنوشت متفاوت برای دو نیمه رقم بزنند .
شکل شماره ۱۶ – تفاوت نیمه پنهان و نیمه آشکار ماه
برای مطالعه مقاله های روانشناسی اینجا را کلیک کنید .
عکس های طبیعت, طبیعت خوانسار , شکوفه های بهاری , گلستان کوه ,دانلود آلبوم های کامل بهترین و زیباترین عکس ها ,آلبوم هائی با صدها عکس کیفیت بالا , در هیچ کجای اینترنت این عکسها را پیدا نمیکنید , عکس هابدون استفاده از تکنیک های فتوشاپ تهیه شده , کاملا طبیعی
برای آموزش کامل و حرفه ای گوگل مپ روی شکل زیر کلیک کنید
۱) هر گونه اظهار نظر را در فرم اظهار نظر کاربران وارد کنید .
۲) نظرات بعد از تایید مدیریت نشان داده می شود .
۳) با انتقادات و پیشنهادات سازنده خود ما را هرچه بیشتر همراهی کنید . مدیریت از انتقادات و پیشنهادات سازنده شما استقبال میکند .
۴) هرگونه بهره برداری : کپی تمام و یا قسمتی از مطالب این سایت بدون ارجاع منبع آن ممنوع می باشد .
۵) تکثیر فایل های Pdf با ذکر منبع آزاد ولی فروش آن تحت هر عنوان و با ذکر منبع هم ممنوع می باشد .
